Spirituele Motetten van Bach door het Chor des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Howard Arman, op het label BR-KLASSIK.

Tot op de dag van vandaag vertegenwoordigen de motetten van Bach een speciale artistieke en interpretatieve uitdaging voor elk koor. Het Koor van de Beierse Radio o.l.v. zijn artistiek directeur Howard Arman, heeft vijf van de bekendste motetten van Bach in een studio opgenomen. Deze meesterwerken van barokke vocale polyfonie, geïnterpreteerd door een van de beste koren ter wereld, werden nu op cd uitgebracht door BR Klassik.

Bachs motetten waren de eerste werken die nog voor de Bach-revival door de heruitvoering van de “Matthäus Passion” in 1829, de ononderbroken traditie van de Bach renaissance inluidden. En dit ook omdat ze niet enkel voor de eredienst, maar voor een vroege, burgerlijke cultuur waren gecomponeerd. Bachs Motetten zijn monumenten van de laat barok en bieden grote artistieke en technische uitdagingen voor de uitvoerders. Ze zijn hier weliswaar in goede handen van het Beierse radiokoor onder artistiek directeur Howard Arman. De cd bevat daarenboven de kern van de Bach-motetten, „Jesu, meine Freude“ BWV 227, „Singet dem Herrn ein neues Lied“ BWV 225, „Der Geist hilft unsrer Schwachheit auf“, „Fürchte dich nicht, ich bin bei dir“ en „Komm, Jesu, komm“ BWV 229.

“Jesu, meine Freude” BWV 227 is een vijfstemmig motet dat waarschijnlijk voor het eerst werd gezongen in juli 1723, slechts een paar weken nadat Bach in zijn functie als Thomascantor was begonnen, ter gelegenheid van de begrafenis van Johanna-Maria Kresin, de vrouw van het hoofd van de post. “Der Geist hilft unsrer Schwachheit auf” BWV 226 voor 8-stemmig dubbelkoor is uitgevoerd in de Paulinerkirche in oktober 1729 voor de begrafenis van J. Heinrich Ernesti, professor van de Universiteit van Leipzig en rector van de Thomasschule.

De motetten voor vijfstemmig koor en voor dubbelkoor, gecomponeerd in de eerste jaren van Bach in Leipzig, vormden een eigen groep werken, die zich onderscheidde van zijn andere religieuze muziek. Ze waren niet bedoeld voor de reguliere kerkliturgie, maar voor privé-begrafenisdiensten. Daarom werden ze op maat gemaakt volgens de wensen van de opdrachtgever en de eigen ideeën van Bach. Samen, en in tegenstelling tot de “moderne” cantates, hadden ze een eerder conservatieve tendens en stonden ze in de traditie van de waardige, oude, vocale polyfonie, die zijn hoogtepunt bereikte in de 16de eeuw.  Vijf van de zes bestaande motetten zijn in opdracht gemaakt, alleen BWV 225 lijkt voor een andere gelegenheid gecomponeerd  te zijn.

Het waren Kantoren-Motette met een 4-stemmig deel voor de Bijbelse tekst en een contrapuntisch deel dat het koraaldeel bevatte. Het refrein werd niet gedragen door een orkest, maar door een eenvoudige instrumentale begeleiding met basso continuo.  Bach had in 1730 aangegeven dat “zu jeweden musicalischen Chor…wenigstens 3 Sopranisten, 3 Altisten (dat wil zeggen falset zingende mannenstemmen), 3 Tenoristen und eben so viel Bassisten (gehören), damit, so etwa einer unpaß wird, wenigstens eine 2 chörigte Motette gesungen werden kann”. Dit impliceert dat de werken door solozangers werden uitgevoerd. Om de klank van het koor te verbeteren, versterkte Bach de baslijn met een basso continuo. Tijdens de uitvoeringen in de kerk werd elke stem met een instrument verdubbeld die met de zang meespeelde (‘colla parte’).

Om het ontbrekend orkest te compenseren, waren de vocale partijen ingewikkelder en gedetailleerder dan gebruikelijk. Daarenboven werden in een kleine ruimte alle mogelijke technieken, contrapuntisch en concertovorm, meerstemmig koor en dubbelkoor gebruikt. Met op het eerste gezicht eerder bescheiden middelen, creëerde de geniale vakman Bach, even belangrijke, waardevolle en expressieve muziek als in zijn grootschalige werken. De uitvoerders zijn Max Hanft orgel, Günter Holzhausen, violone en het Chor des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Howard Arman. Warm aanbevolen. 

De Engelse koordirigent en operaregisseur Howard Arman (°1954) uit Londen won in 1996 de Händel-muziekprijs op het Händelfestival in Halle, vormde het orkest van het festival en dirigeerde opera’s van Händel. Hij is dirigent van de Thüringen Philharmoniker en van het Luzerner Theater. Sinds 2017 is hij de directeur van het Bayerische Rundfunk Chor. Howard Arman studeerde aan het Trinity College of Music in Londen, werkte eerst met vooraanstaande Britse ensembles, maar verhuisde in 1981 naar Oostenrijk en Duitsland. Daar leidde hij o.a. de radio-koren van de Norddeutscher Rundfunk, de Südwestrundfunk, de Österreichischer Rundfunk en het RIAS Kammerchor. Van 1983 tot 2000 was hij de leider van de Salzburger Bach-Chor en sinds 1998 is hij directeur en artistiek leider van het MDR-Rundfunkchor, het koor van de Mitteldeutscher Rundfunk (MDR).

Bach Motetten Chor des Bayerischen Rundfunks Howard Arman cd BR-KLASSIK 900523