“Schumann, Symphonies Nos. 1 & 4” door het Gürzenich-Orchester Köln o.l.v. François-Xavier Roth, op het label Myrios. Fijn en inventief. Boeiend!

Op deze cd ontdekt u Schumanns Symfonie nr. 1 in Bes, “Frühlingssinfonie”,  op. 38, en de eerste versie uit 1841, van zijn  grandioze Symfonie nr. 4 in d, op. 120. Het jaar 1841 betekende eindelijk de doorbraak van Robert Schumann (foto) als componist voor orkest. Dat jaar creëerde hij nl. zijn eerste symfonie, bekend als de ‘lentesymfonie’, en een compositie die hij aanvankelijk gepland had als een ‘symfonische fantasie’ in één beweging, die later zijn symfonie in re zou worden. De “Lentesymfonie” werd geïnspireerd door het gedicht, “Frühlingsgedicht” van Adolf Böttger (1815-1870) (foto), de “vergessener Poet der Romantik“, “O wende, wende deinen lauf, Im Thale blüht der Frühling auf”.De symfonie in re klein op. 120 lijkt veel somberder en intiemer, “een werk uit het diepste van zijn ziel”, zoals Clara in haar dagboek opmerkte. Clara Schumann (foto), bevestigde dat de symfonie in 1841 geschetst werd maar pas georkestreerd (“vollständig instrumentiert”) werd in 1851. Het succes van de première van zijn “Frühlings-Symphonie” op 31 in maart 1841 in Leipzig, stimuleerde Schumann “zu neuen symphonischen Taten”. Schumann schreef in zijn dagboek, “Mijn volgende symfonie zal “Clara” heten, en ze zal haar portret schilderen (“abmalen”) met fluiten, hobo’s en harpen”. De noten van de inleiding (“Ziemlich langsam”) noemde hij het “Clara-Thema” en ze domineerden de vier bewegingen van de symfonie. Het publiek had op de première in 1841 door het Leipzigs Gewandhausorchester o.l.v. Ferdinand David, echter weinig begrip voor dit gedurfd, onstuimig werk, en Schumann legde het terzijde. Tien jaar later, in 1851, na een grondige herziening, dirigeerde hij zelf de nieuwe versie in Düsseldorf, en publiceerde ze als zijn 4de symfonie op. 120. In het scherzo citeerde Schumann een thema uit de 1ste symfonie in fa klein, op. 7 uit 1824, van de Tsjechisch-Duitse componist, dirigent en violist, Johann Wenzel Kalliwoda (1801-1866) (foto), een componist wiens muziek hij bewonderde.

De tweede versie van 1851 (Düsseldorfer Fassung) heeft vijf bewegingen die zonder onderbreking in elkaar over gaan:

-Ziemlich langsam – Lebhaft

-Romanze: Ziemlich langsam

-Scherzo: Lebhaft

-Etwas zurückhaltend – Langsam

-Lebhaft

De eerste versie van 1841 (Leipziger Fassung) had vier bewegingen en Italiaanse tempoaanduidingen:

-Andante con moto – Allegro di molto

-Romanza: Andante

-Scherzo: Presto

-Largo – Finale: Allegro vivaceDe tweede versie (Düsseldorfer Fassung), volgens Brahms “Viel wertvoller”, verscheen dus in 1853 als symfonie nr. 4 in druk. Schumann had nl. ondertussen de symfonieën nrs 2 (1845-1846) en 3 “Rheinische” (1850) gecomponeerd. Gustav Mahler maakte ten slotte nog eens een nieuwe orkestratie met o.a. meer aandacht voor de hoorns. Deze opname combineert de “Lentesymfonie” met de originele versie van de symfonie (nr. 4) in d, de versie waaraan vrienden zoals Johannes Brahms de voorkeur gaven, boven de latere editie. Schumann heeft de symfonie in zijn leven nooit meer gehoord. Brahms, publiceerde in 1891 de georkestreerde, eerste versie uit 1841. Het duurde tot 1889 voor ze opnieuw in het openbaar werd uitgevoerd door het Gürzenich Orkest Keulen o.l.v. Franz Wüllner (1832-1902) (foto). François-Xavier Roth, de huidige chef-dirigent van het Gürzenich Orkest, gaf ook de voorkeur aan de originele versie. Met zijn slankere, lichtere orkestratie is het zeker de versie, die een grotere mate van toewijding van de orkestmusici eist bij het vormen van crescendi, melodische frasen en uitgebreide bogen voor de formele ontwikkeling.

De live-opnames op deze cd getuigen van de toewijding en opwindende energie van het Gürzenich orkest, waarmee ze concerten spelen. Deze eerste samenwerking tussen het Gürzenich Orkest, François-Xavier Roth en het myrios classics label, wordt uitgebracht als een gelimiteerde editie op SACD met twee mixen, stereo en surround, evenals een uitgebreide tekst in het wel 44 pagina’s tellend, bijbehorend boekje. Fijn, transparant en inventief gespeeld, en knap opgenomen. Warm aanbevolen.

https://luister.lnk.to/Schumann_FXRoth

Schumann Symphonies 1 & 4 Gürzenich-Orchester Köln François-Xavier Roth cd Myrios MYR028