“Carl Maria von Weber, The Clarinet Concertos”, door Eric Hoeprich en het Orchestra of the Eighteenth Century, op het label Glossa. Top!

Eric Hoeprich is al meer dan vier decennia gespecialiseerd in het bespelen van de historische klarinet. Zijn ervaring als musicus, wetenschapper en instrumentmaker, laat een unieke benadering toe van het repertoire van de 18de – en 19de eeuw. Eric Hoeprich, een van de oprichters en eerste klarinettist van het Orkest van de 18de eeuw, trad vaak op als solist. Een belangrijke mijlpaal was zijn opname in 2001, van Mozarts Klarinetconcerto voor Glossa, o.l.v. Frans Brüggen (2001) (foto). Ook met zijn ensembles Nachtmusique en Stadler Trio maakte hij regelmatig opnames voor Glossa, terwijl zijn samenwerkingen met het Londens Haydn Quartet (foto) resulteerden in nog andere uitstekende albums voor het label, waarvan de laatste met o.a. het Klarinetkwintet van Weber, pas een paar maanden geleden verscheen. Met een kopie van de historische klarinet, bespeeld door Heinrich Baermann (foto), de klarinettist voor wie Weber al zijn werken componeerde, en onder leiding van Guy Van Waas, biedt Eric Hoeprich twee referentieversies aan van de twee klarinetconcerti die Weber in 1811, snel na elkaar, componeerde. Hoeprich koos voor deze opname ook nog een Klarinetconcerto van de Poolse componist, Karol Kurpinski.Weber had een uitgesproken liefde voor de klarinet. Bovendien werd het instrument in zijn tijd almaar vaker gebruikt als solo-instrument. De meeste van zijn werken voor klarinet, inclusief de twee solo-concerti op. 73 en op. 74, dateren uit 1811. Beide klarinetconcerti, zelfs meer dan zijn vorig concertino op. 26, werden mijlpalen in de vroege romantische traditie en werden consequent gespeeld door bijna alle klarinettisten. In het Es-groot concerto is een hoffelijk karakter te herkennen.

Carl Maria von Weber (foto) maakte vanaf 1810 een tocht langs verschillende steden in Duitsland en in 1813 werd hij directeur van het Statentheater (Stavovské divadlo) in Praag. In 1816 en 1817 werkte hij in Berlijn en vanaf 1817 was hij directeur van de prestigieuze opera van Dresden. Toen hij in 1811 München bezocht, was Carl Maria von Weber (1786-1826) onder de indruk van de muzikale kwaliteiten van het theaterorkest onder leiding van de componist Peter von Winter. Onder de uitstekende musici van dit orkest bevond zich de klarinettist Heinrich Baermann (1784-1847) (foto), wiens expressief spel, de componist enkele maanden eerder al had bekoord tijdens een concert in Mannheim. De warme klank van Baermann stond in schril contrast met de meer doordringende stijl van de meeste klarinettisten van toen. In zijn dagboek noteerde Weber de amplitude van toon en de consistentie van klank die Bearmann in alle registers van het instrument te bieden had.

