In de muziekgeschiedenis van de Zuidelijke Nederlanden in de 17e eeuw was kerstmuziek een genre op zich. Dat was vooral te danken aan de Broederschap van Onze-Lieve-Vrouw van de Antwerpse Kathedraal, waar rond 1600 de gewoonte ontstond om tijdens de kerstperiode de dagelijkse Mariagebeden niet alleen te verlichten met Mariamotetten, maar ook met kerstliederen.
Al in 1604 verscheen dit repertoire in druk, getiteld Laudes Vespertinae. De inhoud ervan bestond voornamelijk uit Maria-hymnen, aangevuld met Latijnse kerstliederen. Latere herdrukken voegden meer kerstmuziek toe, die systematisch groeide. Deze evolutie bracht de muziekuitgever Phalesius ertoe vanaf het midden van de jaren 1640, afzonderlijke publicaties met kerstliederen te drukken, getiteld Cantiones Natalitiae, die culmineerden in de publicatie van ongeveer zestien delen tegen het einde van de 17de eeuw.
Terwijl Rubens in zijn Antwerps atelier zijn meesterwerken schilderde, musiceerden om de hoek, bv. de Duarte’s. Deze vooraanstaande, Portugees-joodse, Sefardische familie, leefde voor de muziek. Vader Gaspar en zijn kinderen zongen en speelden niet alleen eigen werk, ze brachten ook muziek van hun bevriende componisten.
In Antwerpen leefde toen de prima prattica polyfonie (Palestrina/ Zarlino stijl) en de stad was door Plantijn en Phalesius nl. een belangrijk centrum voor muziekdruk. Vecchi’s Requiem werd er gedrukt evenals werken van andere componisten en tijdgenoten, het 8-stemmig Libera me Domine uit de “Missae senis et octonis vocibus” van de Italiaan Paolo Bravusi (1586-1630) mogelijks het adoptiefkind van Vecchi, en drie keer een Agnus Deis, respectievelijk van de Antwerpenaar George de La Hèle (1547-1586) uit zijn “Missa Praeter rerum seriem”, van de Spanjaard Pedro Ruimonte (1565-1627) uit zijn “Missa Ave Virgo Sanctissima” en van de Portugees Duarte Lobo (ca.1565-1646) uit zijn “Missa Dum aurora”. Deze muziek verklankte als het ware Rubens’ kunst, energiek, verleidelijk en optimistisch, typisch voor de noordelijke barok van de contrareformatie.
Deze nieuwe opname viert de stijlveranderingen van de eerdere werken, die nog steeds in een homofone renaissancestijl waren, naar de meer progressieve generatie componisten uit het midden van de eeuw die de nieuwe barokstijl omarmden met solostemmen, begeleid door basso continuo met deelname van solozangers en instrumenten.
De klavecinist, organist, muziekleraar, begeleider en koordirigent, Dieter van Handenhoven (1968), studeerde aan de conservatoria van Antwerpen en Brussel. Naast het Hoger Diploma orgel behaalde hij eveneens een Meesterdiploma klavecimbel. Als docent is hij verbonden aan de muziekacademie van Sint-Niklaas en aan de Antwerpse Kunsthumaniora. Hij is regelmatig te gast op orgelcycli en gaf recitals in o.a. de Sint-Baafskathedraal te Gent en de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal te Antwerpen. Tevens is hij een veelgevraagd continuospeler. Hij was verbonden aan het Collegium Instrumentale Brugense, concerteerde bij o.a. Il Fondamento, de Beethoven Academie, het Filharmonisch Orkest van Vlaanderen, het Vlaams Radio-orkest en Ex Tempore. Sinds 2002 is hij klavecinist bij producties in de Vlaamse Opera. Zo was hij te horen in Orlando en Ariodante (G.F.Handel) en Idomeneo (W.A.Mozart). Daarnaast is hij begeleider op de wedstrijd Musica Antiqua te Brugge.
Hij werkte mee aan verscheidene CD-opnames met als buitenbeentje een opname voor Hooverphonic (Jackie Cane). Als organist en klavecinist was hij reeds meermaals solistisch te horen in concerti van J.S.Bach, W.A.Mozart, G.F.Haendel en Hugo Distler. Dit in o.a. het Festival van Vlaanderen en Musica Flandrica. Ook als dirigent is Dieter Van Handenhoven reeds een hele tijd actief. Hij is de oprichter van het vocaal ensemble Arc Sonore en sinds 1993 is hij dirigent van het knapenkoor In Dulci Jubilo uit Sint-Niklaas. Met dit knapenkoor concerteert hij regelmatig in binnen- en buitenland. Het Vlaams Radio Koor nodigde hem meermaals uit als gastdirigent.
Tracklist:
- Petrus Hurtado: Nu Coridon ’t is tijdt
- Oliverurius le Fevre: Pijp op, pijp op met blij gheschal
- Balthasar Richard: Ballet de l’archiducq Leopolde
- Guilielmus Munninckx: O quam amabilis es bone lesu
- Philippus van Steelant: Ras herders nacht ghesellekens
- Nicolaus a Kempis: Symphonia 6 a 3
- Anonymous: Terwijl ’t gheheele lant
- Franciscus Munninckx: Aria-Arabande-Ballo3 – Ballo 1
- Anonymous (Arr. Piet Stryckers): Maene, sterren, nachtplaneten
- Henricus Liberti: Nato Deo gloria solemnis
- Anonymous: Herderkens en herderinnekens van Bethlem
- Joannes de Haze: Aria flegmatica- Corante – Agricola chorea
- Philippus van Steeland: Wel hoe wie light daer soo
- Philippus van Wichel: Sonata Sexta a 3
- Johannes Vander Wielen: Herderkens met uwe Fluyt
- Oliverius le Fevre: Wilt u al verblijden
Christmas Carols Cantiones Natalitiae From The Era Of Rubens Flanders Boys Choir Dieter Van Handenhoven & Ensemble cd Et’cetera KTC1793