John Wilbye (1574-1638) was een van de belangrijkste, Engelse componisten van de late Elizabethaanse periode. Het Brits ensemble I Fagiolini, eert hem hier met een representatieve bloemlezing van 25 van zijn madrigalen, 75 minuten prachtige, vocale muziek, nu eens met sonore dissonanten, dan weer met die typische, bitterzoete melancholie uit de Engelse Gouden Eeuw.

John Wilbye, de zoon van een leerlooier, werd geboren in Brome, Suffolk, in de buurt van Diss. Hij ontving het beschermheerschap van de familie Cornwallis van Brome Hall en werkte tientallen jaren in Hengrave Hall, in de buurt van Bury St. Edmunds, waar hij in de jaren 1590, lijkt te zijn aangeworven door Elizabeth Kitson (foto), die getrouwd was met Sir Thomas Kitson (of Kytson), de eigenaar van het pand.  Naast zijn werk in Suffolk, was Wilbye betrokken bij de muziekscene in Londen, waar de Kitsons een herenhuis hadden. Zijn eerste boek met madrigalen werd trouwens in 1598, in Londen gepubliceerd en werd opgedragen aan Sir Charles Cavendish, wiens eerste vrouw een Kitson was. Wilbye zelf is nooit getrouwd.

In 1628, bij het overlijden van Lady Kitson, werden alle meubels, boeken en muziekinstrumenten in Hengrave Hall bij testament afgerekend op de nieuwe eigenaren van het huis, eerst op haar dochter Mary Darcy en vervolgens op haar kleindochter Penelope. Wilbye verliet echter Hengrave om met pensioen te gaan en te gaan wonen in het huis van Mary Darcy in Colchester, waar hij overleed. Hij werd begraven op het kerkhof van de Holy Trinity Church, in het stadscentrum van Colchester.

Wilbye’s faam berust op slechts 66 madrigalen, op 2 na, alle gepubliceerd in zijn volumes van 1598 en 1609. Wilbye’s prestatie lag in de ernst van zijn madrigalen, een stijl die toen nog grotendeels onbekend was in Engeland. De ‘nieuwe poëzie’ van de Italianiserende dichters Sir Philip Sidney (1554-1586) (foto), bekend om zijn sonnetten, en Edmund Spenser (1552/1553-1599) (foto), de auteur van “The Faerie Queene”, die bloeide van 1580 tot 1600, vond bij Wilbye zijn perfect muzikaal equivalent. Wilbye had nl. bij het kiezen van teksten voor zijn muziek, veel meer waardering voor literaire uitmuntendheid dan de meeste van zijn tijdgenoten/madrigalisten, en zette ook vele vertalingen van Italiaanse verzen op muziek.

Wilbye verspreidde de algemene emotionele strekking van zijn tekst (meestal amoureus) over de hele compositie. Abrupte contrasten en stemmingswisselingen werden vervangen door een heersende toon, en dit gaf zijn madrigalen een artistieke eenheid die zijn Engelse tijdgenoten zelden bereikten. Hij was een meester in het ritme en zijn alerte oor voor prosodie vulde zijn muziek met passages waarin het verbaal accent werd afgezet tegen het muzikaal metrum. Hij experimenteerde ook met sequenties, terugkerende refreinen en thematische ontwikkeling.

Hoewel zijn oeuvre eerder klein was (slechts 75 werken voor zover bekend, waarvan de meeste slechts een paar minuten duren, zorgde Wilbye keer op keer voor de ultieme madrigaalervaring. De doordringende dissonantie van ‘Draw on, sweet night’ en ‘Weep, weep, mine eyes’ roepen perfect de Engelse melancholie op, terwijl ‘Sweet honey-sucking bees’ en ‘Adieu, sweet Amaryllis’ puur genot zijn om te zingen en te beluisteren. Herontdek en geniet met deze cd opnieuw van deze hoogstaande, Engelse koorcultuur, gezongen door een top ensemble.

I Fagiolini is een Brits solostemensemble onder leiding van Robert Hollingworth. Het heeft 23 cd’s en 5 films uitgebracht, waaronder de wereldpremière-cd van de 40-stemmige mis van Striggio, die in 2011, de oude muziekprijzen van Gramophone & Diapason won. De groep is Associate Ensemble aan de Universiteit van York. Robert Hollingworth richtte I Fagiolini op in 1986. Hij heeft alle projecten van de groep geleid, maar dirigeerde ook het English Concert, Academy of Ancient Music, BBC Concert Orchestra en enkele van ’s werelds beste kamerkoren, waaronder Accentus, NDR Chor, BBC Singers, RIAS Kammerchor, Capella Cracoviensis, VOCES8 en het Deens Nationaal Vocaal Ensemble. Hij volgde in 2020, Mark Deller op als artistiek directeur van het Stour Music festival, en is Reader in Music aan de University of York, waar hij ‘The 24’ dirigeert en een MA in Solo-Voice Ensemble Singing leidt.

John Wilbye Draw On Sweet Night I Fagiolini Robert Hollingworth cd CORO COR16190