De zeer vooraanstaande, Duitse uitgeverij Residenz Verlag publiceerde twee boeken over Gustav Mahler. Twee specialisten brachten nl. Mahlers kennissenkring en zijn vele woonplaatsen in kaart.
De kennissenkring rond Gustav Mahler bestond uit honderden mensen. Naast beroemde tijdgenoten als Richard Strauss en Gerhart Hauptmann behoorden tot zijn kring weliswaar ook veel mensen wiens relatie tot Mahler wel nog bekend is, maar wier leven zelf we eigenlijk niet meer kennen. Ik denk aan zijn medestudenten Hans Rott, Hugo Wolf en Mathilde Kralik von Meyrswalden of aan schilder en decorontwerper Heinrich Lefler.
Maar zo ook bv. aan de operazangeres Rosa Papier, die Mahler engageerde bij de Hofopera in Wenen, de landschapsfotograaf Hugo Henneberg, wiens vrouw Marie geschilderd werd door Klimt en als “Tante Mie” de meter was van Mahlers dochter Maria, en aan de advocaat Serafin Bondi, die samen met Mahler lid was van een club van vegetariërs. En Bernhard Pollini of Angelo Neumann, belangrijke intendanten van weleer, kennen we toch ook niet zo goed meer.
In het boek gaat het niet om de muzikale beroemdheden maar ontdekken we een selectie van ongeveer 70 alfabetisch geordende biografieën, van Albert von Apponyi tot Wilhelm Zinne, die allen een plaats hadden in Mahlers levensverhaal. Personen, die Mahlers Lebensweg begleiteten, lezen we op de achterflap. Mensen wier namen de auteurs vooral in zijn brieven gevonden hebben. Een boek dat u daarom Mahlers persoonlijk leven, eerder dan zijn professioneel leven, van heel dichtbij laat herbeleven.
Het kort maar uiterst intens leven van Gustav Mahler leidde hem chronologisch van Moravië en Bohemen naar Wenen, waar hij een van de bekendste componisten en dirigenten van zijn tijd zou worden. Andere plaatsen waren Laibach/Ljubljana, Olmütz/Olomouc, het Sommertheater in Bad Hall, Kassel, Praag, Boedapest, Leipzig (samen met Nikisch) en Hamburg. Zowel zijn werk als zijn privé leven deden hem reizen naar Scandinavië, Finland, Duitsland, de landen van de Donau-monarchie, Rusland, Italië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Op basis van foto’s, tekeningen, brieven, herinneringen en registratiedocumenten, hebben de auteurs nu als eersten alle plaatsen die het leven van Mahler gemarkeerd hebben, gereconstrueerd. Dit omvatte het natrekken van al Mahlers woonadressen, alle muziek instellingen waar hij speelde, evenals de plaatsen die hij bezocht met vrienden, met familie of alleen, enkel om te componeren.
De topografie maakt gebruik van teksten en afbeeldingen om een nieuw licht te werpen op het leven van Mahler tussen de “Gründerzeit” (zijn beginjaren) en het modernisme, zowel in de oude als in de nieuwe wereld. Twee boeken die onontbeerlijk zijn voor wie zich wil verdiepen in de Mahler biografie en Mahlers leefwereld, een immense verrijking en grote meerwaarde van de reeds bestaande Mahler bibliografie. Monumentaal!
Helmut Brenner, geboren 1948 te Neuss, is redacteur van de Duitse editie van Mahlers brieven (2006) en co-auteur met R. Kubik van het essay “Gustav Mahlers Wien – Eine Spurensuche” voor de catalogus bij de tentoonstelling ‘Gustav Mahler en Wenen “in het Oostenrijkse Theater Museum (2010). Hij woont in Meerbusch bij Düsseldorf.
Reinhold Kubik, geboren 1942 in Wenen, is pianist, begeleider, componist en hoofdredacteur van Gustav Mahlers verzamelde werken. Hij was curator van de tentoonstellingen “Mahlerania” in het Joods Museum in Wenen (2005) en van “Gustav Mahler en Wenen” in het Oostenrijkse Theater Museum (2010). Hij is vice-voorzitter van de Internationale Gustav Mahler Society www.gustav-mahler.org en woont in Wenen.
Helmut Brenner Reinhold Kubik Mahlers Menschen: Freunde und Weggefährten Uitg. Residenz Verlag Duits 304 bladz. geïllustreerd ISBN 978-3701733224
Helmut Brenner Reinhold Kubik MAHLERS WELT Die Orte seines Lebens Residenz Verlag Duits 408 bladz. geïllustreerd ISBN: 9783701732029