Anno 2021 vind je nog maar weinig topsporters die zich niet laten omringen door een team van experten zoals coaches, (para)medici, voedingsdeskundigen en sportpsychologen. In de muziekwereld echter blijft dit in grote mate een rariteit, ook al vertonen beroepsmuzikanten zeer sterke gelijkenissen met professionele sporters. Ook zij staan in een stressgevoelig beroep dat naast talent vooral hard werken en discipline vraagt. Mentaal sterk zijn in denken, voelen en doen, is voor beroepsmuzikanten even belangrijk als voor topsporters.Musici en muzikanten hebben en leggen associaties tussen auditieve en motorische systemen. Ze moeten processen begrijpen die ten grondslag liggen aan de menselijke capaciteit om muziek waar te nemen, om te interageren met muziek, om muziek te creëren, en om muziek te integreren in een breder perspectief. Ze moeten basiskennis en recente evoluties beheersen i.v.m. specifieke kennis en vaardigheden en deze aanwenden in de eigen praktijk. Bij deze cognitieve processen, waaronder perceptie, begrip, geheugen, aandacht, en prestatie, spelen heel wat emotionele en psychologische factoren en mechanismen, die betrokken zijn bij gedragingen als muziek beluisteren, optreden en componeren, een belangrijke rol. Van muzikanten is aangetoond dat ze anatomische aanpassingen hebben die correleren met hun opleiding.“Wie zichzelf op mentaal vlak beter wil leren kennen”, lezen we in het woord vooraf, “kan zich laten inspireren door de verschillende hoofdstukken van dit boek, dat in alfabetische volgorde een waaier van thema’s behandelt. De relevantie van deze thema’s steunt op kaders uit de wetenschappelijke psychologie en wordt onderstreept door de persoonlijke getuigenissen van zowel jonge als ervaren muzikanten en door de citaten uit biografieën van beroemde musici. De 44 geïnterviewde uitvoerders verschillen niet alleen in leeftijd en ervaring. Ze vormen een bont gezelschap wat betreft muziekgenre, instrument en beroepssituatie. Dat kan er alleen maar toe bijdragen dat het boek een zeer diverse groep van muzikanten zal boeien: van gedreven amateurs over conservatoriumstudenten naar gevestigde waarden en van muziekleraars in het deeltijds kunstonderwijs tot conservatoriumdocenten.”Met ‘Musiceren is topsport’ reikt Bert De Cuyper essentiële denkkaders aan uit de (sport)psychologie die muzikanten op alle niveaus kunnen helpen om hun zelfkennis te vergroten en hun zelfsturing te versterken. Deze handvatten bestrijken het hele alfabet, van a tot z, van angst tot zelfvertrouwen. Podiumvrees, mentale veerkracht, perfectionisme, overtraining, het ontwikkelen en bewaken van de stress-herstelbalans, … het komt allemaal aan bod. Het boek is rijk gestoffeerd met levendige details uit biografieën van topmusici en persoonlijke getuigenissen van jonge en ervaren beroepsmuzikanten over de diverse genres heen (klassiek, jazz, musical, pop). Dit boek is een must voor eenieder die zich muzikaal op of naast het podium begeeft en die beter wil leren omgaan met het prestatieaspect in het (beroeps)leven. ‘Musiceren is topsport’ is een praktische en wetenschappelijk onderbouwde gids voor mentale weerbaarheid bij muzikanten.De 44 geïnterviewden zijn :

Roel Avonds,  bastrombone – Antwerp Symphony Orchestra

Thomas Baeté, viola da gamba – artistiek leider ClubMediéval, Transports Publics

Elise Bevers, klarinet – Koninklijke Muziekkapel van de Gidsen

Niels Boutsen, singer-songwriter – Stoomboot

Natalia Buga, altviool – Antwerp Symphony Orchestra (tutti)

Elke Buyle, musical – zangeres /actrice

Jan Caeyers, dirigent – Le Concert Olympique – Beethoven-biograaf en -expert

Adrian Castro Capuz, trombone – Antwerp Symphony Orchestra (2de solist)

Eva De Roovere, singer-songwriter

Floris Devooght, bas-bariton – acteur

Amarylis Dieltiens, sopraan – Capriola di Gioia

Adriaan Feyaerts, slagwerk – Rotterdams Philharmonisch Orkest

Joke Flecijn, cello – Canea Quartet – freelance muzikant

Roeland Hendrikx, klarinet – Roeland Hendrikx Ensemble – LUCA School of Arts

Tamara Ignatieva, viool – eerste solist Orkest van de Vlaamse Opera

Camille Joubert, viool – Nederlands Philharmonisch Orkest (assistent concertmeester)

Tom Kestens, songwriter – multi-instrumentalist

Tiara Kobald, viool – freelance muzikant

Arisa Kobayashi, viool – Antwerp Symphony Orchestra (1ste viool tutti)

Stijn Kolacny, piano – leiding vrouwenkoor ‘Scala & Kolacny Brothers’

Anneleen Lenaerts, harp – Wiener Philharmoniker (soliste)

