In Blauw, rood, groen en goud gaat kunsthistoricus Ben Street op zoek naar de geschiedenis van de schilderkunst aan de hand van 48 schilderijen en vier kleuren: hemelsblauw, sensueel rood, gifgroen en glinsterend goud. Deze vier kleuren zijn de sleutel tot fascinerende verhalen: van de pigmenten waarmee de kleuren gemaakt worden – soms bijzonder duur, zoals ultramarijn, of gevaarlijk giftig, zoals smaragdgroen – tot de verschillende betekenissen die de kleuren door de tijd hebben gekregen.
Blauw, rood, groen en goud (“Art Unfolded”) bevat leuke feiten én geeft een beknopt overzicht van de kunst door de eeuwen heen. Bij elke kleur worden de belangrijkste meesterwerken in chronologische volgorde gepresenteerd, waarmee ook de ontwikkeling in de kunstgeschiedenis duidelijk wordt. Blauw, rood, groen en goud is een boek dat geen kunstliefhebber mag missen.
Het boek volgt vier verschillende routes door de geschiedenis van kleur in de westerse schilderkunst van de 14de– tot de 20ste eeuw. De kleuren blauw, rood, groen en goud zijn niet alleen gekozen omdat ze veel gebruikt worden in de westerse kunst, maar ook omdat ze sterke en blijvende associaties oproepen. Het zijn kleuren die hun invloed hebben behouden en hun verschillende betekenissen zijn nog steeds herkenbaar in bijna elke afbeelding die we om ons heen zien. Het effect van een kleur kan subtiel zijn, en meestal zijn we ons er niet van bewust, maar toch heeft het grote invloed op hoe we ons tot de wereld verhouden. Schilders van vroeger begrepen de kracht van kleur even goed als reclamemensen en politici van nu: net als muziek is kleur een taal zonder woorden, een taal die rechtstreeks tot onze emoties spreekt. Voor alle kunstenaars die in dit boek aan bod komen, was kleur een essentieel onderdeel van wat ze met hun schilderij wilden uitdrukken: van visioenen over het hiernamaals tot dromen van de ideale samenleving, van wereldse autoriteit tot goddelijke macht, van een realistische en symbolische weergave van de natuurlijke wereld tot een glimp van het innerlijke leven van de geportretteerde.
“In het Westen”, zo lezen we, “werd de kleur blauw lange tijd geassocieerd met religieuze schilderkunst. In de middeleeuwen en de renaissance was helderblauw verreweg de duurste kleur en hij werd daarom vooral gebruikt voor de belangrijkste figuren in een compositie. Met de opkomst van de landschap schilderkunst in de 16e en 17e eeuw kreeg groen een nieuwe status. Groen symboliseert zowel als gezondheid, pasgeborenen en reeds lang overledenen. Vanwege de connotatie van bloed en vuur, twee krachtige symbolen in de christelijke theologie, komt rood vaak voor in de christelijke schilderkunst”.
“Goud”, zo lezen we verder, “reflecteert van nature licht en daarom schreef men het dezelfde kwaliteit toe als de zon. En omdat een stralende zon een steeds terugkerend beeld van het goddelijke is, hebben diverse religies goud in hun sacrale kunst verwerkt. Zo is goud terug te vinden in de afbeeldingen van de antieke Egyptische goden, in beelden van Griekse en Romeinse goden, en in de schitterende halo’s rond de hoofden van de christelijke heiligen”.
Als voorbeelden voor blauw koos de auteur voor o.a. De Annunciatie van Duccio; Regatta op het Canal Grande van Canaletto en RE 19 van Yves Klein, en voor rood koos hij onder meer voor De graflegging van Michelangelo; Samson en Delilah van Peter Paul Rubens en Rood vierkant van Kazimir Malevitsj.
Groen illustreert hij met o.a. Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw van Jan van Eyck; Mr en Mrs Andrews van Thomas Gainsborough en Zelfportret met doornenhalsband van Frida Kahlo, en Goud met de Wilton-diptiek, Anoniem (Engels, Frans of Italiaans); Portret van een dame van Alesso Baldovinetti, De hertog van Wellington van Francisco de Goya, Zonnebloemen van Vincent van Gogh en De kus van Gustav Klimt. Boeiend, origineel en verruimend. Warm aanbevolen.
Ben Street is kunsthistoricus en schrijver. Hij geeft lezingen en werkt op freelancebasis voor onder andere Tate Modern, de National Gallery en de Royal Academy in Londen en schreef voor onder andere Art Review, Art Quarterly en Apollo.
Ben street Blauw, rood, groen en goud Uitg. Meulenhoff ISBN 9789402312522