“J. S. Bach, Solo Violin Sonatas” door Linus Roth, op het label Evil Penguin. Fenomenaal!

De cyclus van 3 solosonates en 3 partita’s van J.S. Bach is misschien wel één van de krachtigste en belangrijkste composities in de muziekgeschiedenis. Linus Roth kent de cyclus al van sinds hij negen jaar oud was, toen hij voor het eerst de gigue uit de Partita in E leerde spelen, hij op twaalfjarige leeftijd doorging naar de eerste Fuga in sol klein, om uiteindelijk op vijftienjarige leeftijd, de Ciaconna te spelen, een kosmos op zich. Op zijn zeventiende had Roth bijgevolg het ganse werk voor het eerst leren spelen, en sindsdien heeft hij als musicus verder kunnen groeien door de constante uitdaging aan te gaan, om deze opmerkelijke werken te interpreteren. Bach schreef ‘Six Solo’s’ niet op de omslag van de partituur, maar schreef ‘Sei Solo’ in het Italiaans, wat twee betekenissen kan hebben. Het woord ‘Sei’ kan zowel als het getal 6 maar ook als ”Je bent alleen” of “Wees alleen” worden vertaald. Het is onwaarschijnlijk dat Bach dit aan het toeval zou hebben overgelaten of dat hij enkel een eenvoudige woordspeling zou hebben gemaakt. Deze aankondiging, als het al moet worden gezien als boodschap van de componist aan de uitvoerder, moet hoe dan ook ernstig worden genomen en Linus heeft het altijd al gezien als een uitnodiging om de muziek zo vrij te interpreteren als de partituur toelaat.Niet alleen Roths leraren en de interpretaties van grote violisten hadden een enorme invloed op hoe hij Bach speelt, maar ook zijn preoccupatie met de originele tekst en met wat bekend staat als de historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk, in het bijzonder de ervaring van het spelen met het soort convexe, barokke strijkstok uit Bachs tijd. Door zijn buiging en de verschillende gewichtsverdeling, heeft het nl. een ander karakter dan de concave, gebogen strijkstok, die tegenwoordig wordt gebruikt, wat leidt tot een lichte decrescendo frasering waarbij verschillende noten samensmelten naar de punt van de boog.Hoewel de details in de partituur in de afgelopen jaren niet altijd werden nageleefd, resulteerde nauwgezet verder onderzoek, in edities die alle details van Bachs handschrift getrouw weergeven. Bach voltooide zijn Zes Solosonates en Partita’s in 1720 in Köthen, toen hij daar kapelmeester was aan het hof van de muziekminnende vorst, Leopold van Anhalt-Köthen (1694-1728) (foto). Het was de enige functie die hij bekleedde waarin hij zich niet uitsluitend bezighield met ‘musica sacra’. Toch volgden de drie solosonates de vorm van de zogenaamde ‘Sonata da Chiesa’ of Kerksonate. Ze bestaan nl. elk uit vier bewegingen in de volgorde langzaam-snel-langzamer-snel/er. De eerste beweging is een vrije prelude met een improvisatiekarakter, gevolgd door een vierstemmige fuga, de derde beweging is liedachtig en de vierde lijkt op een briljant Toccata.De term Sonata was afkomstig uit het Rome van de late 17de eeuw, toen Arcangelo Corelli (foto) twee verschillende vormen van een sonate componeerde. Deze werden respectievelijk bekend als “sonata da camera” en “sonata da chiesa”. De sonate da camera was in wezen een danssuite, die Corelli aanpaste aan het heersend vier-bewegingsformaat, bestaande uit een ‘preludio’ en drie dansen of verbindende bewegingen. De dansstijlbewegingen kregen meestal namen die verwezen naar de stijl, bijv. Partita, suite, ordre, ouverture of air. De meest voorkomende instrumentatie van de sonate da camera was twee violen en een bas. De sonate da camera stond ook bekend als Triosonate, omwille van deze drie partijen. Soms verdubbelde een vierde speler, meestal een cellist, de continuo-partij. De Sonata da chiesa bestond meestal uit vier bewegingen. Er werd vaak meer dan één melodie gebruikt en de bewegingen waren qua tempo langzaam, snel, langzaam en snel. De tweede beweging was meestal een fugatisch allegro, en de derde en vierde waren binaire vormen, vaak afgeleid van een sarabande of een gigue.De Duitse violist, Linus Roth (°1977), die in 2006, de Echo Klassik Award ontving als ‘Best Newcomer’ voor zijn debuut-cd met Vioolsonaten op EMI, werd in 2017 geëerd met een tweede Echo-Award voor zijn opname van de Vioolconcerti van Sjostakovitsj en Tsjaikofski met het London Symphony Orchestra o.l.v. Thomas Sanderling. Roth heeft internationaal naam gemaakt, zowel in het klassiek repertoire als door zijn ontdekking en herontdekking van werken die onterecht in de vergetelheid zijn geraakt. Zo heeft hij zowel op zijn concerten als in de opnamestudio, bijzondere aandacht voor het werk van de Pools-Joodse componist, Mieczysław Weinberg (1919-1996).

