Stel, u weet wat een verminderd septiem akkoord is, u weet wat een verhoogde of een verlaagde graad is, u begrijpt  modulaties, chromatiek en chromatische alteratie en u vraagt mij dan welk boek u best leest over Wagner, antwoord ik u meteen: “De biografie door Martin Geck”. Niet dat u zonder die kennis het boek niet zou kunnen lezen, wel integendeel, het is immers een biografie. Onder het ontelbaar aantal boeken, ooit geschreven over het genie van de zwevende tonaliteit, is dit boek zeker, maar dan ook zeker, één van de interessantste ooit geschreven. Niet te missen! Lees verder →

De Bezige Bij gaf  een uitzonderlijk boek uit over  de artistieke grootheden van Wenen in de fin-de-siècle tijd. Uitgangspunt is de vraag hoe zo veel creativiteit en vernieuwing toen mogelijk was. Een mysterie? Wie weet. En eigenlijk is het een boek over Mahler. Jawel, over Gustav Mahler. Ga het vlug  lezen want het boek is onvoorstelbaar  interessant.

De fin-de-siècle tijd in Wenen kreeg vanaf midden jaren ’70 van de 20ste eeuw meer en meer belangstelling n.a.v de herontdekking van de schilderijen van Gustav Klimt. Die herontdekking was een onderdeel van de herontdekking van het Symbolisme in het algemeen. De aandacht voor de nazi-tijd raakte op het achterplan en het modernisme was voorbij. De stad waar men het post modernisme vandaan haalde was Wenen. Maar dan het oude, moderne Wenen, het Wenen van rond 1900. De hernieuwde aandacht die de stad kreeg leidde tot de vaststelling dat rond 1900 Wenen dé stad was van vernieuwende, artistieke creativiteit. Zowel op gebied van kunst (Klimt, Schiele), literatuur (Musil, Schnitzler, Zweig), filosofie (Wittgenstein), muziek (Mahler, Schönberg), architectuur (Loos), economie (Schumpeter) en psychologie (Freud). Lees verder →

De Berlijnse uitgeverij Karo publiceerde een opvallende reisgids over het land van de Nibelungen. Auteur Rainer Schöffl neemt ons mee naar de plaatsen waar het epos zich heeft afgespeeld. Hoogst origineel en buitengewoon boeiend.

Waar zijn de Nibelungen heen getrokken en hoe ziet die weg er vandaag uit? Dat is de vraag die de auteur zich in dit boek stelt. Met het Nibelungenlied als wandelgids heeft hij de afstand van de Neder-Rijn naar Hongarije, te voet afgelegd. Zijn weg voerde hem door de vele eenzame landschappen langs de Rijn en de Donau en leverden hem telkens weer  getuigenissen op uit het verleden. Soms waren het indrukwekkende overblijfselen uit de Romeinse tijd, maar soms ook gewoon gedenkstenen en kruisbeelden uit de latere periode. Lees verder →

Boekenverbrandingen

Op 10 mei 1933 staken nazi’s op de Opernplatz (nu Bebelplatz) in Berlijn, onder toeziend oog van 40.000 toeschouwers, als „Aktion wider den undeutschen Geist“, zo’n 25.000 boeken in brand. Instigator was de jurist en latere Verlagslektor Dr. Hans Karl Leistritz. Het was het startsein voor een reeks van 21 boekverbrandingen in Duitse universiteitssteden. Bibliothecaris Wolfgang Herrmann uit Königsberg stelde de “Schwarze Listen” voor deze “Bücherverbrennung” samen. Over die gebeurtenis is nogal wat geschreven. Maar onbekend is het nog veel sinisterder plan dat de nazi’s in heel Europa uitvoerden nl. het plunderen van bibliotheken en privébezit, naar schatting drie en een half miljoen! boeken, met als doel de literatuur in te zetten als wapen in de vernietigingsmachinerie. Tegenstanders werden zo niet alleen van hun vrijheid beroofd maar ook van hun literatuur, hun verhalen en van hun persoonlijke, emotionele en intellectuele geschiedenis. Om u een idee te geven, de Gentse universiteitsbibliotheek, bekend als de “Boekentoren”, telt 3 miljoen boeken. Lees verder →

Liszt, Wagner en Nietzsche bepaalden een groot deel van de cultuurideologie van het nationaal-socialisme, een ideologie die de grootste aandacht schonk aan kunst. Over hoe dit alles is gegroeid en over wat er na de nazi-tijd met de al dan niet ontvreemde kunst is gebeurd, daarover heeft Anders Rydell een interessant en boeiend  boek geschreven.

Na het zien van de onderhoudende film The Monuments Men is het tijd voor een serieus boek. Bij de bevrijding vond de geallieerde Kunstbrigade duizenden kunstwerken waaronder schilderijen van  Rembrandt, Rubens en Michelangelo die eigendom waren van Europese musea en kerken en van vervolgde en vermoorde Joodse Duitsers, joodse Oostenrijkers, joodse Belgen, joodse Fransen enz. Naderhand dook  gestolen of althans verdwenen kunst op in kunstinstituten en bij particulieren. Herinner u de Gurlitt-affaire (2013): de vondst van zo maar eventjes 300 kunstschatten in het appartement in München van Cornelius Gurlitt, kunstwerken die zijn vader Hildebrand Gurlitt had verworven ‘dankzij’ de tentoonstelling in 1937 van de nazi’s van wat zij toen als Entartete Kunst beschouwden. Lees verder →