Stemmige “Celtic Lute Music” door Ronn MacFarlane op het label Dorian Sono Luminus.

“Sinds de jaren 1970, heb ik een grote liefde voor Keltische muziek door het beluisteren van groepen als de “The Chieftains” en “The Bothy Band”, vertelt McFarlane. “Ik was verrukt Schotse deuntjes aan te treffen in luithandschriften uit de 17de eeuw. Maar helaas, is er geen repertoire voor de Ierse luit.

Er zijn speciale Celtic Music-radioshows en on-demand audiokanalen. Celtic Music-cd’s worden verkocht in reformwinkels en yogawinkels. Keltische muziek wordt gevonden in die Europese culturen waar Keltische stammen binnenvielen. Afgezien van Ierland en Schotland, kwalificeert Wales zich dienaangaande, net als Bretagne, het Galicische deel van Spanje en het eiland Man.

De Amerikaanse luitspeler Ronn McFarlane (°1953) uit West Virginia, leerling van Paul O’Dette, Roger Harmon en Pat O’Brien, brengt de luit, het populairste instrument van de Renaissance, binnen in de hedendaagse mainstream van de muziek, waardoor deze toegankelijk wordt voor een breder publiek. Sinds hij in 1978 de luit opnam, heeft Ronn McFarlane zijn sporen verdiend als de oprichter van “Ayreheart”. Ayreheart’s eerste cd-release, “One Morning”, bestaat uit geheel originele muziek van Ronn McFarlane. Ayrehearts 2016-release, “Barley Moon”, mengde volksmuziek met kunstmuziek uit de Renaissance en het middeleeuwse Engeland, Schotland en Wales. Ronn is ook een van de oprichters van het “Baltimore Consort” en toerde door de Verenigde Staten, Canada, Engeland, Schotland, Nederland, Duitsland en Oostenrijk. Hij was gastkunstenaar bij Apollo’s Fire , The Bach Sinfonia, The Catacoustic Consort, The Folger Consort, Houston Grand Opera, The Oregon Symphony, The Portland Baroque Orchestra, en The Indianapolis Baroque Orchestra, en was van 1984 tot 1995, docent luit aan het Peabody Conservatory van de “Johns Hopkins University” in Mount Vernon-Belvedere (northern Baltimore, Maryland).

In 1996 ontving McFarlane een eredoctoraat van het Shenandoah Conservatory voor zijn prestaties om de luit en zijn muziek dichter bij het publiek te brengen. Hij maakte wel 35 opnamen voor het Dorian / Sono Luminus-label, inclusief soloalbums, luit duo’s, fluit- en luit duo’s, luitliederen, de volledige luitmuziek van Vivaldi, een verzameling Elizabethaanse luitmuziek en poëzie, en opnamen met het Baltimore Consort. Ronn componeerde daarnaast nieuwe muziek voor luit, voortbouwend op de traditie van de luitisten / componisten van afgelopen eeuwen. Zijn originele composities staan centraal op zijn solo-cd, “Indigo Road”, die een GRAMMY Award-nominatie ontving voor Best Classical Crossover Album van 2009.

Op de cd staan naast verschillende traditionals (o.a.“Banish Misfortune”, “The Battle of Harlaw”, “Pipe on the Hob”, “Cliffs of Moher” en “Hey My Nanny – Guzzle Together”), composities van Turlough O’Carolan (o.a. “Carolan’s Welcome”, “O’Carolan’s Dream”, “Sheebeg and Sheemore” en “Blind Mary”) en eentje, “The Flowers of Edinburgh”, van James Oswald.

Turlough O’Carolan, of Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin (1670-1738) was een Iers componist ten tijde van de opkomende Barok in Ierland. Al zijn werk bevatte harppartituren, die vaak slechts voor dit ene instrument zijn overgeleverd. Het betrof veelal liederen, waarvan er één in het Engels was geschreven. Carolan staat in Ierland nog steeds bekend als een groot nationaal kunstenaar. Hij stamde uit een oeroude traditie van Keltische harpmuziek en accumuleerde moderne barokvormen in zijn hoogst persoonlijke, originele melodieën. Carolan was een rondtrekkend harpist, zoals er vele waren. Een aantal van zijn liederen handelden echter over whiskey.

Bekende werken zijn Sídh Beag agus Sídh Mór, Planxty Irwin, Fanny Poer, A h-uiscí chroidhe na n-anamann, Brighid Crúis en zijn, volgens de overlevering op zijn sterfbed gecomponeerd, Carolans afscheid van de muziek. Turlough O’Carolan kreeg op zijn achttiende pokken en was voor de rest van zijn leven blind.

James Oswald (1710-1769) was een Schotse componist, arrangeur, cellist en muziekuitgever, die Chamber Composer was van King George III en Schotse volksliedjes componeerde en publiceerde. Oswald werd geboren in Crail en overleed in Knebworth, Hertfordshire.  Als jonge man werkte hij als muzikant en dansmeester. Gedurende heel zijn carrière bleef hij geïnteresseerd in traditionele, Schotse muziek, maar hij componeerde ook in de klassieke stijl. In 1741 verliet hij Edinburgh voor Londen. Daar richtte hij zijn eigen uitgeverij op en publiceerde de “Caledonian Pocket Companion”, een verzameling in 12 volumes van Schotse volkslied melodieën, sommige voorzien van zijn eigen variaties.

Hij schreef variaties op populaire Schotse volksmelodieën, arrangeerde ze voor viool en componeerde andere originele deuntjes in hetzelfde genre. Hij publiceerde zijn werk onder de naan “Dottel Figlio”.  Een “Collection of Minuets” werd gepubliceerd in Edinburgh in 1736 en een “Curious Collection of Scots Tunes” in 1740. Waarschijnlijk componeerde hij “The East Neuk of Fife” en het hier opgenomen “The Flowers of Edinburgh”, twee klassiek geworden melodieën uit het Schots fiddle repertoire.. Hij schreef ook deuntjes die later werden gebruikt voor enkele songteksten van Robert Burns, opgenomen in zijn “Caledonian Pocket Companion”. 

Later schreef hij ook nog Duitse militaire muziek, “40 Marches, Tattoos and Night Pieces” voor twee Duitse fluiten (“Querflöten”), violen of gitaren zoals uitgevoerd door de Pruisische en Hessische legers. Hij werd benoemd tot Chamber Composer van George III in 1761, toen George koning werd. Omdat veel van zijn composities anoniem waren, moest er onderzoek worden gedaan om ze te identificeren. Enkele van de meest opmerkelijke creaties van Oswald waren zijn twee sets ‘Airs for the Seasons’ – in totaal zo’n 96 composities – elk genoemd naar een bloem of struik voor het juiste seizoen van het jaar, uitvoerbaar op viool, fluit, hobo en cello. Met een tweede vioolpartij beschikbaar voor 12 van hen, zijn die uitvoerbaar als trio’s. In de “Wighton Collection” in Dundee bevindt zich een manuscript van “Airs for Autumn” van de hand van de componist. Dit is een schitterende, stemmige cd van een top musicus. Warm aanbevolen.

Ronn McFarlane The Celtic Lute cd Dorian Sono Luminus DSL-92225