Govert Flinck was een van de meest getalenteerde leerlingen van Rembrandt. Na zijn 3 jaar leertijd bij Rembrandt ontwikkelde hij algauw een eigen, eerder classicistische stijl in de lijn van Bartholomeus van der Helst, waarmee hij bij zijn tijdgenoten een uitstekende reputatie opbouwde. Dit leidde er toe dat Flinck, in 1659, de meest prestigieuze opdracht kreeg van alle schilders in het Amsterdam van de 17de eeuw: de geschilderde decoraties van de galerijen van het nieuw Stadhuis op de Dam. Vier maanden later overleed Flinck.

De Hollandse Gouden eeuw was rijk aan historiestukken naar Italiaanse voorbeelden, unieke portretten, zowel individuele als groepsportretten, bv. schuttersstukken, heerlijk mooie landschappen (o.a. winterlandschappen), stadsgezichten en zeegezichten. Wetenschappers poseerden vaak gezeten tussen hun instrumentarium en studieobjecten en bestuursraden zagen zich graag afgebeeld rond een tafel. Daarnaast waren er innemende stillevens, vaak als allegorische voorstellingen, alledaagse taferelen als illustraties van oude spreekwoorden en gezegden met een moralistische boodschap, en intieme genrestukken.

Vooral stillevens boden een schilder de gelegenheid om zijn kundigheid te etaleren in detail met realistische lichteffecten  van texturen en oppervlakken. Allerlei soorten drank en etenswaar, uitgestald op een tafel, zilveren bestek, fijn tafellinnen dat in plooien afhing, vormden daarbij een uitdaging voor fijnschilders. Het was de eeuw van Rembrandt en Jan Steen als de meest veelzijdigen, Bartholomeus van der Helst en Frans Hals als de belangrijkste portretspecialisten, de Bijbelse taferelen van Ferdinand Bol, Johannes Vermeer en Gabriël Metsu als de grootste genreschilders, Caesar van Everdingen als classicist, Adriaen van der Werff als academicus, de Utrechtse caravaggisten, Hendrick Terbrugghen en Gerard van Honthorst, en van…Govert Flinck.

Govert Flinck, geboren in het hertogdom Kleef (Kleve), nu een gemeente en hoofdstad van Kreis Kleve in het westen van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen, ging in Amsterdam in de leer bij Rembrandt toen Rembrandt leiding had van de ‘academie’ van Hendrick Uylenburgh aan de Jodenbreestraat. In 1635 volgde Flinck, Rembrandt op als leider van de academie, vestigde zich als zelfstandig meester en kreeg opdrachten van de Amsterdamse elite, o.a. drie regenten- en schuttersportretten (foto’s) voor de Kloveniersdoelen, de oefenruimte voor compagnieën van de plaatselijke schutterij. “De Nachtwacht”, het groepsportret door Rembrandt van een van de klovenierscompagnieën onder het commando van de kapitein, advocaat en burgemeester van Amsterdam, Frans Banninck Cocq, hing aanvankelijk in de grote feestzaal van de Kloveniersdoelen.

Ook kreeg Flinck heel wat opdrachten van de Hohenzollern keurvorst van Brandenburg en hertog van Pruisen, Friedrich Wilhelm (1620-1688) (foto) en van Graaf Johan Maurits (1604-1679) (foto) van Nassau-Siegen, die aan  de Haarlemse architect en kunstenaar, Jacob van Campen (1596-1657), de opdracht gaf tot de bouw van het naar hem genoemd “Mauritshuis”, nu het “Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis”, in Den Haag.

De laatste jaren van zijn leven stonden helemaal in het teken van opdrachten, o.a. over de Bataafse geschiedenis, bv. “De nachtelijke samenzwering van de Bataven onder julius Civilis”, voor het nieuw stadhuis in Amsterdam (nu Koninklijk Paleis Amsterdam, bekend als het “Paleis op de Dam”) (foto), eveneens van Jacob van Campen, voltooid in 1665. Toen Flinck twee maanden later overleed kregen Jordaens, Jan Lievens, Jurriaen Ovens en Rembrandt de opdracht een aantal schilderijen te leveren voor de decoratie van het nieuw stadhuis.

Jurriaen/Jürgen Ovens (een andere leerling van Rembrandt), afkomstig uit het Hertogdom Sleeswijk, die in dienst was van de hertog en prins-bisschop van Lübeck, Christiaan Albrecht van Sleeswijk-Holstein-Gottorp (foto, cat. 25, bladz. 188), voltooide (foto) op basis van een houtskoolschets (foto), de opdracht aan Flinck. De versie die Rembrandt schilderde (foto) werd geweigerd.

“Govert Flinck (1615-1660)” bevat uitgebreide, uitermate deskundige essays die de wereld van en rond Govert Flinck beschrijven, In dit bijzonder volumineus en luxueus boek ontdekt u Flinck vanuit het perspectief van zijn tijdgenoten, zijn familie en vrienden, zijn opdrachtgevers, zijn leermeesters, medekunstenaars en leerlingen, maar ook de dichters die zijn leven en werk bezongen. Door in het eerste deel van het boek, leven en werk van Flinck in deze context te plaatsen wordt het beeld van de kunstenaar en zijn oeuvre completer en krijgt het nog meer betekenis.

In het catalogusgedeelte ontdekt u historiestukken, schutterstukken en allegorieën, Bijbelse, mythologische en pastorale figuren, genreschilderijen, landschappen, een jachttafereel (een Hertenjacht) en tronies, en portretten van mannen, vrouwen en kinderen, pendantportretten, dubbelportretten, groepsportretten en familieportretten, alle afgebeeld in kleur. Daarnaast is er aandacht voor toeschrijvingen. Deze meer dan indrukwekkende monografie wordt vervolledigd met bijlagen over het Archief- en andere historische bronnen over het leven van Flinck en familieleden, gedichten over zijn leven en werk, stambomen en vermeldingen van zijn schilderijen in archieven en literatuur en in veilingcatalogi.

Tom van der Molen is conservator bij het Amsterdam Museum. Zijn werk bij het museum betreft Amsterdam in de breedste zin. De onderwerpen waar hij zich mee bezighoudt gaan van zijn eigen specialisme in zeventiende-eeuwse schilderkunst tot Ajax. Hij maakte tentoonstellingen over oude tekeningen, bier en twintigste-eeuwse vrouwen.

Tom van der Molen Govert Flinck (1615-1660) 527 bladz. geïllustreerd  uitg. WBooks ISBN 9789462585904