“Extra Time” door Adrian Chandler en La Serenissima, op het label Signum Classics. Subliem!

Het Engels ensemble, La Serenissima werd in 1994 opgericht voor een uitvoering van Antonio Vivaldi’s “La Sena festeggiante”. Het ensemble heeft zich sindsdien gevestigd als één van de toonaangevende ensembles van Italiaanse barokmuziek.

In navolging van hun veelgeprezen cd, “The Godfather” (foto), met concerti van Bach, Brescianello, Fasch, Pisendel, Telemann en Vivaldi, die vorig jaar op Signum werd uitgebracht, laat het ensemble met deze nieuwe cd opnieuw hun grote klasse horen. De onbekende, zelden uitgevoerde Brescianello is een hoogtepunt. Het programma wordt door de violist, Adrian Chandler (foto), vanuit manuscripten geleid.

Voor deze nieuwe cd koos men muziek van Tomaso Albinoni (1671-1751), Giuseppe Antonio Brescianello, (ca.1690-ca. 1758), Nicola Matteis, the younger (overleden ca.1737) en Antonio Vivaldi (1678-1741).

Op de cd staan de Sinfonia tot “La Statira” (Albinoni) (foto), Concerto for violin, strings & continuo in G, Bre 9 (Brescianello), Balletto di “Cavalieri Romani, Spagnuoli, e Africani” uit de 3de akte van Caldara’s “Scipione nelle Spagne nelle Spagne” en Ballo from Act III uit “Cajo Marzio Coriolano” (Matteis), het Concerto for violin, strings & continuo in B flat, RV365, het Concerto in C, RV 171 en het Concerto No. 4 in F for violin, strings and harpsichord ‘Per la solennità di San Lorenzo’ RV286, van Vivaldi.

De naam van de Italiaanse violist, Giuseppe Antonio Brescianello (foto), uit Bologna, komt voor het eerst voor in een document uit 1715, waarin de hertog van Beieren hem verzocht vanuit Venetië naar München te komen, om als violist deel uit te maken van het orkest in München. Al in 1716, toen hij pas een jaar in München actief was, kreeg hij het verzoek om de overleden dirigent, Johann Christoph Pez, op te volgen aan het Hof van Württemberg in Stuttgart. In 1717 werd hij daar benoemd tot hofkapelmeester. In die tijd componeerde hij de pastorale, “La Tisbe”, die opgedragen werd aan de aartshertog Eberhard Ludwig (foto). In 1704 was de hertog begonnen met de bouw van het Slot Ludwigsburg (foto). Uit deze residentie zou in 1718 de stad Ludwigsburg groeien.

Brescianello had echter een geschil met Reinhard Keiser, die uit was op de positie van Brescianello. Deze werd uiteindelijk in het voordeel van Brescianello beslist en Keiser maakte carrière als operacomponist in Hamburg. In 1731 werd  Brescianello uiteindelijk benoemd tot kapelmeester. Toen in 1737 wegens financiële problemen het hof moest bezuinigen, verloor Brescianello echter zijn positie. Na 1737 had hij meer tijd om zich te richten op zijn 12 concerti e sinphonie. In 1744 waren de financiële problemen bij het hof afgenomen en kreeg Brescianello van de hertog van Württemberg, Karl Eugen (foto), zijn positie als Oberkapellmeister, terug. Hij leidde de hofkapel en componeerde opera’s tot aan zijn pensionering tussen 1751 en 1755. Zijn opvolger was Ignaz Holzbauer, in 1753 opgevolgd door Niccolò Jommelli.

Karl Eugen had een grote voorliefde voor muziek. In 1758 stichtte hij een theater en een porselein manufactuur in Ludwigsburg en benoemde Pietro Nardini als concertmeester. Ook de nu vergeten maar belangrijke componist, Henri-Joseph Rigel (1741-1799), kreeg een aanstelling en in 1787 werd Christian Friedrich Daniel Schubart door Karl Eugen benoemd tot muziek- en theaterdirecteur.

Nicola Matteis (foto) was een Italiaanse violist die net als Händel, het muzikaal leven op de Theems verrijkte. Als Italiaan in het 17de -eeuws Londen, componeerde Matteis diverse werken met invloeden uit Italië, Frankrijk en Engeland, bestemd voor het Londens muziekleven. Nicola Matteis (ca. 1670-na 1713) was nl. de eerste opmerkelijke, Italiaanse barokviolist in Londen en een componist met een grote populariteit. Helaas bleef hij tot het einde van de 20ste eeuw volkomen vergeten. Er is heel weinig bekend over zijn vroege leven, hoewel Matteis waarschijnlijk in Napels werd geboren daar hij zichzelf in verschillende van zijn werken, omschreef als ‘Napolitano’ voor hij naar Londen kwam.

Matteis had veel artistiek en commercieel succes met zijn gepubliceerde muziek, met name met zijn vier boeken “Ayres”. Hij trouwde in 1700 met een rijke weduwe en trok zich terug uit de Londense muziekscene. Ondanks zijn huwelijk en de wijdverbreide populariteit van zijn muziek, beëindigde hij zijn dagen in slechte gezondheid en armoede. Matteis veranderde de Engelse smaak voor vioolspel, van de Franse stijl naar een nieuwere, Italiaanse. Zijn reputatie groeide tijdens zijn leven en resulteerde in veel lof voor zijn optredens. Als hij speelde dacht het publiek tijdens zijn concerten, vaak meer dan één viool te horen. Wetende dat veel van zijn klanten amateurs waren, gaf Matteis nauwkeurige instructies met gedetailleerde aantekeningen over boogstreken, uitleg over ornamenten, tempi e.a. Deze aantekeningen zijn waardevolle bronnen gebleken voor wetenschappers die de uitvoeringspraktijken van die tijd reconstrueren. Zijn zoon Nicola de Jongere, ook een violist en componist, was van 1700 tot 1730, actief in Wenen. Hij componeerde meer dan vijftig balletten voor het hof, waarvan 2 voorbeelden op deze cd zijn opgenomen. Schitterend!

Extra Time Adrian Chandler director/Violin La Serenissima cd Signum Classics SIGCD 641