Deze nieuwe BR-Klassik cd bevat de Live uitvoering van de balletmuziek ‘Carmen Suite’, gebaseerd op beroemde melodieën uit de gelijknamige opera van George Bizet, meesterlijk gearrangeerd door Rodion Schtschedrin, en het bekend symfonische gedicht “Pini di Roma” van Ottorino Respighi, gecomponeerd in 1924.
De Russische componist Rodion Schtschedrin of Sjtsjedrin (°1932) (foto) componeerde vijf balletten, “Het kleine paardje met de bochel”, (1955), “Carmen”, (1967), “Anna Karenina”, (1968), “Zeemeeuw”, (1979) en “Mevrouw met Schoothondje” (1985). Zijn naam wordt weliswaar voornamelijk in het Westen geassocieerd met zijn “Carmen Suite”. De dertien delen van deze balletmuziek zijn gebaseerd op Bizets meesterlijke opera, “Carmen”, en zorgvuldig aangepast aan een moderne muzikale taal. Nadat Shchedrins vrouw Maya Plisetskaya (foro’s), al jaren prima ballerina van het Bolshoi Theater, zowel aan Sjostakovitsj als Khachaturian, tevergeefs had gevraagd om een Carmen-ballet speciaal voor haar te componeren, besloot haar man dit in hun plaats te doen, een beslissing die werd beloond met internationaal succes. Plisetskaja trouwde in oktober 1958 met Rodion Schtschedrin. Op latere leeftijd woonden ze afwisselend in Moskou en München. Ze overleed op 89-jarige leeftijd aan een hartaanval. De opwindende muziek in de interpretatie van Schtschedrin klinkt erg bekend, maar in veel opzichten geheel nieuw.
Hij arrangeerde de muziek nl. enkel voor strijkers en …47 ! slaginstrumenten. Schtchedrin gebruikte niet alleen motieven uit Bizets Carmen maar ook uit zijn L’Arlésienne Suite nr. 2 en zijn opera “La jolie fille de Perth”. Zijn oorspronkelijk plan was weliswaar een balletversie gebaseerd op motieven uit het verhaal van Prosper Mérimée, met een libretto in opdracht van de Cubaanse choreograaf Alberto Alonso, die de driehoeksverhouding tussen Carmen, Don José en Don Escamillo, en de psychologische effecten ervan, in het hart van de actie plaatste.
Tijdens de première in april 1967 in het Bolshoi-theater in Moskou veroorzaakte de Carmen Suite echter een schandaal. Carmen van Shchedrin was te onstuimig en te impulsief voor het ogenschijnlijk preutse Sovjet-publiek van die tijd, vooral als het ging om de onmiskenbaar erotische uitvoering door de schaars geklede prima ballerina, Maya Plisetskaya. “Je Carmen zal sterven!” reageerde de Sovjet-minister van Cultuur, Yekaterina Furtseva na de première. Een tweede uitvoering werd omwille van de belediging van het meesterwerk van Bizet en de seksuele behandeling van de Carmen-figuur, verboden. Na tussenkomst van Sjoistakovitsj kon het ballet weliswaar hernomen worden. Plisetskaya gaf nog ongeveer 350 uitvoeringen en danste de rol nog op 65-jarige leeftijd.
De Italiaanse componist Ottorino Respighi wordt vooral bewonderd om zijn meesterlijke instrumentatie. De symfonische gedichten in zijn ‘Roman Trilogie’, die handelen over de fonteinen, pijnbomen en festivals van zijn geadopteerde geboortestad Rome, maakten zijn naam onsterfelijk. In zijn ‘Pini di Roma’ beschrijft hij vier locaties in de Eeuwige Stad, elk met een andere historische achtergrond.
Pini di Roma werd gecomponeerd in 1923. De delen zijn “I pini di Villa Borghese” (kinderen spelen rond de bomen en we horen hen dansen, spelen en springen), gevolgd door “Pini presso una catacomba”, een serene en sombere scène alsof ze uit de catacomben komt. Daarna “I pini dei Gianicolo” (Janiculum), muziek die de nachtelijke sfeer van een soloklarinet weergeeft. In dit stuk moet men trouwens met behulp van een bandopname, een nachtegaal laten zingen, en “I pini della Via Appia”, waarin Respighi de Romeinse legioenen verklankt die ’s ochtends langs de Via Appia de stad uittrekken. Het gehalte aan trompetfanfares is hoog en de sfeer die geschapen wordt kan direct naar de Romeins geïnspireerde films als Spartacus en Ben-Hur worden overgebracht. Meesterlijk gespeeld. Een cd die u absoluut niet mag missen!
Schtschedrin Carmen-Suite & Respighi Pini di Roma Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks Mariss Jansons cd BR Klassik 900183