Bartók en Brahms door Amsterdam Sinfonietta o.l.v. Candida Thompson op Channel Classics. Een aanrader!

Amsterdam Sinfonietta nam het Divertimento voor strijkers uit 1939 van Béla Bartók op, en kwam op het lumineus idee om er het Strijkkwintet nr. 2 in G, op. 111 uit 1890 van Brahms, in de versie voor strijkorkest, aan toe te voegen.

Paul Sacher (foto), een Zwitserse dirigent, beschermheer, impresario en de oprichter in 1926 van het Basler Kammerorchester, gaf Bartók de opdracht om een werk voor zijn kamerorkest te componeren. Het werd het Divertimento voor strijkers. Bartók componeerde het in de chalet van Paul Sacher in het luxueuze Saanen/Gstaad nabij Bern (foto), waar in 1957, Yehudi Menuhin voor het eerst een jaarlijks Festival organiseerde.

In 1933 stichtte Sacher ook de Schola Cantorum Basiliensis, het prestigieus opleidings- en onderzoeksinstituut voor oude muziek in Bazel, en in 1941 formeerde hij dan ook nog eens het Collegium Musicum Zürich. Naast muziek steunde Paul Sacher ook de beeldende kunsten, zoals de kunstenaar Jean Tinguely, de echtgenoot van Niki de Saint Phalle, met wie hij in 1982, de Stravinsky-fontein in Parijs ontwierp (foto).

De compositieopdrachten die Sacher gaf aan verschillende componisten, resulteerden in een opvallende bloemlezing van een aanzienlijk deel van de 20ste eeuwse orkestmuziek. Want, naast (twee keer) aan Bartók, vroeg hij het ook aan Stravinsky, Bohuslav Martinů, Honegger, Frank Martin, Hindemith, Hans Werner Henze, Richard Strauss, Elliott Carter, Witold Lutosławski, Henri Dutilleux en Harrison Birtwistle!  In 1973 werd de Paul Sacher Stiftung in het leven geroepen, met als doel het beheren van de Paul Sacher-muziekbibliotheek. Tegenwoordig is de stichting een internationaal onderzoekscentrum voor muziek uit de twintigste en eenentwintigste eeuw. De stichting beheert de muziekverzamelingen van vooraanstaande componisten, zoals die van Igor Stravinsky, Luciano Berio en Pierre Boulez. Voor Sachers 70ste verjaardag in 1976, gaf Rostropovitsj opdracht aan twaalf componisten om een cyclus voor cello te componeren op de noten in de naam “Sacher”. Tot de twaalf behoorde nog Benjamin Britten die in december van dat jaar overleed.

Het Divertimento was Bartóks laatste werk, voor hij Hongarije ontvluchtte en emigreerde naar de Verenigde Staten. Wegens de minachting van Bartók voor het naziregime en het impopulair, politiek standpunt van Hongarije, stopte Bartók zijn concertuitvoeringen en beëindigde hij zijn uitgeverscontract in Duitsland. In 1940 verhuisden Bartók en zijn vrouw, Ditta, naar New York. Datzelfde jaar trad Hongarije toe tot de asmogendheden en op 1 juli 1941 koos het de zijde van nazi-Duitsland…Bartók componeerde zijn Divertimento heel precies voor 22 gediviseerde strijkers, exact dezelfde bezetting als Amsterdam Sinfonietta, zijnde 6 eerste violen, 6 tweede violen, 4 altviolen, 4 celli en 2 contrabassen.

In navolging van Camerata Salzburg o.l.v. Séndor Vegh en Camerata Bern, die het arrangement van de Zwitserse contrabassiste Käthi Steuri en de Duitse violiste Antje Weithaas opnam, koos nu ook Amsterdam Sinfonietta voor de versie voor strijkorkest van Brahms’ Strijkkwintet, een kwintet voor de bezetting van twee violen, twee altviolen en cello. Brahms plande in 1890, in Bad Ischl, zijn 2de strijkkwintet (“Prater Quintett”) als het laatste werk dat hij zou componeren. De ontmoeting een jaar later, met de klarinettist Richard Mühlfeld, deed hem op zijn beslissing terugkomen.

Amsterdam Sinfonietta is al dertig jaar het enige professionele strijkorkest in Nederland en treedt op over de hele wereld. Het ensemble, dat uit 22 strijkers bestaat, wordt geleid door violiste en artistiek leider Candida Thompson. Daarmee onderscheidt Amsterdam Sinfonietta zich van gangbare orkesten. Amsterdam Sinfonietta werd in 1988 opgericht met Lev Markiz als eerste artistiek leider. Zonder dirigent spelen vergt een grote inzet en betrokkenheid van alle musici. In het orkest zitten dan ook musici die spelen op solistenniveau. In de afgelopen jaren maakte Amsterdam Sinfonietta tournees door Europa, China, Amerika en Australië. Het trad op in concertzalen als Barbican Hall in Londen, Cité de la Musique in Parijs, National Centre of Performing Arts in Beijing en Konzerthaus in Berlijn. Amsterdam Sinfonietta werkte samen met gerenommeerde musici zoals Sergei Khachatryan, Barbara Hannigan, Sol Gabetta, David Fray, Janine Jansen, Dejan Lazić, Steven Isselis, Jean-Guihen Queyras, Isabelle Faust, Patricia Kopatchinskaja, Jasper de Waal, Martin Fröst, Alexander Melnikov, Christianne Stotijn, Bobby McFerrin en Wende.

(Foto: Marco Borggreve)

De Schotse violiste Candida Thompson (°1967) uit Glasgow, is sinds 1995 de concertmeester van Amsterdam Sinfonietta. Sinds 2003 is ze tevens artistiek leider van het orkest. Candida Thompson bespeelt een bijzondere viool van Jean Baptiste Vuillaume (1798-1875). Ze studeerde bij de vermaarde pedagoog David Takeno aan de Guildhall School of Music and Drama in Londen, waar zij haar solistendiploma behaalde. Ze studeerde verder aan het Banff Centre for the Arts in Canada. Daarna behaalde Candida Thompson diverse prijzen op wedstrijden, onder meer op het Internationale Jeunesses Musicales te Belgrado. Als soliste speelde Candida Thompson met diverse orkesten in Europa, de Verenigde Staten en het Verre Oosten. Zo speelde ze onder meer met het kamerorkest van Moskou, de Wiener Symphoniker, het Symfonieorkest van Tokio, het English String Orchestra, Amsterdam Sinfonietta en de Radio Kamer Filharmonie. Met Candida Thompson heeft Amsterdam Sinfonietta sinds 2004 een reeks cd’s uitgebracht in samenwerking met het kwaliteitslabel Channel Classics, waaronder The Mahler Album (2011), Britten (2013), Sjostakovitsj & Weinberg (2013) en The Argentinian Album (2014). In oktober 2015 verscheen de nieuwste cd Schubert String Quartet. Het orkest nam recentelijk ook op voor labels als ECM, Sony Classical en Deutsche Grammophon. Een vlotte, analytisch onderbouwde, ritmisch gedreven en lyrisch expressieve uitvoering. Warm aanbevolen.

Bartók  Divertimento Brahms String Quintet in G Amsterdam Sinfonietta Candida Thompson cd Channel Classics CCS 37518