“Foorwonder – Betovering, wetenschap en spektakel op de kermis”, een unieke tentoonstelling in het Huis van Alijn in Gent en een magnifieke uitgave van Lannoo. Niet te missen! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Nu UNESCO de kermiscultuur officieel heeft erkend als immaterieel erfgoed, neemt “Foorwonder” u mee naar de wervelende wereld van de kermis in het fin de siècle, een tijd waarin wetenschap, technologie en sensatie de bezoeker in vervoering brachten. Benieuwd naar de ‘truken van de foor’? Ontdek zeldzame wonderen en herbeleef de kermis van het eind van de 19^de eeuw.

“Huis van Alijn” (foto) was in de 14de eeuw een godshuis. De naam verwijst trouwens naar de Gentse patriciërsfamilie, “Alijn”. Zieken werden er verzorgd en hulpbehoevenden kregen er een maaltijd, zorg en onderdak. Eind 19de eeuw werd het godshuis, dat toen 18 huisjes telde, één van de vele Gentse beluiken voor arbeidersgezinnen.

In 1941, werden de huisjes, die ondertussen onbewoonbaar waren verklaard, gekocht door het Gents Stadsbestuur en werd vervolgens geklasseerd als beschermd monument. Het gebouw werd gerestaureerd en in 1953, besliste de stad om er een museum in onder te brengen. De basis voor de verzameling van dit museum was de verzameling volkskundige voorwerpen en documenten van de “Koninklijke Bond der Oost-Vlaamse Volkskundigen”.

In 1932 was reeds in de kerk van de Geschoeide Karmelieten in de Lange Steenstraat in Gent, het “Caermersklooster”, het Folkloremuseum opgericht. De focus lag er op het bewaren van objecten over het veranderend dagelijks leven in Gent, die van provinciestad evolueerde naar een industriestad. Oude, verdwenen ambachten werden er gereconstrueerd, interieurs werden er uitgebeeld en het dagelijks leven van eind 19^de – eerste helft van de 20^ste eeuw werd uitgebreid gedocumenteerd.

Uiteindelijk verhuisde die verzameling naar de huidige locatie aan de mooie Kraanlei, en in september 1962, werd er het “Museum voor Volkskunde” officieel geopend. De pop “Pierke”, in Gent bekend als “Pierke van Alijn”, is dé held van het huispoppentheater op de zolder van het museum. Een team van enthousiaste vrijwilligers wekt er Pierke tot leven in een poppentheatervoorstelling. Een aanrader.

De tentoonstelling en het magnifiek geïllustreerd boek tonen een samenleving die hunkerde naar vooruitgang en verrassing. De kermis was toen nl. niet alleen een bron van vermaak, maar ook een plaats waar het grote publiek kennismaakte met de wonderen van de nieuwe tijd, van fascinerende, anatomische kabinetten, panorama’s, panopticums en magische theaters zoals het Théâtre Morieux, tot “Slimme dieren” in het Wallenda Theater, en de eerste filmvoorstellingen en technologische primeurs zoals X-rays in het Theater Opitz.

Vandaag draait de kermis om grote, luidruchtige en snelle attracties. Meer dan een eeuw geleden was dat anders. Reis terug in de tijd en herontdek op de foor anatomische musea en mechanische theaters. Ervaar technologische innovaties van de stoommachine tot cinematografen, geniet van visueel spektakel met toverlantaarns en driedimensionale beelden, ontmoet exotische dieren en sprekende objecten, laat je betoveren door magische shows van goochelaars en illusionisten, krijg liefdesadvies van waarzegsters, kortom beleef er de zeldzame wonderen van vroeger.

“Foorwonder” verschijnt naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling in het Museum voor Volkskunde, “Huis van Alijn” in Gent, een tentoonstelling die u onderdompelt in de zintuiglijke wereld van de foor aan het einde van de 19^de – en het begin van de 20^ste eeuw, een wereld vol betovering, wetenschap en spektakel. Met onthullende teksten en rijke illustraties in kleur, biedt het boek een heel interessante inkijk in de evolutie van communicatie, technologie, kennisverspreiding, wereldbeelden en maatschappelijke denkbeelden van weleer. “Foorwonder” eert niet alleen een rijk verleden, maar blikt ook vooruit naar een hopelijk hernieuwde waardering voor de kermis als een bijzondere plek van verbeelding, kennisdeling en sociale verbondenheid.

De Tentoonstelling van het kermiserfgoed, verspreid over privéverzamelingen in binnen- en buitenland, en de schitterende publicatie, zijn het resultaat van een unieke samenwerking tussen het Huis van Alijn, uitgeverij Lannoo en de onderzoekers van het “Science at the Fair-project” aan de Universiteit Antwerpen. “Het wordt een echt kermisjaar,” zegt projectcoördinator professor Nele Wynants. “Met de erkenning door UNESCO in december 2024 is een mijlpaal bereikt, een langverwachte bekroning van de kermistraditie, haar nomadische veerkracht en de eeuwenoude kennis die generaties lang werd doorgegeven.” Het samenbrengen van die vele unieke objecten op één tentoonstelling is een grandioze prestatie om U tegen te zeggen. Niet te missen!

“House of Mysteries” is een voorstelling van een wereld vol betovering, wetenschap en spektakel op de foor van eind 19^de – en begin 20^ste eeuw. Beleef de Magie van de Foor in de unieke gerestaureerde spiegeltent van “House of Mysteries”, op 50 m van het Gravensteen, tijdens een 60 minuten durende, magische show. De tentoonstelling ‘Foorwonder’ in Huis van Alijn komt hier tot leven in een boeiend familiespektakel. Het duo ticket geeft ook toegang tot de tentoonstelling op een dag naar keuze.