Lees over de geschiedenis van het menselijk lichaam, over 50 organen, van tenen tot prefrontale cortex, van balzak tot zwezerik. Maar, wanneer zijn ze ontstaan, hoe zijn ze door evolutie veranderd en hoe werken ze? Maak kennis met het zoogdier, het reptiel, de vis en de worm in ons lichaam en weet dat afwijkingen, ziektes en onhandigheden, allemaal een evolutionaire achtergrond hebben. In zijn boek beschrijft Nico M. Van Straalen de ontstaansgeschiedenis van onze organen. We hebben allemaal een lichaam, maar staan er zelden bij stil dat dit de erfenis in zich draagt van miljoenen jaren evolutie. Wat maakt bijvoorbeeld onze rug zo kwetsbaar? Wat is het nut van de balzak, wat vertelt onze maag over ons voedsel en waarom is bevallen voor mensen zo pijnlijk en ingewikkeld? Het antwoord op al deze vragen en nog veel meer ligt besloten in de evolutionaire geschiedenis. In het boek onthullen de teelbal en bijbal, zaadleider en prostaat, schede, baarmoeder, eileider en moederkoek, hun oorsprong.

Hoe groeit een zaadcel tot embryo en foetus? Welk orgaan wordt eerst gevormd en wanneer en waarom? Het menselijk lichaam telt, naar gelang vrouw of man, 78 tot 91 organen. Nico Van Straalen houdt het op 50. “Elk orgaan van het menselijk lichaam vertelt een verhaal, schrijft de auteur. “Ooit is het ontstaan, daarna veranderd; eindeloos heeft de evolutie eraan geknutseld totdat het werd zoals het nu is en verder zal gaan. Wanneer je dat verhaal kent, begrijp je het orgaan: hoe het eruitziet, hoe het werkt, maar ook hoe het kan haperen of uitvallen. Met elkaar vertellen die verhalen ons wie we zijn en hoe we zo zijn geworden.”

Elk deel van ons lichaam, van onze tenen tot onze hersenen, is gevormd door een lang proces van aanpassingen, die onze overlevingskansen vergroten. In “Het menselijk lichaam in 50 verhalen” laat bioloog Nico van Straalen zien hoe onze voorouders werden beïnvloed door hun omgeving en daarmee hoe ons lichaam is geworden wat het nu is. Daarbij zijn soms wonderlijke dingen gebeurd.

“In veel gevallen”, schrijft Nico Van Straalen, “is de werking van het ene orgaan een gevolg van de evolutie van een ander orgaan. De enorm voordelige hersenvergroting hangt samen met verkleining van de kaakspieren, verkorting van de darm, verlies van lichaamsbeharing en wellicht zelfs met het nut van de balzak. Het inzicht dat ons lichaam als een samenhangend geheel functioneert en dat de organen elkaar tijdens de embryonale ontwikkeling onderling beïnvloeden, is kenmerkend voor de evolutionaire kijk op de mens.”

“Het menselijk lichaam in 50 verhalen” is een even verhelderende als fascinerende canon van het vrouwelijk en mannelijk, menselijk lichaam aan de hand van vijftig lichaamsdelen, van onderaan tot boven, van het scheenbeen, kuitbeen en knieschijf, maag en slokdarm, het middenrif  en de wervelkolom, tot  het oog, de schedel, het zenuwstelsel en de grote en kleine hersenen. Van Straalen schrijft onderhoudend en vermakelijk en laat duidelijk zien dat de evolutie nog aardig wat werk te verrichten heeft. Grandioos. Zeker lezen!

Nico M. van Straalen (1951) is emeritus hoogleraar van de Vrije Universiteit Amsterdam, waar hij onderwijs gaf aan studenten biologie en biomedische wetenschappen. Hij weet ingewikkelde materie toegankelijk te maken en heeft tot doel de wetenschap dichter bij de mensen te brengen. Deze kwaliteiten uiten zich, naast excellent onderzoek, in het feit dat hij door zijn studenten keer op keer verkozen werd tot de beste docent van de faculteit.

Nico Van Straalen Het menselijk lichaam in 50 verhalen, wie wij zijn en hoe wij zo zijn geworden 359 bladz. uitg. Pelckmans ISBN 9789463824323