In de 16de eeuw was er Sixtus IV, de 19de eeuw kende Pius VI en in de 20ste eeuw was er Pius IX. Het zijn tot de verbeelding sprekende namen van pausen maar wat weten we over hen?
Het verhaal van de 264 pausen is uniek in de geschiedenis van de mensheid. De twee grote tegenpolen, macht en genade, heersen en dienen, gingen een verbond aan dat in zowel demonen als heiligen belichaamd werd. De tijd is voorbij dat hun verhaal uitsluitend door vrome katholieken óf door papenvreters werd geschreven. Wim Zaal brengt met zijn afstandelijke humor feiten en verbanden aan het licht die de lezer verrassen en de boeiende geschiedenis verhelderen.
In “Heilige vaders” gaat het niet enkel over Rome maar ook over het Romeinse Rijk, het Byzantijnse en Karolingische rijk, over de kruistochten en over de Hervorming. Uiteraard worden ook de tegenpausen niet vergeten. Tegenpausen zijn in de hoofdtekst verwerkt of hebben een paragraaf. Alle pausen worden in korte teksten in chronologische volgorde voorgesteld, van de visser op het meer van Galilea over de onfeilbaarheidsverklaring tijdens het Eerste Vaticaans Concilie van 1870 in de constitutie “Pastor Aeternus”, tot Jorge Mario Bergoglio, de tango en milonga minnende, gewezen provinciaal van de jezuïetenorde in Argentinië die we nu kennen als paus Franciscus. Franciscus als pausnaam werd trouwens nog nooit eerder gevoerd. De huidige keuze is de eerste geheel nieuwe en unieke naam sinds paus Lando in 913, één van de pausen van de saeculum obscurum of donkere tijd.
Het boek beschrijft de ontwikkeling van het pausschap als machtsuitbreiding, het binnenhalen van bevoegdheden en het bedenken van Hoogdagen en dogma’s, bv. de afkondiging van het dogma van de Maria-Tenhemelopneming door paus Pius XII in 1950 en het door paus Pius IX afgekondigde dogma van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria in 1854. Over de vroege kerkleiders in de eerste eeuwen van de kerkgeschiedenis is weinig of zo goed als niets bekend. Vaak schrale feiten worden in het boek aangevuld met bijzonderheden. Godsdienstige termen worden beknopt uitgelegd en ook Ketterij krijgt aandacht. Een vlot lezende kennismaking met 264 pausen die uitnodigt om zich te verdiepen in de inhoud van encyclieken, synoden en concilies, dé essentie van de kerkgeschiedenis. Warm aanbevolen.
Wim Zaal Heilige Vaders uitg. Aspekt 372 bladz. ISBN 9789461538062