Philip Mansel “Lodewijk XIV, koning van de wereld”, uitgegeven door Spectrum. Een monument!

Lodewijk XIV, de Zonnekoning, behoeft nauwelijks introductie. Als koning van Frankrijk breidde hij de Franse grens in de tweede helft van de zeventiende eeuw uit naar Nederland en Duitsland en stichtte koloniën in Amerika, Afrika en India. Louisiana, dat ooit een derde van het grondgebied van de huidige Verenigde Staten in beslag nam, is zelfs naar hem vernoemd.

Louis XIV, koning van Frankrijk en Navarra, domineerde zijn tijd. In de tweede helft van de zeventiende eeuw verbreedde hij de grenzen van Frankrijk naar Nederland en Duitsland en vestigde hij kolonies in Amerika, Afrika en India. Louis was ook een van de grootste beschermheren van de Europese geschiedenis – Molière, Racine, Lully, Le Brun, le Nôtre werkten allemaal voor hem. Het verbazingwekkende paleis dat hij in Versailles bouwde, en zijn satellieten in Marly en Trianon, werden de afgunst van vorsten in heel Europa, vaak geïmiteerd maar nooit overtroffen. In al zijn paleizen moedigde Louis dansen, jagen, muziek en gokken aan. Hij hield van gesprekken, vooral met vrouwen. De kracht van vrouwen in het leven en de heerschappij van Louis is overigens een specifiek thema van dit boek.

Hij was een betrokken vorst die zijn koninkrijk rondreisde en zich bemoeide met alle details van de politiek. Maar hij was ook onhandig en ongeremd. Zo verwoestten de exorbitante kosten van de bouw van de paleizen en de constante oorlogsvoering de staatskas, wat Frankrijk uiteindelijk op het spoor naar de revolutie zette.Louis was geobsedeerd door de details van de regering en reisde veel door zijn koninkrijk, maar zijn keuzes voor predikanten en generaals bleken vaak rampzalig. Na de dood van zijn zeer bekwame minister Colbert, verwoestten de buitengewone kosten van het bouwen van paleizen en het voeren van voortdurende oorlogen de Franse financiën en hielp hij Frankrijk op weg naar revolutie. In 1685 beschadigde zijn besluit om de tolerantie voor protestanten in te trekken zijn land en vervreemdde het protestantse Europa en aan het einde van zijn leven werden zijn troepen voortdurend verslagen door de hertog van Marlborough (foto) en prins Eugene van Savoye.

Niettemin had hij voor zijn dood geholpen zijn kleinzoon tot koning van Spanje te maken, waar zijn nakomelingen nog steeds regeren, en had Frankrijk in wezen de vorm aangenomen die het vandaag nog heeft. Philip Mansels King of the World is veel de meest uitgebreide en actuele biografie van deze hypnotische, gebrekkige figuur in het Engels. Het is gebaseerd op het laatste onderzoek in Frankrijk, Groot-Brittannië en Amerika en besteedt speciale aandacht aan de cultuur van het hof, waarvan Mansel een erkend expert is. Het is een overtuigend en meeslepend portret van een man die driehonderd jaar na zijn dood nog steeds het idee van “le grand monarque” belichaamt.

“Voor deze biografie”, zo lezen we, “heb ik geprofiteerd van een stortvloed aan nieuwe boeken over zijn paleizen, hofhouding, financiën, diplomatie, ministers, legers, forten, vijanden, het katholieke geloof, en gezondheid, van de onlangs gepubliceerde complete correspondentie van zijn tweede vrouw, Madame de Maintenon, en van een verslag van zijn levensloop, maar ook van talrijke boeken die in 2015 verschenen ter gelegenheid van zijn driehonderdste sterfjaar”.

“Dankzij deze en talrijke andere werken en mijn eigen archiefonderzoek in Parijs en Londen”, zo lezen we verder, “kan deze biografie Lodewijk uit Versailles (zijn voornaamste residentie gedurende minder dan de helft van zijn regeerperiode en nooit de enige) bevrijden en laten zien hoe er niet alleen vanuit Lille, Besançon en Straatsburg, maar ook vanuit Londen, Madrid, Constantinopel en Bangkok naar hem werd gekeken. Dat meervoudige perspectief is nodig, want Lodewijk streefde niet alleen naar de expansie van Frankrijk langs de Rijn, de Mississippi en de Mekong, maar zette zich ook in voor doeleinden buiten Frankrijk.

Daartoe behoorden de teruggave van de troon van Engeland, Schotland en Ierland aan zijn neven uit het Huis Stuart; de keuze van een Franse prins tot koning van Polen en groothertog van Litouwen; en het behoud van Frankrijks bondgenoten, het Ottomaanse Rijk en Zweden, als grootmacht. Lodewijks grootste fout, de herroeping van het Edict van Nantes in 1685, dat de protestanten in Frankrijk toegestaan had hun geloof uit te oefenen, werd niet alleen ingegeven door interne Franse krachten en zijn vurige katholicisme, maar ook door zijn rivaliteit met het Habsburgse Huis om de heerschappij over het katholieke Europa”.

In deze complete en uitgekiende biografie brengt historicus Philip Mansel de Zonnekoning opnieuw tot leven. Een overtuigend portret van een fascinerende vorst, die driehonderd jaar na zijn dood nog altijd tot de verbeelding spreekt. Een overtuigend en allesomvattend portret van de iconische “grand monarque”. Het boek, voorzien van treffende kleurenfoto’s, stambomen, verschillende kaarten en een indrukwekkende bibliografie, werd uit het Engels vertaald door Conny Sykora, Paul Janse, Cornelis van Ginneken en Rob de Ridder. Niet te missen!

Philip Mansel (° 1951) is een vooraanstaand historicus en auteur, gespecialiseerd in de geschiedenis en het hofleven van Frankrijk, en is de auteur van een aantal boeken over de geschiedenis van Frankrijk en het Ottomaanse rijk. Hij werd geboren in Londen en volgde zijn opleiding aan Eton College en Balliol College in Oxford. Hij promoveerde in 1978 aan het University College London. Mansel is o.a. verbonden aan de Britse Royal Historical Society en de Royal Society of Literature. In 2012 ontving hij de London Library Life in Literature Award.

Philip Mansel Lodewijk XIV, koning van de wereld geïllustreerd 693 bladz. uitg. Spectrum ISBN 9789000370474