Petrarca (1304-1374) schreef in de laatste jaren van zijn leven veel brieven en stelde daaruit een collectie samen, de “Epystole Seniles”, een belangrijke bron voor het begrijpen van zijn persoonlijke en intellectuele ontwikkeling en zijn visie op de wereld. De mooiste en meest relevante van deze brieven zijn in deze bijzonder deskundige uitgave verzameld en vertaald als “Brieven van een bejaard man”.
In 1345, ontdekte Petrarca de “Epistulae ad Familiares”, een verzameling “Brieven aan bekenden”, geschreven tussen 63 en 43 v.Chr., door de Romeinse politicus en redenaar Marcus Tullius Cicero aan verschillende publieke figuren zoals Pompeius, Julius Caesar en Gaius Asinius Pollio, en aan figuren uit zijn privéleven, zoals zijn legendarische vrouw Terentia of de vrijgelaten slaaf (libertus) Tiro, die zijn secretaris werd. Cicero’s brieven brachten Petrarca op het idee zijn eigen brieven te verzamelen. De twee bundels brieven uit twee verschillende periodes van zijn leven zijn bekend als “Epistolae familiares” en “Epistolae Seniles”.
De 16 boeken tellende “Epistolae familiares” (“Vertrouwde Brieven”), werden door Petrarca grotendeels verzameld tijdens zijn verblijf in de Provence, van ongeveer 1351 tot 1353, maar werd uiteindelijk pas voltooid in 1359, toen hij in Milaan verbleef. De brieven waren gericht aan de Vlaamse benedictijner monnik en muziektheoreticus, Lodewijk Heyligen (Ludovicus Sanctus) (1304-1361) afkomstig uit Beringen, die hij “Socrates” noemde, en met wie Petrarca kennismaakte in de kring van kardinaal Giovanni Colonna in Avignon. Lodewijk Heyligen was de auteur van 2 belangrijke, muzikale traktaten over muziek, “de musicae commendacione” (helaas verloren gegaan) en de “Sentencia in musica sonora subiecti”, een scholastiek onderzoek naar de essentie van muziek, primair te vinden in de relatie tussen getal en klank (musica sonora).
In 1361, begon Petrarca aan een tweede verzameling brieven, ook bekend als “Brieven uit Oude Tijden” of “Brieven van de Oude Dag”. Deze 128 brieven geschreven tussen 1361 en 1373, werden op hun beurt opgesplitst en gesorteerd in 18 boeken. De laatste brief, de eerste en enige van het 18de boek, is zijn onvolledige “Brief aan het Nageslacht”.
Deze brieven o.a. verschillende aan Francesco Bruni, secretaris van de paus en aan Boccaccio (foto), geven een inkijk in de gedachten en overwegingen van de oudere Petrarca, die reflecteert op zijn leven, werk en de wereld om hem heen en geven een veelzijdig beeld van het politiek, godsdienstig, literair en sociaal leven in Noord-Italië, van de geschiedenis van steden als Venetië en Padua en van de geschiedenis van de Kerk, die in die jaren zetelde in Avignon. In diverse brieven vertelt hij over zijn levensloop en persoonlijke omstandigheden. Lezend in de brieven ziet men Petrarca geleidelijk ouder, zwakker en ziekelijker worden, een man die moeizaam lopend, mantelzorg behoevend met het gezin van zijn dochter teruggetrokken leefde, maar geestelijk tot zijn laatste dag actief bleef. Na de laatste brief plaatste hij zijn onvoltooide, autobiografische brief “Ad posteritatem”, “Aan het nageslacht”.
De brieven worden in deze uitgave vooraf gegaan door een uitermate interessante biografische en historische duiding van de periode 1361-1374. Als appendices bevat de uitgave het Testament van Francesco Petrarca, zijn levensloop en persoonlijkheid, “Francesco Petrarca”, opgetekend door Giovanni da Certaldo (Boccaccio) en de brief van Boccaccio, met woorden van droefheid en achting naar aanleiding van het overlijden van Francesco Petrarca, gezien dichter (sic), aan diens schoonzoon Francesco da Brossano, de uitvaart van Petrarca en “Coluccio Salutati, Laudatio funebris Francisci Petrarce”. Het boek werd vervolledigd met de lijst van vrienden, vorsten en prelaten, de vele aantekeningen, het namenregister en de geraadpleegde literatuur. “Epystole seniles” werd vertaald en van aantekeningen voorzien door Chris Tazelaar, die ook Abélards briefwisseling met Heloise (1998), veel van de werken van Petrarca en de brieven van Hieronymus (2008) vertaalde.
Petrarca Brieven van een bejaard man, vertaald en van aantekeningen voorzien door Chris Tazelaar 688 bladz. uitg. Damon ISBN 9789463403658