“L’Eleganza Capricciosa”, Vioolconcerti van Vivaldi door Stefan Plewniak en Cappella dell’Ospedale della Pietà op het label Ëvoe Music. Meesterlijk!

Stefan Plewniak is een Poolse violist en een dirigent. Hij is de oprichter en muzikaal leider van het Il Giardino d´Amore-orkest in Wenen/Krakau en Cappella dell Ospedale della Pietà Venezia. In 2016 richtte hij het FeelHarmony Symphony Orchestra op. Plewniak is ook de oprichter van het exclusief cd-label Ëvoe Records dat aandacht en erkenning kreeg van internationale prestigieuze tijdschriften en radiostations.

Als dirigent en violist verwierf hij de reputatie van “Paganini van de barokviool”, “meester van emotionele chemie”, “een orkaan op het podium”. In 2018 bracht hij de nieuwe Händel cd “Enemies in Love” uit, die in de TOP 8 van de best verkopende klassieke albums ter wereld stond. In 2019 dirigeerde Plewniak ook Glucks “Orfeo ed Euridice” voor Warsaw Chamber Opera en Mozarts “Zauberflöte” in Oslo.

In 2017-2018 werd Plewniak uitgenodigd om Rameau’s “Naïs” te dirigeren, inclusief twee semi-geënsceneerde uitvoeringen voor het 25ste Opera Nova Festival en de Nationale Philharmonie in Warschau. Hij werd ook uitgenodigd om in Oslo drie symfonische en oratoriumprogramma’s uit te voeren, waaronder Mozarts Requiem met het jongenskoor, Sølvguttene, en een Dvorak/Tsjaikofski-programma met de Noorse violiste, Eldbjørg Hemsing als soliste, die haar debuut maakte in de Oslo Philharmonie. Hij gaf ook solorecitals tijdens het Actus Humanus-festival in Gdansk.

In het seizoen 2016 – 2017 was Plewniak op tournee met Il Giardino d’Amore in China, en trad op in de Verboden Stad in Beijing en Wuhan. Hij bracht ook twee cd’s uit, “The Heart of Europe” met Poolse muziek, en gaf een promotietour in de VS met concerten en masterclasses in Chicago, NYC, San Diego CA. Een ander album, “Vivaldi – Carnevale de Venezia” bevatte geweldige artiesten als de contratenor Jakub Józef Orliński, en de mezzo’s, Miriam Albano en Natalia Kawalek.

In 2015-2016 debuteerde Plewniak als dirigent en solist in Carnegie Hall en in het Mozarteum. Hij dirigeerde ook Rameau’s “Les Indes Galantes” en een Balletproductie met de drie balletten van Tsjaikofski. Daarnaast bracht hij ook “Amor Sacro Amor Profano” en “Cantates et Petits Macarons” uit. In de voorgaande jaren gaf hij concerten op grote Festivals en in concertzalen in Europa en nam hij cd’s op met grote musici als Jordi Savall & Le Concert de Nations, William Christie & Les Arts Florissants en vele anderen. Stefan Plewniak ontving zijn muzikale opleiding aan de conservatoria in Krakau, Praag, Maastricht en Parijs.

Op deze nieuwe cd staan Vivaldi’s Vioolconcerti RV 273 in mi klein, RV 237 in re klein, RV 177 in C groot, RV 242 Per Pisendel in re klein en RV208 “Il Grosso Mogul” in D groot. “Bij het kiezen van dit programma”, vertelt Plewniak, “zocht ik naar het divers karakter van elk concerto, virtuositeit, persoonlijkheid en sterke expressie. Ik geloof dat deze functies zullen resulteren in interessante Anthology of Vivaldi Violin Concertos”. Goede voorbeelden van deze diversiteit zijn twee concerti die Vivaldi opdroeg aan zijn vriend, de uitstekende violist, Pisendel. Johann Georg Pisendel (1687-1755) was een Duits/Beierse violist, componist, dirigent en muziekpedagoog. Hij studeerde bij Francesco Antonio Mamiliano Pistocchi en Giuseppe Torelli, die beiden verbonden waren aan het hoforkest van de graaf in Ansbach, werd op 16-jarige leeftijd violist aan het hof van Ansbach in Beieren, studeerde daarna enige tijd aan de Universiteit van Leipzig, maar koos ten slotte toch voor de muziek. Hij was werkzaam in Leipzig en Dresden als violist en als dirigent. Tijdens een tournee bezocht hij Vivaldi in Venetië.

