Johann Sebastian Bach, “Sonatas and Partitas for Violin Solo”, door Bob van der Ent, op het label Challenge Classics. De hartslag van Bach op darmsnaren. Heel bijzonder.

Bob van der Ent treedt als solist en kamermusicus, regelmatig op in binnen en buitenland. Als solist debuteerde hij reeds op 10-jarige leeftijd met het Nederlands Jeugd Strijkorkest, en in 2005 debuteerde hij in de Grote Zaal van het Concertgebouw van Amsterdam. Deze dubbel cd is zijn opvallend debuut bij Challenge Classics. De drie sonates en drie partita’s, “Sei Solo a Violino senza Basso accompagnato”, gecomponeerd rond 1703 in Weimar, maar pas voltooid in 1720, toen Bach kapelmeester was aan het hof van Leopold von Anhalt-Köthen, werden in 1843 voor het eerst uitgegeven door de violist, Ferdinand David. Bepaalde bewegingen er uit werden in 1904 voor het eerst opgenomen door Joseph Joachim, en het werk werd in de jaren 30 in zijn totaliteit, voor het eerst opgenomen door de toen 18-20-jarige, Yehudi Menuhin (foto). Bach heeft mogelijk de “Erstes Dutzend Allemanden, Couranten, Sarabanden und Giguen Violino Solo sonder Basso Continuo” (1682) en de 6 Suites voor viool solo (1696) van de Dresdense violist, Johann Paul von Westhoff (1656-1705) (foto), als voorbeeld genomen. Hij kende die suites, aangezien beiden lid waren van het hoforkest in Weimar. Johann Paul von Westhoff die eerder in het befaamd hoforkest in Dresden speelde, was samen met Heinrich Ignaz Franz Biber en Johann Jakob Walther, één van de beste, Duitse violisten van zijn tijd. Bachs vriend, Johann Georg Pisendel (1687-1755) (foto) uit Cadolzburg in Beieren, (Landkreis Fürth), die samen met Melchior Hoffmann, de leiding had van het Collegium Musicum in Leipzig, componeerde overigens ook een “Solosonate für Violine ohne Bass” (in a-moll) (1717).“Pas toen ik mijn viool pakte en op een winteravond thuis een paar delen van Bach solo speelde”, zo vertelt de violist, “drong eindelijk de essentie van de componist door tot mijn wezen. Ik voelde een bijna mystieke eenheid met de muziek die ik nog nooit eerder had meegemaakt. Omdat er al zoveel fabuleuze opnames van zijn, vroeg ik me af ‘Wat kan ik hier nog aan toevoegen?’ Wat me echter verbaasde, was dat de grote diversiteit aan benaderingen voor mij eigenlijk een grote bron van inspiratie was en niet op enigerlei wijze onaangenaam was. Blijkbaar zijn de mogelijkheden van Bachs muziek onuitputtelijk. Dit gaf me de moed die ik nodig had om een nieuwe opname uit te brengen. De verhalende kracht van Bachs muziek betekent voor mij dat het in elk tijdperk en in elk optreden als nieuw kan klinken.”“De mening van mensen over Bach verandert voortdurend en zal dat ook in de toekomst blijven doen”, zo vervolgt hij. “Mijn opname van Bach is een interpretatie van mijn visie op zijn muziek tot nu toe, en ik heb naar authenticiteit gestreefd door trouw te blijven aan mijn persoonlijke visie, zonder er een overheersende rol van te maken. Ik speel al jaren een viool die mij zeer dierbaar is, een instrument van Jean Baptiste Vuillaume uit 1828. Het is gemodelleerd naar Stradivarius en het tonale ontwerp is typerend voor 18de -eeuwse instrumenten, met een breed kleurenpalet. Het gebruik van darmsnaren op dit instrument, vooral voor Bach, voegt veel helderheid toe aan het geluid, een rijker bereik aan boventonen en een warmere klank die de menselijke stem beter benadert. Ten slotte biedt een barokstok veel meer opties voor de uitdrukking die ik zoek. Het is een strijkstok die aanvoelt als een fijn penseel en me helpt de muziek als het ware tot in detail te schilderen.”Voorin de partituur van zijn zes sonates en partita’s voor viool solo, schreef Bach “sei solo”, wat letterlijk “wees alleen“ betekent. Of dit een woordspeling was, zal altijd een mysterie blijven. Hij zal zeker ook “zes solo’s” hebben bedoeld, maar waarom schreef hij dan niet “sei soli”? Bob van der Ent neemt risico’s en maakt duidelijke artistieke keuzes, waardoor er iets wonderbaarlijks gebeurt, er opent zich een nieuwe wereld. Bach klonk nog nooit zo eerlijk, direct en puur. Elke beweging kunnen we volgen, bijna lichamelijk zelfs, samen met van der Ent. Wat een klankrijkdom wordt hier gecreëerd! De barokstrijkstok en de darmsnaren, die hij gebruikt, bieden veel mogelijkheden. De strijkstok is lichter in gewicht en daardoor is de frasering eveneens lichter en kan hij duidelijk articuleren. De barokstrijkstok zorgt ook voor pure poëzie, zoals in het Grave of het Andante van de tweede sonate, met een klaagzang die nog nooit zo licht en natuurlijk klonk.De vuurproef, de magistrale Chaconne in de Partita no. 2, is vol eenvoud, vindingrijkheid en bovenal eerlijk. Misschien zijn dat ook wel de drie woorden, die Bob van der Ent zo goed omschrijven. Hier is slechts die ene viool en een strijkstok. Wat overblijft is de essentie van de muziek. Bob van der Ent raakt heel diepgaand de kern van wat deze muziek ons kan geven, troost, hoop, ontroering en vitaliteit. Meer dan welke andere componist dan ook.Bob van der Ent uit Amstelveen, was in 2005 prijswinnaar op de Nationale Vioolwedstrijd, Oskar Back. Daarvoor won hij al op jeugdige leeftijd eerste prijzen op de Iordens Viooldagen (een nationale wedstrijd voor jonge violisten) en het Prinses Christina Concours. Op de befaamde Wieniawsky-Lipinski wedstrijd won hij een speciale prijs. Als een van de jongste leerlingen kwam hij op de speciale afdeling Jong Talent van het Conservatorium van Amsterdam. Hij studeerde daar bij Jan Repko en Davina van Wely, vervolgens bij Vesko Eschkenazy, met aanvullende lessen van Herman Krebbers. Tijdens zijn studiejaren werd hij geselecteerd voor masterclasses bij internationaal befaamde violisten als Pierre Amoyal, Shmuel Ashkenasi en Ivry Gitlis. Als actief pleitbezorger voor Nederlandse componisten uit de 19de – en vroege 20ste eeuw, die ten onrechte in de vergetelheid zijn geraakt, bracht hij in 2013 bij Aliud Records zijn debuut-cd uit met Nederlandse vioolsonates. In 2015 verscheen bij het zelfde label zijn cd met de capriccio’s van Paganini (foto). Hiermee was hij de eerste Nederlandse violist van zijn generatie die alle 24 capriccio’s van Paganini heeft opgenomen. Bob van der Ent is tevens docent en geeft o.a. les aan jong muzikaal talent in Amsterdam.Johann Sebastian Bach Sonatas and Partitas for Violin Solo cd Bob van der Ent, violin 2 cd Challenge Classics CC 72864

https://www.stretto.be/2021/01/06/ysaye-six-sonates-door-violist-martin-reimann-op-het-label-passacaille/