“Die Weisheit des Alters – “Ars moriendi” im Minnesang” door het Ensemble für frühe Musik Augsburg, op het label Christophorus. Heel bijzonder! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Rond 1200 ontstond de klassieke Duitse hoog hoofse minnezang, waarin men zich los maakte van de Franse invloeden en waarin ‘harte zeer’ en “hohen minne” centraal kwamen te staan. De mannelijke aanbidder stelde zich onvoorwaardelijk in dienst van zijn onbereikbare, innerlijk en uiterlijk volkomen “schoêne” geliefde, zonder hoop op vervulling. Maar,het kon ook anders…Bekende zangers uit deze periode waren Hartmann von Aue, Albrecht von Johansdorf, Reinmar der Alte, Heinrich von Morungen en Walther von der Vogelweide, die het zingen over “hartezeer” tot in perfectie cultiveerde. Op de cd staat werk van Neidhart von Reuenthal (1180-1240), Colin Muset, Hildegard von Bingen (1098-1179), Heinrich von Meissen (genannt Frauenlob) (1250-1318) en Oswald von Wolkenstein (1377-1445).

In de 13^de eeuw werd het streng hoofs begrip van de “hohen minne” losser gehanteerd en werden wat meer variaties mogelijk. Het was de tijd van Wolfram von Eschenbach, Neidhart, Ulrich von Liechtenstein, Konrad von Würzburg en Otto von Botenlauben. Na 1300 werd de klassieke minnezang in het werk van Tannhauser en Oswald von Wolkenstein, geleidelijk aan wereldlijker en deels erotisch. Vanaf 1500 werden de belangrijkste elementen en stijlregels verder beoefend door de Duitse “Meistersinger”, o.a. door de beroemde Hans Sachs.

Een belangrijke bron is de “Codex Manesse” of het “Große Heidelberger Liederhandschrift”, een geïllumineerd verzamelhandschrift uit ca. 1300, samengesteld door Rüdiger Manesse (1252-1304) en zijn zoon Johannes. Deze bevat een bloemlezing uit twee eeuwen Duitse literatuur in het Middelhoogduits. Het boek bevat 6000 strofen van wel 140 auteurs uit de periode van 1170 tot 1330.

Muzikaal bogen Oswald von Wolkenstein en andere bekende minnezangers zich niet in het minst over leeftijd, verzwakking van kracht en lichamelijke achteruitgang aan het einde van het leven. Maar, keer op keer, ging het wel om het verlies van het gezichtsvermogen en het gehoor, en het verlies van tanden en haar. Dit guitig onderwerp ligt Heinz Schwamm en Rainer Herpichböhm, die al meer dan 40 jaar de kern vormen van het ensemble voor oude muziek in Augsburg, na aan het hart. Ze koppelden weliswaar de “ouderdomsklachten” van de minnezangers aan levendige, frisse dansen als herinneringen aan de jeugd. Op die manier werd het programma geen donker “memento mori”, maar een vreugdevolle, lustige bekentenis. Niet te missen!