In de eerste beweging van het Concerto RV 237 van Vivaldi is de viool solo partij in de vorm van een capriccio, terwijl het orkest thematische melodieën speelt. De 3de beweging van het concerto ‘per Pisendel’ RV 242 steekt dan weer vol energie en vitaliteit. De orkestpartijen zijn belangrijk bij het opbouwen van de ontwikkeling van de muzikale gedachten en voor de kracht van de typisch ‘vivaldiaanse’, muzikale effecten. “De Concerti RV 177 en RV 273”, vervolgt Plewniak,  “spraken me aan vanwege de opera-achtige dramaturgie en de verteltrant van de hoofdthema’s. Vivaldi hield zoveel van het hoofdthema van het Concerto RV 177, dat hij het ook in de Ouverture tot zijn opera “L’Olympiade” gebruikte”. Het laatste Concerto op de cd, RV 208 “Il Grosso Mogul”, is één van de zeldzame schatten van de Vivaldi-concerti. “ll Grosso Mogul” verwijst naar het Indiase hof van de grootmogol. Uniek zijn de twee uitgeschreven cadenzen van Vivaldi voor de eerste en derde beweging, en de geïmproviseerde vorm van de tweede beweging in Indiase zigeunerstijl”.

Het Concerto, “Grosso Mogul”, RV 208, gecomponeerd aan het begin van de jaren 1710, is een perfecte weergave van Vivaldi als man van het theater. Briljante ritornelli met tal van ruimtelijke effecten en ruige solo’s, tegen een uitbundige snelheid op eigenzinnige thema’s, wisselen af met melodieën boven exotische harmonieën. En dit alles op een uitgesproken theatrale manier.

Het visueel element, boogbewegingen, onregelmatige articulaties en abrupte verschuivingen van positie, is essentieel voor het effect. Hier is Vivaldi’s geniale vaardigheid in het weten hoe sonoor voordeel te halen uit zijn instrument, optimaal en duidelijk waarneembaar. De laatste cadens van het concerto bestaat uit verschillende versies. Vivaldi zelf gebruikte hoogstwaarschijnlijk zijn eigen improvisaties op het moment zelf, waarbij hij een keuze maakte uit passages die hij van tevoren had voorbereid.

De naam “Grosso Mogul” staat weliswaar niet op het handschrift van het concerto dat in Turijn bewaard wordt, wel op een kopie van de verschillende partijen die zich in de “Landesbibliothek Mecklenburg-Vorpommern” in Schwerin bevindt. De titel wordt verondersteld te zijn toegevoegd vanwege het succes. Bach maakte er zelfs een transcriptie van voor orgel, (BWV 594). De titel was mogelijks een verwijzing naar het populair operalibretto “Il gran Mogol” uit 1713 van Domenico Lalli (Vivaldi’s en Porta’s opera’s” Agrippo” waren er op gebaseerd), of naar de beroemde diamant met dezelfde naam van niet minder dan 280 karaat!, die ontdekt werd in India en in de 17de eeuw geslepen werd door de Venetiaan, Hortensio Borgis.

“Het is als rock and roll voor een violist om zijn muziek te ontdekken”, vertelt Plewniak. “Zoveel verschillende patronen binnen een bepaalde vorm”, vervolgt hij. “Zoveel passie in Vivaldi om ons instrument tot het uiterste te brengen, voor zover hij kon. Voor mij drukt deze muziek de vreugde, zon, opwinding, vitaliteit, passie en alle gevoelens en ervaringen uit Venetië uit, inclusief het licht, geuren, kleuren en gebouwen, de geluiden van de menigte, de speciale energie van de mensen. De muziek van Vivaldi is sterk verbonden met het carnaval. Hoewel er voornamelijk opera’s werden geschreven in die periode, was de muziekindustrie tijdens de meest feestelijke tijd van het jaar, hier sterk op gefocust. Ik voel dat instrumentale muziek niet minder werd beïnvloed door deze carnavalsenergie dan opera”, aldus Plewniak. Fenomenale uitvoeringen. Niet te missen!

Cappella dell’Ospedale della Pietà L’Eleganza Capricciosa cd Ëvoe Music EVOE 007