Een tentoonstelling en een prachtboek bieden een multi-perspectieve kijk op het leven en werk van Johann Strauss (zoon) (1825-1899).

Johann Strauss’ “Waldmeister”, een operette in drie akten, op een libretto van Gustav Davis (1856-1951) en Max Kalbeck (1850-1921), werd voor het eerst opgevoerd op 4 december 1895 in het Theater an der Wien. Hoewel ze niet zo populair was als bv. de geniale “Die Fledermaus” (1874) en de al even geniale, “Der Zigeunerbaron” (1885), werden er toch maar 88! opvoeringen gegeven en werd het zeer bewonderd door… Johannes Brahms, een vriend van Strauss. Op de openingsavond was ook de vooraanstaande criticus, Eduard Hanslick, aanwezig, die het nieuw werk prees als, “Mozarts gouden klank, regeert in het orkest van Strauss”!

Toen Wilhelm Jahn, de directeur van de hofopera, aan Johann Strauss jr. (Johann Strauss II), de opdracht gaf om een ‘echte’ opera te componeren, accepteerde de Walsenkoning dat meteen. Het resultaat was “Ritter Pásmán”, zijn enig toneelwerk in het meer exclusief genre van de opera, ook al doet de plot denken aan de wereld van de operette.

De première van deze heerlijke, komische opera in de Weense Hofopera op nieuwjaarsdag 1892, was een groots sociaal evenement, maar het artistiek succes bleef enigszins achter. De recensenten gaven het een koele ontvangst, ook al noemden ze de balletmuziek aan het begin van de 3de akte, een meesterwerk. In deze compositie werd trouwens voor de eerste keer een cimbalom gebruikt in het hofopera-orkest.

Ter gelegenheid van de 200ste verjaardag van de geboorte van Johann Strauss opent het Theatermuseum in Wenen zijn deuren voor een unieke tentoonstelling over de Walsenkoning. Deze biedt u de gelegenheid om het Strauss-tijdperk te ervaren in de stad die zijn muziek tot een wereldwijde sensatie maakte.

Te midden van de historische achtergrond van het prachtig Lobkowitz-paleis presenteert het Theatermuseum een indrukwekkende verzameling objecten die het leven en werk van Johann Strauss Sohn vieren. In hun gezamenlijke tentoonstelling nemen het Theatermuseum en de Weense bibliotheek u mee door het bewogen leven van de componist. Zijn inspannende levensstijl wordt benadrukt, evenals zijn relaties met zijn ouders, broers, drie vrouwen en liefdesbelangen in Rusland. Centraal in de tentoonstelling in het Theatermuseum staan zijn artistieke productie, de wereldwijd populaire dans- en concertmuziek en zijn muziektheaterwerk. Originele objecten uit voorstellingen en tentoonstellingen uit de geschreven nalatenschap illustreren de theaterhistorische en politieke context van die tijd.

Het begeleidend deel bij “Johann Strauss – The Exhibition” (4 december 2024 tot 23 juni 2025) van het Theatermuseum in samenwerking met de Weense Bibliotheek, onderzoekt Johann Strauss (zoon) vanuit verschillende perspectieven. Talrijke bijdragen richten zich niet alleen op de sociale-, economische- en muziekgeschiedenis, maar ook op de familieomgeving van de componist, en zijn ontvangst in film en televisie. Zijn rol als orkestleider, operettecomponist en voorloper van de groten van de moderne populaire muziek komen aan bod, evenals zijn muzikale medewerkers. De focus ligt ook op de privépersoon Johann Strauss, een minnaar en echtgenoot.

Thomas Aigner (red.), geboren in 1958 in Wenen, was voormalig hoofd van de muziekcollectie van de Weense Bibliotheek in het stadhuis (2000-2021), de organisatorische eenheid voor manuscripten, muziek en legaten (2021-2023), adjunct-directeur van de bibliotheek (2019-2023). Hij heeft verschillende publicaties over muziek uit de 19e en 20e eeuw, met focus op Johann Strauss en familie.

Stefan Engels (red.), geboren in 1974 in Bruneck/Zuid-Tirol. Is sinds 2023 hoofd van de muziekafdeling in de collectie handschriften, muziek en nalatenschappen. Daarvoor de muziekcollectie van de ÖNB (2004–2020). President van IAML Oostenrijk (2015–2021), vicepresident van IAML International sinds 2023.

Kyra Waldner (red.) is sinds 2010 onderzoeksassistente in de manuscriptcollectie van de Weense Bibliotheek in het stadhuis, tentoonstellingen en publicaties over particuliere handgeschreven adresboeken en opdrachtfoto’s. Meest recent gepubliceerd: “Het is lente en ik leef nog” (2014) en samen met Tanja Gausterer “Weense salondame? Een nachtmerrie!” (2022)

De tentoonstelling is een samenwerking tussen het Theatermuseum en de Weense Bibliotheek in het Stadhuis als onderdeel van Johann Strauss 2025 Wenen. Nog tot en met 23 juni 2025 te zien in het Theatermuseum.

Thomas Aigner Stefan Engl Kyra Waldner Johann Strauss Ein Leben für die Musik Duits 287 bladz. geïllustreerd uitg. Residenz Verlag ISBN 9783701736270 (Duits) ISBN 9783701736379 (Engels) 304 bladz.