In 2015 richtte Roth trouwens de International Weinberg Society op, die concerten, lezingen, tentoonstellingen, interdisciplinaire evenementen en publicaties over het leven en werk van Weinberg organiseert en sponsort. Zijn opname met de Argentijnse pianist, José Gallardo, van het compleet werk voor viool en piano van Mieczysław Weinberg, werd in 2013, dan ook met veel succes uitgebracht door Challenge Classics. Ze werd gevolgd door een opname van Weinbergs Vioolconcerto met het Deutsche Symphonie-Orchester o.l.v. Mihkel Kütson, en de cd “Wartime Consolations”, met o.a. Weinbergs Concertino, met het Württembergs Kamerorkest Heilbronn o.l.v. Ruben Gazarien. Beide cd’s werden door het tijdschrift Gramophone geselecteerd als een felbegeerde ‘Editor’s Choice’. Voor de honderdste verjaardag van Weinbergs geboorte in 2019, werd Linus Roth uitgenodigd om twee dagen lang, evenementen gewijd aan Weinberg, te organiseren in Wigmore Hall.Linus Roth volgde voorbereidende lessen bij Prof. Nicolas Chumachenco (1944-2020), (een gewezen leerling van Jascha Heifetz!) aan de Musikhochschule in Freiburg, voor hij verder ging studeren bij de legendarische Zakhar Bron, de gewezen assistent van Igor Oistrach aan het Tsjaikovski Conservatorium in Moskou. Vervolgens studeerde Roth bij Prof. Ana Chumachenco, de dochter van Nicolas Chumachenco, aan de muziekuniversiteiten in Zürich en München. Salvatore Accardo, Miriam Fried en Josef Rissin hadden ook belangrijke invloed op hem. Linus Roth ontving een studiebeurs van de Anne-Sophie Mutter Stiftung en in oktober 2012, werd hij benoemd tot hoogleraar viool aan het Leopold-Mozart-Zentrum van de Universiteit van Augsburg. Hij was ook de artistiek directeur van de 10de  Leopold Mozart Internationale vioolwedstrijd, die in 2019 in Augsburg plaatsvond. Daarnaast is Linus Roth de oprichter en artistiek directeur van het International Festival Ibiza Concerts in augustus, in o.a. het Claustro del Convento de los Dominicos in Eivissa (Ibiza-stad), en sinds 2020, is hij artistiek directeur van het muziekfestival, Schwäbischer Frühling, in de gewezen Benediktiner-Reichsabtei in Ochsenhausen in Duitsland. Hij speelt op de Stradivarius-viool ‘Dancla’ uit 1703, die hij in bruikleen heeft gekregen van de muziekstichting van de L-Bank (Landeskreditbank) Baden-Württemberg, die een indrukwekkende instrumentenverzameling bezit.Solo Violin Sonatas Linus Roth cd Evil Penguin EPRC 0039