Een cd met pianomuziek die voor de eerste keer is opgenomen, stelt ons de heel, heel, jonge Richard Strauss voor. Een schattige ontdekking.
Net zoals kennis van de Joseph Gregor opera’s “Daphne” en van “Die Liebe der Danae”, eerder dan van “Salomé” en “Elektra”, essentieel is om Strauss’ geniaal gezongen theater in een ruimer context te plaatsen, zo is kennis van zijn eerste composities t.e.m. op. 19 (op. 20 is “Don Juan”), onontbeerlijk om het ontstaan en de groei van zijn hoogst persoonlijke stijl te begrijpen en te duiden.
De eerste pianostukjes die het genie in wording als kind componeerde, kregen weliswaar geen opusnummer maar staan gecatalogiseerd als TrV. Waar staat TrV voor?
Om precies te zijn hebben 88 composities van Richard Strauss een opusnummer. De tweedelige catalogus (Verzeichnis) van zijn werken werd in 1959 gepubliceerd door Erich Hermann von Mueller Asow (1892-1964). Na von Mueller Asows dood publiceerden de musicologen Franz Trenner en Alfons Ott een derde deel. Deze uitgave werd aangeduid met AV (Asow Verzeichnis). In 1985 stelde Franz Trenner een nieuwe chronologische catalogus samen. Een tweede geactualiseerde editie van de lijst van alle werken van Strauss werd vervolgens in 1993 gepubliceerd, waarna zoon Florian Trenner in 1999 een geheel herziene editie verzorgde. Deze catalogus wordt aangeduid met “TrV”. De pianocomposities op de cd, aangeduid met TrV, zijn bij het publiek totaal onbekend en zijn voor de eerste keer opgenomen. Enkel de 5 Klavierstücke, op. 3 (TrV 105) zijn eerder opgenomen, bvb. in 1982 door Glenn Gould, één maand voor diens overlijden, samen met Strauss’ sonate op. 5 en toen uitgegeven door CBS.
Richard was zes jaar toen hij begon te componeren. Door compositieles van de Münchense dirigent Friedrich Wilhelm Meyer en van de violist Benno Walter componeerde hij eenvoudige, volkse, schattige dansen, Stücke voor piano en liederen. Maar Richard waagde zich algauw aan grote vormen. Hij componeerde o.a. een vioolconcerto, een pianosonate, een strijkkwartet en een pianokwartet, twee symfonieën, een serenade en een suite voor blazers.
Het componeren voor blazers zou trouwens een specialiteit worden. Vader Franz was immers dé tophoornist van zijn tijd die bvb. in overleg met Richard Wagner de Wagnertuba ontwierp. Het opus 1 van Richard Strauss (zijn eerste gedrukte en uitgegeven compositie), gecomponeerd in 1876, was een heuse, energieke Festmarsch für Orchester. Richard was toen … twaalf jaar.
Op de eerste cd ontdekt u pianomuziek gecomponeerd door een kind. U ontdekt de Schneiderpolka, TrV 1, die de zesjarige Richard improviseerde op de piano en genoteerd werd door vader Franz; de Panzenburg-Polka, gecomponeerd voor zijn neef August Pschorr, TrV 11; een Langsamer Satz, TrV 12; de 5 kleine Stücke, TrV 18; de Sonatine nr. 2, TrV 20; 6 Piano Sonaten uit 1874 (TrV 22 – 26) en de 5 Klavierstücke, op. 3 (TrV 105).
Het zijn pianocomposities die, zoals Wagner kenner Nicola Montenz (lees zijn boek over “Parsifal”) in het bijhorend boekje schrijft, Richards evolutie tot klinken brengen van Mozart (Richard zag “Zauberflöte” voor het eerst als 8-jarige in 1872) en Haydn in de dansen en sonaten, naar Schubert, Schumann (diens Humoreske op. 20 bvb.) en Mendelssohn in de Klavierstücke op. 3 uit 1881.
Pianist Dario Bonuccelli die eerder op twee cd’s de complete pianowerken van Richard Wagner opnam (Dynamic), zorgt alweer voor ontdekkingen.
The Richard Strauss Project: Complete Piano Works Vol.1 Dario Bonuccelli cd Dynamic CDS7695