Helen Rappaport is een Britse historicus en schrijver, gespecialiseerd in het victoriaans tijdperk en het revolutionair Rusland. Ze schreef meerdere internationale bestsellers, waaronder De gezusters Romanov en De Romanovs na de val. In “De Rebelse Romanov” vertelt ze de vergeten geschiedenis van de rebelse prinses Julie, de zuster van Leopold (1790-1865), de eerste koning der Belgen.
Juliana (Julie) Henriette Ulrike (1781-1860) was het derde kind en de derde dochter van hertog Frans van Saksen-Coburg-Saalfeld (foto) en Augusta van Reuss-Ebersdorf en Lobenstein (foto), de stammoeder van verschillende Europese vorstenhuizen.
Het verhaal van de Duitse prinses Julie is weinig bekend. Dat begon in 1795, wanneer ze door haar moeder Auguste van Saksen-Coburg-Saalfeld op 14-jarige leeftijd werd meegenomen naar Sint-Petersburg om er als Anna Fjodorowna, uitgehuwelijkt te worden aan de 17-jarige groothertog Konstantin Pavlovich (foto), de kleinzoon van Catharina de Grote. Wat volgde was een liefdeloze, ellendige periode. Julie werd verwaarloosd door haar echtgenoot en gegijzeld door de regels binnen het huwelijk, tot ze er in 1801 in slaagde uit Rusland te ontsnappen en eerst in Duitsland en vervolgens in het Zwitserse Bern een nieuw, onconventioneel leven opbouwde. Daar woonde ze in het landgoed “Elfenau” (foto). Toch moest ze ook daar weer vechten tegen de heersende normen waarbinnen de verhoudingen tussen man en vrouw onherroepelijk vast leken te liggen.
In 1795 was Catharina de Grote van Rusland op zoek naar een bruid voor haar kleinzoon Constantijn, die derde in de lijn van troonopvolging stond. In een griezelig echo van haar eigen verhaal koos Catharina een onschuldige jonge Duitse prinses, Julia van Saksen-Coburg, tante van de toekomstige koningin Victoria. Hoewel Julie alles had wat een jonge bruid zich maar kon wensen, was ze alleen aan een hof dat gedomineerd werd door een ouder wordende keizerin en verscheurd werd door rivaliteiten, intriges en roddels – om nog maar te zwijgen van haar brute echtgenoot, die het ene moment teder en het andere moment gewelddadig was. Ze verlangde ernaar Rusland en haar rampzalig huwelijk te verlaten, maar haar familie in Duitsland weigerde dat toe te staan.
Wanhopig op zoek naar liefde zocht Julie naar verluidt troost bij anderen. Uiteindelijk gaf tsaar Alexander haar in 1801 toestemming om te vertrekken, ook al was haar echtgenoot inmiddels troonopvolger. Ontheemd in Europa beviel Julie van twee – mogelijk drie – buitenechtelijke kinderen, die ze allemaal moest afstaan voor adoptie. Ondanks smeekbeden van Constantijn om terug te keren en een erfgenaam te schenken, weigerde ze en vond uiteindelijk de liefde bij haar eigen getrouwde arts.
In een tijd waarin veel koninklijke bruiden zich gedwee overgaven aan rampzalige huwelijken, bewees Julie een vrouw te zijn die haar tijd ver vooruit was. Ze offerde haar reputatie en een leven van luxe op in ruil voor de vrijheid om te leven zoals ze wilde. De Rebel Romanov is het inspirerend verhaal van een moedige vrouw die tot nu toe door de geschiedenis is genegeerd. Met “De rebelse Romanov” blaast Helen Rappaport het verhaal van deze “tegendraadse” prinses nieuw leven in. Ze toont de vele offers die Julie heeft gebracht en plaatst haar verhaal in de context van het tumultueuze Europa van begin negentiende eeuw. Het resultaat is een ontroerend en vaak tragisch portret over liefde, verlies en scheiding. “The Rebel Romanov” werd vertaald door Robert Neugarten
Helen F. Rappaport (1947) geboren als Helen Ware, studeerde Russisch aan de Universiteit van Leeds, waar haar acteercarrière begon. Na te hebben gespeeld met de Leeds University Theatre Group verscheen ze in verschillende televisieseries, waaronder Crown Court, Love Hurts en The Bill. Begin jaren ’90, werd ze redacteur voor de wetenschappelijke uitgeverijen Blackwell en OUP en leverde ze ook bijdragen aan historische en biografische naslagwerken. Ze werd in 1998 fulltime schrijfster en schreef drie boeken voor de Amerikaanse uitgever ABC-CLIO, waaronder An Encyclopaedia of Women Social Reformers (2001), met een voorwoord van Marian Wright Edelman. Het boek won in 2002 een prijs van de American Library Association als Outstanding Reference Source en volgens de Times Higher Education Supplement, ‘Een prachtig, informatief en breedvoerig boek’.
Helen Rappaport De Rebelse Romanov, Julie van Saksen-Coburg, de keizerin die Rusland nooit heeft gehad 332 bladz. uitg. Spectrum ISBN 9789000394142