De Russische componiste, Galina Ustvolskaja (1919-2006), bekend als ‘de dame met de hamer’, was een buitengewoon originele componiste, ongeëvenaard in haar extremistische stijl. De onverzettelijke, onafhankelijke Ustvolskaja, een leerlinge van Dmitri Sjostakovitsj, componeerde zeer expressieve, soms door het gebruik van zeer harde, massieve en repetitieve klankclusters, gewelddadige muziek, die klonk als het werk van geen enkele andere componist. Haar werken vertoonden geen duidelijke invloeden, maar waren vaak doordrenkt van religiositeit of spiritualiteit. Galina Oestvolskaja werd echter tijdens haar leven grotendeels genegeerd. Pas na haar overlijden werd haar compromisloos talent erkend.
Christian Karlsen en het London Philharmonic Orchestra presenteren hier haar 5 symfonieën. De eerste symfonie uit 1955, werd gecomponeerd voor een volledig symfonieorkest, terwijl de andere vier symfonieën in de loop van de jaren een almaar intiemere en meer ongebruikelijke instrumentatie kregen. Hoewel de eerste traditioneel lijkt (het is de enige van de 5 symfonieën voor de bezetting van een volledig symfonieorkest), bevat het twee jongens die via microfoons, teksten brengen van Gianni Rodari (1920-1980) (foto) over armoede, racisme en onrecht. Oliver Barlow en Arlo Murray zijn de “boy sopranos” in deze 1ste symfonie. De Italiaanse schrijver en journalist, Gianni Rodari was één van de belangrijkste kinderboekenschrijvers van de 20ste eeuw. 
In haar symfonieën nrs. 2 tot en met 5, Symfonie nr. 2 “Ware en eeuwige Zaligheid” (1979), Symfonie nr. 3 “Jezus, Messias, red ons” (1983), Symfonie nr. 4 “Gebed” (1986) en Symfonie nr. 5 “Amen” (1990), brak de componiste resoluut met het traditioneel stramien. Elk van deze symfonieën bestaat uit een enkele, vrij korte beweging, in de stijl van theatrale rituelen. In de symfonieën nrs. 2, 3 en 4, verbaliseert een solostem (een “male reciter”) gebeden om vergiffenis van de hand van de 11de-eeuwse, Benedictijnse monnik en geleerde, Hermannus Contractus, ook bekend als Hermann van Reichenau of Herman de lamme (foto’s).
Gecomponeerd voor instrumentale combinaties, die even gevarieerd als ongebruikelijk waren, werden deze symfonieën almaar onbuigzamer naarmate hun instrumentatie almaar kleiner werd, tot slechts een handvol instrumenten in de 4de– en 5de symfonie. In de symfonieën nrs. 2, 3 en 4, deze laatste voor alt, piano, trompet en gong, is er daarenboven een pianopartij, op deze opname gespeeld door de Finse pianist Joonas Ahonen. De alt in de 4de symfonie is Barbara Kozelj. Sergej Merkusjev is de “narrator” in de 2de-, 3de- en 5de symfonie. Ontdek deze opvallende muziek van de componiste, die door Rostropovich omschreven werd als “het geweten van het Sovjet muziekleven”. Niet uitstellen!
De Zweedse dirigent, Christian Karlsen (1985) studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Hij begon zijn carrière als assistent van Esa-Pekka Salonen en ontwikkelde zich snel tot een van de meest getalenteerde en innovatieve dirigenten van zijn generatie. Hij was artistiek leider van het New European Ensemble 2008-2014 en van het Kaija Saariaho festival in Den Haag in 2011 (met het Residentie Orkest, New European Ensemble en het Koninklijk Conservatorium). Van 2015 tot 2017 was hij artistiek leider van Festival Dag in de Branding in Den Haag (Residentie Orkest en Koninklijk Conservatorium) en presenteerde hij jaarlijks vier edities. In 2018, richtte hij samen met pianist David Huang “Gränslandet – Symfonisk Fest” op in Stockholm, een festival met klassieke muziek voor jongvolwassenen. Christian Karlsen leidde talloze wereldpremières en werkte samen met toonaangevende componisten als Kaija Saariaho, Salvatore Sciarrino, Sofia Gubaidulina, Steve Reich, Harrison Birtwistle, Magnus Lindberg, Anders Hillborg, Thomas Adès, Oliver Knussen en Karlheinz Stockhausen.
Galina Ustvolskaya Symphonies Nos 1-5 London Philharmonic Orchestra Christian Karlsen SACD BIS2304