De meeste klarinetten uit die tijd bevatten slechts vijf of zes kleppen. Bearmann daarentegen speelde sinds 1809 op een instrument met tien kleppen, gebouwd door Griesling & Schlott uit Berlijn. Dit belangrijk detail met betrekking tot de bouw van het instrument, vergemakkelijkte de overgang van het ene register naar het andere (laag, midden, hoog), terwijl het tegelijkertijd een grotere virtuoze snelheid in chromatische passagenoten mogelijk maakte, evenals een betere verkenning van het bovenste register. Weber componeerde dan ook zes werken, drie concertante werken en drie kamermuziekwerken, voor Bearmann, met wie hij een langdurige vriendschap onderhield.Het  Klarinetconcerto nr. 2 in Es, op. 74 ging in première in november 1811. Weber hield vast aan het traditioneel patroon (levendig / langzaam / levendig) en voor de klarinetpartij maakte hij gebruik van alle technische mogelijkheden van het instrument, o.a. virtuoze tempi, een groot toonbereik, extreme posities, en tooncontrasten. Weber arrangeerde veel combinaties van de klarinet met andere houtblazers van het orkest (met name met gedempte hoorns en fagot), waardoor een vrij origineel timbre werd bereikt, vooral in de melancholische kleuren. Hij benutte het dramatisch potentieel van de klarinet, vooral in het Adagio con moto, waarin de solist zich met een vrije en bevestigende interpretatie in een passage met de vermelding ‘recitativo’, moet verdiepen.Op de ‘Poolse’ finale van Weber, “Alla Polacca”, volgt muziek van Karol Kurpiński (1785-1857) (foto), één van de invloedrijkste persoonlijkheden in de muziekgeschiedenis van Polen. Sinds 1810 woonachtig in Warschau, was hij een bekende leraar, vanaf 1819 hof dirigent, en van 1825-1842, directeur van de opera. Karol Kurpiński verhuisde in 1810 naar Warschau waar hij op voorspraak van de dirigent Józef Elsner, werd aangenomen als tweede dirigent van het Teatr Narodowy. Hij volgde in 1824 Elsner op als eerste dirigent en was kapelmeester van de Russische tsaar Alexander I tijdens de Russische bezetting van Polen. Zo dirigeerde hij onder meer de uiterst succesvolle première van het Pianoconcert nr. 2 van Chopin in het Teatr Narodowy (Nationaal theater). Zijn positie was dusdanig dat hij tijdens de Novemberopstand in 1831, ongestraft het door hem gecomponeerd, Pools patriottisch lied “Warszawianka” kon laten uitvoeren in het nationaal theater. Het lied werd populair in Polen en was bij de Poolse onafhankelijkheid in 1918 een van de kandidaat-liederen voor de nationale hymne. Tot zijn bekendste operawerken behoren “Jadwiga” uit 1814, “Zamek na Czorsztynie, czyli Bojomir i Wanda” uit 1819 en “Kalmora, czyli prawo ojcowskie Amerykanów” uit 1820.De klarinet speelde een vrij ondergeschikte rol in het werk van Kurpiński. Hij was eerder bekend als een componist van 26 opera’s naast talrijke orkestwerken, nationaal patriottische liederen en vocale werken. Zijn enig Concerto voor klarinet en orkest in Bes heeft buiten zijn Pools thuisland enige populariteit verworven. “Karol Kurpiński is nog steeds bij weinigen bekend, wat jammer is”, vertelt Sharon Kam. Hij begon aan de compositie waarschijnlijk in 1820 in Warschau en voltooide ze tijdens een reis naar Europa in Parijs, in 1823, waar Kurpiński een tijdje verbleef om de organisatie van Franse theaters te bestuderen.

De Amerikaanse klarinettist, Eric Hoeprich (°1955), studeerde aan de Harvard University en het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Als een van de oprichters van Frans Brüggens Orkest van de Achttiende Eeuw (1982) heeft hij vaak gesoleerd bij dit orkest, evenals bij de meeste andere belangrijke oude-muziekensembles onder dirigenten als Roger Norrington, Christopher Hogwood, Bruno Weil, Philippe Herreweghe, Nicholas McGegan, en Jos van Immerseel. Hij speelde ook met orkesten als St. Paul Chamber Orchestra, Australian Chamber Orchestra, Akamus (Akademie für Alte Musik), Stavanger Symphony Orchestra, the Royal Galicean Symphony Orchestra, B’Rock, en het Nederlands Radio Kamerorkest.In de jaren ’80 richtte hij twee blaasensembles op, Nachtmusique en het Stadler Trio, bestaande uit drie bassethoorns, waarmee hij over de hele wereld heeft opgetreden. Daarnaast werkt hij regelmatig samen met strijkkwartetten, kamermuziekensembles en vocale solisten. Zijn interesse in historische klarinetten heeft geleid tot publicatie van vele artikelen en een algemeen werk over de klarinet, uitgegeven door Yale University Press (The clarinet, 2008). Hij bezit een collectie van meer dan honderd antieke klarinetten en heeft een werkplaats in zijn huis in de buurt van Londen waar hij instrumenten herstelt en replica’s van originelen bouwt.De Belgische dirigent, klarinettist en organist Guy Van Waas (° 1948) (foto) was klarinettist van het Orchestre des Champs-Élysées, de Akademie für Alte Musik Berlin en het Orkest van de Achttiende Eeuw. Sinds 2001 is hij dirigent van Les Agrémens, een barokorkest gesponsord door de Communauté française de Belgique, en is hij dirigent van het Choeur de Chambre de Namur. Hij was ook professor kamermuziek aan het Conservatorium van Bergen/Mons.

Carl Maria von Weber The Clarinet Concertos Eric Hoeprich Orchestra of the Eighteenth Century cd Glossa The grand tour GCD921128

https://www.stretto.be/2020/08/02/carl-maria-von-weber-franz-krommer-clarinet-quintets-door-eric-hoeprich-op-het-label-glossa-de-intieme-poetische-klank-van-het-enkel-rietblad-subliem/