Johann Simon Mayr (1763-1845) geboren in Oberbayern, liet wel zestig opera’s en meer dan zeshonderd religieuze composities (waaronder 7! Requiems) en kamermuziek na. Hij componeerde ook twee pianoconcerti. Mayr werkte een groot deel van zijn leven als componist en muziekdocent in Italië.

In 1789 werd hij kapelmeester in Bergamo. Donizetti was er zijn bekendste leerling. Voor de rest van zijn leven was hij zowel als kapelmeester van de Santa Maria Maggiore in Bergamo als van de Chiesa di San Lazzaro dei Mendicanti in Venetië werkzaam. Mayr heeft ook de muziek van Haydn, Mozart en Beethoven in Italië bekend gemaakt. Zijn eerste muziekonderricht kreeg hij in het Benedictijner klooster in Weltenburg en na 1774 in het Jezuïetencollege van Ingolstadt. Hij studeerde theologie, filosofie, medicijnen, recht en canoniek recht en werkte vanaf 1777 als organist. In 1787 werd hij muziekdocent bij Baron Thomas de Bassus in het Beierse Schloss Sandersdorf in Altmannstein. De Bassus was de leider van de Illuminati in Italië. Hij was verbonden aan de universiteit van Ingolstadt, hét centrum der Beierse Illuminati (“Gesellschaft der Perfectibilisten”), die de reformatie van de kerk en de emancipatie van de burgerij op basis van de vrijmetselarij nastreefden.

In de vroege 19de eeuw was deze zeer productieve componist één van de meest succesvolle opera componisten in Noord-Italië. Hij was daartoe aangemoedigd door Piccini en Peter von Winter. Zijn werken werden in heel Europa gespeeld. Mayr was de populairste operacomponist in de periode vlak voor Rossini in Italië. Hij vormde de stilistische overgang tussen de 18de -eeuwse opera seria en de 19de -eeuwse Italiaanse opera. Dit uitte zich vooral in zijn vocale ensembles en kleurrijke orkestpartijen. Daarnaast richtte hij in Italië de “Lezioni caritatevoli di musica” en het “Pio istituto musicale” op, instellingen voor behoeftige musici. De jonge Donizetti kon bv. van de Lezioni genieten.

Hij introduceerde ook vele nieuwe vormen. Hij was bv. de eerste die het koor afwisselend polyfoon en unisono liet zingen (een effect dat Verdi herhaaldelijk toepaste) en hij verrijkte het orkest met houtblazers, harp en slaginstrumenten. Veel orkestratievondsten die aan Berlioz werden toegeschreven, werden reeds door Mayr toegepast. Ook de zogenaamde “tempesta” (de storm) zoals frequent gebruikt door Rossini en Verdi, alsook de “banda” (een harmonieorkestje op of achter het toneel) waren vondsten van Mayr.

Mayr genoot al waardering in Venetië met zijn religieuze muziek voor hij in 1802 de functie van maestro di capella op zich nam in de basiliek van Santa Maria Maggiore in Bergamo (foto). Met een bescheiden orkest ter zijn beschikking componeerde hij er meteen een Miserere, waarin solo instrumenten een dialoog aangingen met de vocale solisten in krachtige, beschrijvende aria’s en koren.

De Miscomposities van Mayr, geworteld in de Italiaanse traditie van de messa concertata van o.a Francesco Cavalli, opgesplitst in afzonderlijke, vocale nummers, waren gewild in heel Europa. De mis in fa klein bevat zowel vreugde als diepe melancholie, maar altijd vergezeld van Mayrs opmerkelijke gave voor lyrische, melodische schoonheid. De mis in mi klein met zijn polyfoon meesterschap en dialogen tussen zangers en concertante solo-instrumenten, wordt al lang erkend als een uitstekend voorbeeld van Mayrs late stijl. De vocale solisten zijn Dorota Szczepańska en Anna Feith, sopraan, Maria Grazia Insam en Freya Apffelstaedt, alt, Markus Schäfer en Fang Zhi, tenor, en Thomas Stimmel en Elia Merguet, bas.Ook Mayrs Mis in Es is een laat werk, grotendeels gecomponeerd in 1843. ook deze werd gecomponeerd in overeenstemming met de heersende Italiaanse Missa concertata-traditie met zijn duidelijke indelingen in verschillende vocale nummers, in tegenstelling tot de symfonische mis die ten noorden van de Alpen heerste. In deze reconstructie en muzikale heropleving is de imposante, tonaal consonante en expressieve compositie van Mayr in al zijn grandeur en welsprekendheid te horen. Met zijn opvallende vocale solo’s en koren en karakteristieke instrumentale partijen, leverde Mayr een (laat) hoogtepunt in de lange geschiedenis van de mis. De Mis werd gereconstrueerd en gearrangeerd door dirigent, Franz Hauk (foto) en Manfred Hößl.

Johann Simon Mayr Mass in E-Flat Major Szczepańska Krödel Schäfer Ochoa Simon Mayr Chorus Concerto de Bassus Franz Hauk cd Naxos 8.574057Mayr Messa di Gloria in E minor . in F minor Mayr Szczepańska Feith Apffelstaedt Insam Schäfer Zhi Stimmel Merguet Simon Mayr Choir Concerto de Bassus Franz Hauk World premiere Recordings cd Naxos 8.574203