In zijn imposant boek, noem het maar een meesterwerk, beschrijft de historicus Jan Lucassen op indrukwekkende wijze het verhaal van de werkende mens. Deze eerste echte wereldgeschiedenis van menselijke arbeid volgt hoe de prehistorische jager-verzamelaar zich ontwikkelde tot de hedendaagse kantoormens. “De wereld aan het werk” is een fascinerende geschiedenis, die de weg wijst naar het begrijpen van de essentiële rol van werk in onze samenleving.

Mensen werken omdat het moet, maar ook omdat ze er plezier en voldoening aan beleven. Volgens Lucassen werken we niet alleen om te leven en te overleven, maar is het ten diepste een manier waarop we uitdrukking geven aan onze identiteit en behoeften. Dat doen we door net als ooit de jagers-verzamelaars, samen te werken met anderen. Van jagen en verzamelen meer dan 700.000 jaar geleden, tot het huidig tijdperk van globalisering van arbeidsverhoudingen en virtueel vergaderen, hebben mensen er altijd aan gewerkt om de wereld om hen heen in hun behoeften te laten voorzien

In Uruk in Mesopotamië (nu Irak) bv. zo vernemen we, waren er in het vierde millennium v. Chr. leerbewerkers, wasmannen, rietbewerkers, kappers, wevers, bouwers, metaalbewerkers, pottenbakkers, priesters, muzikanten en schriftgeleerden. Schriftgeleerden hadden hun eigen beroepsopleiding. In deze vroege steden zorgden administratieve centra voor de arbeiders en zorgden voor “de herverdeling van goederen”. In Mesopotamië waren er rond 1000 v.Chr. loonarbeiders, zelfstandigen, onderaannemers en slaven.

Jan Lucassen onderzocht chronologisch hoe arbeid verdeeld was en is tussen mannen, vrouwen en kinderen. Hij heeft het over de eerste boeren en het keerpunt van de uitvinding van geld, de collectieve actie van arbeiders, samenwerking of/en ondergeschiktheid op het werk, en de impact van migratie, slavernij, en het idee van vrije tijd, en dit alles van de eerste staking door arbeiders in een tempel tijdens de regeerperiode van Ramses III en de boeren in de eerste agrarische samenlevingen, tot het precair bestaan van de hedendaagse gig-werkers op de arbeidsmarkt, waarin tijdelijke, flexibele banen en opdrachten de norm zijn, in plaats van traditionele fulltime banen.

“De lange termijnervaring van de mensheid”, schrijft de auteur, “leert ons niet alleen dat werk noodzakelijk is voor ons overleven, zelfs in dit tijdperk van robotisering. Werk is veel meer dan dat. De voldoening die het geeft en de waardering van onze medemens maken het onmisbaar voor ons gevoel van eigenwaarde. We kunnen de geschiedenis van de mensheid beschouwen als een spanningsveld: onze evolutionaire geschiedenis en ons bestaan als jager-verzamelaars tot een paar duizend jaar geleden bepalen ons basale streven naar een schappelijke beloning voor onze inspanningen.”

Aan de hand van sprekende voorbeelden uit China, India, Noord- en Zuid-Amerika, Afrika en Europa laat Lucassen zien hoe de mens vorm gaf en geeft aan werk thuis door het huishouden, in de stam of in samenlevingsverband, in de stad en in de staat, van onze eerste stappen als Homo sapiens tot de opkomst van de robot nu. “De wereld aan het werk, Van de prehistorie tot nu” is een indrukwekkend erudiet en fascinerend, encyclopedisch overzicht van de geschiedenis van de mensheid. Niet te missen! “The Story of Work, A New History of Humankind” werd vertaald door Marie-José Spreeuwenberg.

Jan Lucassen (1947) is gespecialiseerd in de geschiedenis van arbeid, de ontwikkeling van arbeidsverhoudingen op lange termijn, migratie en monetarisering in relatie tot de ontwikkeling van loonarbeid. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden en doceerde geschiedenis in Den Haag, Utrecht, Hull en Amsterdam. In 1988 trad hij toe tot het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis. Van 1990 tot aan zijn pensionering in 2012 was hij hoogleraar internationale en vergelijkende sociale geschiedenis in Amsterdam. Jan Lucassen wordt, samen met Marcel van der Linden , beschouwd als de grondlegger van de Global Labour History-benadering, die pleit voor een wereldwijd perspectief op de geschiedenis van werk en arbeidsverhoudingen. Zijn boek “The Story of Work: A New History of Humankind” kreeg positieve recensies in zowel The Economist, The Times, The Daily Telegraph, The Guardian, The New Statesman als de Financial Times. The Economist noemde het boek zelfs één van de beste boeken van 2021, terwijl de Britse historicus Simon Sebag Montefiore, het in BBC History Magazine het beste boek van 2021 noemde.

Jan Lucassen De wereld aan het werk Van de prehistorie tot nu 509 bladz. geïllustreerd uitg. Wbooks ISBN 9789 46258 4686