Schuld of verdienste? Tom Hollands meesterlijke “Dominion” is vertaald als “Heerschappij, Hoe het christendom het Westen vormde”, en is uitgegeven door Athenaeum-  Polak & Van Gennep. Een monument!

Tom Holland plaatst zijn ambitieus en gedreven verhaal over hoe we dankzij of ondanks het christendom, geworden zijn tot wat we zijn, en hoe we denken over wat we doen, in de breedst mogelijke, historische context. Van de Perzische invasie in Griekenland in 480 voor Christus tot de aanhoudende migratiecrisis in Europa vandaag, en van Nebukadnezar tot de Beatles, onderzoekt hij wat het christendom zo revolutionair en ontwrichtend maakte.

Het christendom is het langst voortdurende, invloedrijkste erfgoed van de oude wereld. De opkomst ervan is de belangrijkste ontwikkeling in de westerse geschiedenis. Maar, hoewel steeds meer mensen het geloof van hun voorouders verlaten en religie afwijzen, toch blijven ze er herkenbare erfgenamen van. Waarom was het christendom eigenlijk revolutionair en ontregelend? Waarom zijn in het Westen zoveel denkbeelden nog altijd onafwendbaar christelijk?, vraagt Holland zich af. Concepten als secularisme, liberalisme, wetenschap en homoseksualiteit zijn nl. diep geworteld in christelijk gedachtegoed. Van Babylon tot The Beatles, van de Heilige Michaël tot MeToo, toont hij in “Heerschappij” aan, hoe het christendom de wereld positief heeft veranderd.

“De Romeinen geloofden dat kruisiging het ergst denkbare lot was. Daarom was het zo’n geschikte straf voor slaven. Dus is het verbazingwekkend dat mensen zijn gaan geloven dat een specifieke gekruisigde, ene Jezus, een god was.” Bestsellerauteur, Tom Holland, onderzoekt in “Heerschappij” de implicaties van die overtuiging.

Van dichtbij gezien lijkt de scheiding tussen een scepticus en een gelovige misschien onoverbrugbaar. Verruim echter de focus, en de blijvende impact van het Latijns christendom op het Westen kan worden gezien in de opkomst van veel dat traditioneel als zijn rivaal werd beschouwd, de wetenschap, het secularisme, tot zelfs het atheïsme.

“Lang is gedacht”, zo lezen we, “dat de eerste christenen zachtmoedig en psalmen zingend de martelaarsdood ondergingen. De waarheid ligt heel anders. De vroege christenen waren gewelddadig, militant en tot op het bot onverdraagzaam. (…) Iedereen die zich niet naar het christelijke geloof voegde werd vervolgd, gemarteld en vermoord. Tempels werden gesloopt, beelden werden aan stukken geslagen en grootse literatuur werd vrijwel volledig vernietigd.” Maar, hebben christenen de cultuur niet juist verrijkt en menselijker gemaakt? Tom Holland laat zien wat een geweldige, positieve kracht het christendom in de geschiedenis van de mensheid is geweest.

Aan de basis van alle discussies in onze westerse wereld ligt immers nog steeds de kern van een christelijke levensbeschouwing, alle mensen zijn gelijkwaardig want ze zijn naar Gods beeld geschapen, en iedereen is en wordt geroepen om zorg te dragen voor zijn naasten en elkaar lief te hebben. Voor Tom Holland is het christendom al 2000 jaar lang, de belangrijkste erfenis van de oudheid, een erfenis die onze cultuur heeft gevormd en veranderd. Want, waarom vinden we in het Westen dat alle mensen gelijk zijn en gelijke rechten hebben? Waarom is liefde het belangrijkste in het leven? Waarom is het belangrijk om zwakkeren te respecteren en zorg voor hen te dragen?

Het doel van het boek in drie uitgebreide hoofdstukken, Oudheid, Christenheid en Moderniteit, is tweeledig, nl. de lezer laten waarderen hoe nieuw en griezelig christelijke leringen waren toen ze voor het eerst in de wereld verschenen, en om onszelf, en alles wat we als vanzelfsprekend beschouwen, even vreemd te laten lijken. We staan aan het eindpunt van een buitengewone transformatie in het begrijpen van wat het is om mens te zijn, een transformatie die alleen volledig kan worden gewaardeerd en begrepen door de boog van zijn parabool over millennia te volgen. En dat is wat Tom Holland in zijn boek doet. Hij schreef een adembenemend boek over het cultuurchristendom, een boek van een meesterverteller, een meesterwerk. Niet te missen!

Tom Holland (°1968) (foto) studeerde vergelijkende literatuurwetenschap aan het Queens’ College van de Universiteit van Cambridge en studeerde verder aan de Universiteit van Oxford. Hij vertaalde teksten van Homerus, Herodotus en Vergilius en bewerkte ze voor BBC Radio 4 als “Our Man in Athens” en “Making History”. Zijn romans, inclusief “Attis” en “Deliver Us from Evil”, hebben een bovennatuurlijk en horrorelement als leidraad.

Sedert 2003 is hij de auteur van indrukwekkende, historische boeken als “Rubicon – The Triumph and Tragedy of the Roman Republic”, “Persian Fire” (in het Nederlands verschenen onder de titel “Perzisch Vuur”), “Millennium” (“De gang naar Canossa: De westerse revolutie in de elfde eeuw”), “In The Shadow of the Sword: The Battle for Global Empire and The End of The Ancient World” (“Het vierde beest. God, de strijd om de wereldmacht en het einde van de oudheid”), en “Dynasty. The Rise and Fall of the House of Caesar” (“Dynastie. De opkomst en ondergang van het huis van Julius Caesar”). In 2019 verscheen zijn magnum opus “Dominion, The making of the western mind”, dat nu als “Heerschappij: Hoe het christendom het Westen vormde”, in het Nederlands vertaald is door Ed van Eeden en Edwin Krijgsman. Al deze schitterende boeken werden in Nederlandse vertaling uitgegeven door Athenaeum-Polak & Van Gennep.

Tom Holland Heerschappij, Hoe het christendom het Westen vormde geïllustreerd 639 bladz. Uitg. Athenaeum- Polak & Van Gennep ISBN 9789025305673