Bart Naessens, orgel, klavecimbel, directie – Capriola di Gioia – Hoofd Oude Muziek Koninklijk Conservatorium Brussel – Directeur Stedelijk Conservatorium Brugge

Dré Pallemaerts, drums – componist – LUCA School of Arts (jazz)

Daniel Quiles Cascant, trombone – Antwerp Symphony Orchestra (1ste solist)

Laia Ruiz Llopart, cello – freelance Antwerp Symphony Orchestra – Opera Ballet Vlaanderen

Sander Sittig, piano – Codarts Rotterdam (kamermuziek en pianobegeleiding)

Raphaella Smits, gitaar – LUCA School of Arts (kamermuziek en gitaar, 1986-2022)

Bart Spanhove, blokfluit – Flanders Recorder Quartet – LUCA School of Arts

Peter Stark, dirigent – Rehearsal Director EUYO – Professor Conducting, Royal College of Music, London

Alexandra Van Beveren, viool – Rotterdams Philharmonisch Orkest (1ste viool tutti)

Ciska Vandelanotte, viool – Firgun Ensemble, Another String Quartet – freelance

Thomas van Geelen, cello – North Sea String Quartet

Jasmien Van Hauthem, altviool – freelance muzikant

Emma van Schoonhoven, (alt)viool – Holland Baroque, Cottage Ensemble – freelance

Frank Vantroyen, bastuba – Symfonisch Orkest Opera Ballet Vlaanderen – Wegpiraat

Ledje van Wees, cello – Academie WDR Orchester Köln – freelance muzikant

Steven Verhaert, trompet – Antwerp Symphony Orchestra (2de solist) – Koninklijk Conservatorium Antwerpen

Lode Verreyen, fysiotherapie – Antwerp Symphony Orchestra en Opera Ballet Vlaanderen

Dian Verheyden, beiaard/zang – Beiaardschool Mechelen en Institut Supérieur de la Musique et la Pédagogie Namur

Nele Vertommen, hobo – Musica Gloria barokensemble

Sam Vloemans, trompet – Cargo Mas – KASK/conservatorium Gent

Wouter Vossen, viool – Residentie Orkest Den Haag (concertmeester) – Storioni Trio

Pieterjan Vranckx, pauken – de!Kunsthumaniora – Antwerp Symphony Orchestra

Saïda Willekens, viool – leerkracht viool Academie BorgerhoutZij hebben het over hun ervaringen met en rond angst (Plankenkoorts – Podiumvrees), blessures (Impact – Blessuremanagement), communicatie (Woorden – Lichaamstaal – Ruis), denken ((Ir)rationele denkpatronen – Gedachtetraining – Mindfulness, emoties (Startknoppen en gevolgen – Emotiemanagement), familie (Ouder-kindrelatie – Verwachtingen, steun en druk), geheugen (Inprenten – Opslaan – Oproepen), herstel (Stress-recoverybalans), individu (Stereotypering), jong beginnen (Early specialisation – Early diversification) en karakter (Wilskracht – Discipline – Doorzettingsvermogen). Daarna volgen de thema’s leraars(Leerprocessen – Inspireren), motivatie (Drijfveren – Psychologische basisbehoeften), nederlagen (Veerkracht – Mindset – Stressinenting), omgeving (Collega’s – Publiek – Critici), passsie (Harmonieuze passie – Obsessieve passie), quarantaine (Isolement – Herbronning – Waarden), routines (Rituelen – Bijgeloof), samenspel (Groepsidentiteit – Sociaal lanterfanten – Billijkheid), training (Mentale vaardigheden – Zelfspraak – Verbeelding), uitdagingen (Resultaatdoelen – Prestatiedoelen – Procesdoelen), verklaringen (Oorzakelijke toeschrijvingen – Attributietraining), wedstrijden, (Motieven – Competitiviteit), XX en XY (Seksestereotypen – Schoonheidsideaal), Yoga (Ademhalingsoefeningen – Lichamelijke ontspanningstechnieken) en zelfkennis (Zelfvertrouwen). Noten, Literatuur en het Personenregister vervolledigen het boek. Een aanrader.Bert De Cuyper is emeritus professor sportpsychologie aan de KU Leuven en gastdocent aan LUCA Campus Lemmens School of Arts. Hij is voorzitter van de Vlaamse Vereniging voor Sportpsychologie, is auteur van verschillende boeken over communicatie- en emotiemanagement in de (top)sport en heeft meer dan 30 jaar ervaring in mentale begeleiding van topsporters. Griet Baert is historica met een passie voor boeken en muziek. Linde Verjans is als violiste verbonden aan het Antwerp Symphony Orchestra en aan verschillende ensembles, waaronder het Triunfal Quintet. Ze geeft les aan de Academie van Borgerhout.Bert De Cuyper, Griet Baert, Linde Verjans Musiceren is topsport, Prestatiepsychologie voor muzikanten op en naast het podium 260 bladz. uitg. Universitaire Pers Leuven EAN 9789462702660