“Antonio Caldara and the cello, selected instrumental and vocal works” door Josetxu Obregón en “La Ritirata”, op het label Glossa.

Op een levendige en originele, nieuwe cd, gewijd aan de muziek van Antonio Caldara (1670-1736), presenteren de cellist, Josetxu Obregón en zijn ensemble, “La Ritirata”, enkele van Caldara’s instrumentale en vocale composities. Een levendig en gevarieerd programma om de 350ste verjaardag van Antonio Caldara te vieren. De Venetiaan Antonio Caldara (1670-1736) werd op jonge leeftijd koorzanger aan San Marco in Venetië, waar hij verschillende instrumenten leerde spelen. Vermoedelijk was zijn leraar er Giovanni Legrenzi. In 1699 verhuisde Caldara naar Mantua, waar hij kapelmeester werd van Karel IV, de hertog van Mantua. In 1707 verhuisde hij naar Barcelona, waar hij huiscomponist werd aan het koninklijk hof van de Spaanse troonpretendent Karel van Oostenrijk (foto).

Later verhuisde hij naar Rome en werd kapelmeester van de markies, Francesco Maria Marescotti Ruspoli (foto). Rond 1709 had de markies nl. een huisorkest met wel 80 musici. Händel woonde in 1707 en 1708 maandenlang in een van Ruspoli’s paleizen, voor wie hij meer dan vijftig cantaten componeerde. Vanaf 1716 bekleedde Caldara een soortgelijke functie in dienst van de Habsburgers in Wenen, aan het Keizerlijk Hof.

Op de cd staan het Concerto per camera a violoncello solo con due violini e suo basso, de aria’s “Aimè sento il mio core”, “Pompe inutili” (uit het oratorium “Maddalena ai piedi di Cristo”), en “Dolce è pur d’amor l’affanno”, de Cantate “Porgete per pietà”, een Sinfonia a violoncello solo en een Lezioni per il violoncello con il suo basso, de Sonata III a violoncello solo con basso continuo, en fragmenten uit de Sonatas V, IX en XVI.

De Spaanse cellist, Josetxu Obregón, heeft eerder een aantal Glossa-opnames gemaakt die de vroege geschiedenis van de cello verkenden, en heeft in het gezelschap van “La Ritirata” ook reeds bijgedragen aan de ontluikende herwaardering van Caldara met de cd, “Caldara The Cervantes Operas”, Arias y piezas instrumentales de las óperas ‘Don Chisciotte in Corte della Duchessa’ (Wenen, 1727) en  ‘Sancio Panza Governatore dell’isola Barattaria’ (Wenen, 1733) (foto). Op hun nieuwe cd is de cello, variërend van lyrisch tot virtuoos, solist in een concerto, een sinfonia en een sonate.

Deze opname wordt weliswaar verrijkt door de inbreng van twee zangeressen, de sopraan Eugenia Boix en de mezzo Luciana Mancini (foto’s). Eugenia Boix zingt de cantate “Porgete per pietà”, en Mancini zingt de aria’s, o.a. ‘Pompe inutili’ (uit Caldara’s oratorium “Maddalena ai piedi di Cristo”). Hierin wordt de verrukkelijke zanglijn begeleid door het zacht timbre van de obbligato cellopartij.

Caldara componeerde ongeveer veertig oratoria, waarvan de libretti voor het grootste deel geschreven waren door Metastasio (1698-1782) en Zeno (1668-1750). Oprichter in 1691 van de Academia degli Animosi en verbonden aan de Romeinse Academia dell’Arcadia, schreef de Venetiaan Apostolo Zeno tussen 1719 en 1737, ongeveer zeventig libretti van oratoria voor het hof in Wenen. Het componeren van oratoria domineerde het grootste deel van Caldara’s leven. Hij componeerde het eerste in Venetië in 1697 en het laatste in Wenen in 1735. Het was in Mantua en Venetië, vooral in de Oratoriaanse kerk, “Santa Maria della Fava”, dat Caldara rond 1700 zijn eerste oratoria componeerde. De Romeinse oratoria, daterend uit de jaren 1705-1715, werden grotendeels gespeeld in het paleis Bonelli (foto), residentie van Prins Ruspoli,

Caldara had een voorkeur voor solisten (sopraan, alt, tenor en bas, twee sopranen, alt en bas, of twee sopranen, alt, tenor en bas), en componeerde zelden voor koor. Begeleid door het orkest of een dynamische basso continuo, hadden de aria’s over het algemeen de da capo-vorm en een dramatische vocale stijl, beladen met melismen, coloraturen en arioso passages, voorafgegaan door een eenvoudig recitatief. In één van zijn eerste oratoria, “Maddalena a piedi di Cristo”, gecomponeerd op een libretto van Forni, waarschijnlijk vóór 1700, in Venetië, componeerde Caldara zelfs melodieën op dansritmen.  

Josetxu Obregon (foto) bespeelt een Sebastian Klotz cello uit 1740, gerestaureerd door Johannes Loescher uit Keulen, met strijkstokken uit verschillende perioden van Kees van Hemert (Den Haag) en Andreas Grutter (Amsterdam). De cd werd opgenomen in het Auditorio del Conservatorio in Getafe in Spanje. Federico Prieto, Olivier Fourés en Carlos Céster tekenden voor de opname en voor de productie.

Antonio Caldara and the cello Selected instrumental and vocal works Josetxu Obregón La Ritirata cd Glossa GCD 923108

https://www.stretto.be/2020/06/18/the-cello-in-spain-boccherini-and-other-18th-century-virtuosi-door-josetxu-obregon-en-la-ritirata-op-het-label-glossa/