Door de geschiedenis heen hebben vrouwen geregeerd, geschreven, campagne gevoerd, gecreëerd en gestreden. En toch ontbreken ze grotendeels in de geschiedenisboeken. Waarom bleven hun strijd, leven, werk en carrière onzichtbaar?, vraagt Titiou Lecoq zich af. In haar boek wekt ze hen op basis van de meest recente ontdekkingen weer tot leven, geeft hen hun stem terug en verklaart ze de mechanismen achter het vermaledijd seksisme van de bevooroordeelde, mannelijke versie van de geschiedenis. Subliem!
Titiou Lecoq schrijft over bekende vrouwen maar ook en eigenlijk vooral, over minder bekende en onbekende vrouwen uit onze geschiedenis, van de oude steentijd, Athene en de middeleeuwen tot de Franse Revolutie, de jaren ’20 met de “garçonne”, de Tweede Wereldoorlog en de tijd er na met het “Mouvement de libération des femmes”. Gebaseerd op een nieuwsbericht, een juridische kwestie, een teruggevonden brief, een afbeelding of een verhaal, schreef ze minder over ‘memorabele vrouwen’ dan wel een bijwijlen weerzinwekkend, goed gedocumenteerd, historisch overzicht over ‘gewone’ vrouwen, vrouwen die het weefsel van het dagelijks leven uitmaakten, vrouwen die zogenaamd een bijrol speelden.
Titiou Lecoq heeft het o.a. over de Franse journaliste en vrouwenrechtenactiviste, Julié-Victoire Daubié (1824-1874) (foto), over Nathalie Duval/Lemel (foto), een activiste van de Internationale Arbeidersvereniging en feministe die op de barricades deelnam aan de Commune van Parijs van 1871, de Akkadisch-Sumerische prinses en hogepriesteres, Enheduanna, Brunehaut (een Visigotische prinses die koningin van de Franken werd) en over de Franse, socialistische activiste en verzetsstrijdster, Emilienne Moreau-Evrard (1898-1971) (foto), bekend als “Émilienne la Blonde” alias “Jeanne Poirier”. Kortom haar boek gaat eerder over vergeten, “gewone” maar actieve, veerkrachtige en enthousiaste vrouwen, “des femmes chasseuses, résistantes et guerrières”, die samen een heel netwerk vormden en die in stilte de wereld mede hebben veranderd.
Aan de hand van de Venusbeeldjes en de blijkbaar bijzondere aandacht die er toen was voor het vrouwelijke, bespreekt Titiou Lecoq in 17 hoofdstukken, eerst de vrouw in het neolithicum en in de oudheid, waarna koninginnen en jonkvrouwen, bv. de Merovingische koninginnen Brunehaut en Frédégonde en vrouwen die in de middeleeuwen mede kathedralen bouwden, aan de orde zijn. “In de middeleeuwen (in ieder geval in de 13de eeuw)”, zo lezen we, “waren vrouwen overal aanwezig als handelaars, troubadours, miniaturisten, jongleurs, minstrelen, en zelfs als bouwvakkers op de werven van kathedralen.”
Ze wijdt vervolgens 2 hoofdstukken aan het pijnlijk tot schandalig “Grand renfermement” (uitsluiting”) door de Kerk en de gruwel van de heksenjacht in de 15de -en 16de eeuw, en vervolgt met een bijzonder interessant en deskundig geschreven hoofdstuk over de herkomst en betekenis van diverse naamwoorden, waarmee vrouwen in het verleden, bv. door “Les immortels”, de leden van de in 1629-1635, opgerichte “Académie française”, werden omschreven. De eerste grote periode van de prehistorie t.e.m. de 18de eeuw, wordt afgerond met de duiding en historische situering van (geleerde) vrouwen/dames in de Verlichting en de vrouwen tijdens de Franse Revolutie. “De 19de eeuw betekende na de niet ingeloste verwachtingen van de Franse Revolutie, een terugkeer naar de geordende scheiding van de seksen, geruggesteund door een burgerlijk wetboek”, zo lezen we.
Titiou Lecoq onthult de rollen die vrouwen in de geschiedenis hebben gespeeld, maar die door het fenomeen cryptogynie of mentrification, onzichtbaar zijn gebleven. Ze treedt daarbij op een briljante wijze in de voetsporen van de baanbrekende werken van de beroemde zussen, de Franse, feministisch schrijfsters, Benoîte (1920-2016) (foto) en Flora (1924-2001) Groult (samen op de foto), de Franse antropoloog (opvolgster van Claude Lévi-Strauss aan het Collège de France), etnoloog en feministisch activiste, Françoise Héritier (1933-2017) (foto) (de auteur van “Masculin-Féminin”: I. “La Pensée de la différence”, (1996) & II: “Dissoudre la hiérarchie” (2002)), en van de beroemde, Franse historica, emeritus hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de Universiteit van Parijs-Diderot, feministisch activiste en gewezen studente van Michel Foucault, Michelle Perrot (1928) (foto). Zij schreef in 1991, samen met Georges Duby, het 5-delige “Histoire des femmes en Occident” en schreef voor het boek van Titiou Lecoq, het voorwoord. “Les grandes oubliées: Pourquoi l’histoire a effacé les femmes” werd vertaald door Regine Van Belle.
Audrey (“Titiou”) Lecoq (1980), geboren in Parijs, is een Franse freelance journaliste (o.a. van Le Monde, Libération & L’Express), feministe, blogger, essayiste en romanschrijfster van o.a. “Les Morues” (2011). Van “Les grandes oubliées: Pourquoi l’histoire a effacé les femmes” (2021) zijn in Frankrijk ruim 165.000 exemplaren verkocht.
Titiou Lecoq, Geschrapt, uitgegomd, gewist, hoe vrouwen uit de geschiedenis zijn geschreven 208 bladz. uitg. epo EAN 9789462675261