“The Souls of Black Folk: Essays and Sketches” uit 1903, van de Amerikaanse auteur, W.E.B. Du Bois, was en bleef een baanbrekend werk in de geschiedenis van de sociologie en een hoeksteen van de Afro-Amerikaanse literatuur. Deze 14 essays zijn nu pas in het Nederlands vertaald en uitgegeven met een inleiding van Stephan Sanders en een nawoord van Babah Tarawally.
William Edward Burghardt Du Bois (1868-1963), professor of history, sociology and economics aan de Atlanta University, publiceerde zijn verzameling van 14 essays in een poging om het genie en de menselijkheid van het zwarte ras te portretteren. De inleiding verkondigde dat “the problem of the Twentieth Century is the problem of the color line”. Elk hoofdstuk begint met twee opschriften, een van een blanke dichter en een uit een zwarte spiritual, dit om intellectuele en culturele gelijkheid tussen zwarte en blanke culturen aan te tonen. Een belangrijk thema van het werk was het dubbel bewustzijn waarmee Afro-Amerikanen worden geconfronteerd, nl. zowel Amerikaan als zwart te zijn. Dit was een unieke identiteit die volgens Du Bois in het verleden een handicap was, maar in de toekomst een sterkte zou kunnen zijn.
Het boek bevat verschillende essays, waarvan sommige eerder in The Atlantic Monthly waren gepubliceerd. Om dit werk te ontwikkelen, putte Du Bois uit zijn eigen ervaringen als Afro-Amerikaan in de Amerikaanse samenleving. Buiten zijn opmerkelijke relevantie in de Afrikaans-Amerikaanse geschiedenis, heeft The Souls of Black Folk ook een belangrijke plaats in de sociale wetenschappen als een van de vroege werken op het gebied van sociologie. In The Souls of Black Folk gebruikte Du Bois de term ” dubbel bewustzijn “, misschien ontleend aan Ralph Waldo Emerson (“The Transcendentalist” en “Fate”), en paste het toe op het idee dat zwarte mensen überhaupt twee gezichtsvelden moeten hebben. Ze moeten zich bewust zijn van hoe ze zichzelf zien, maar ook van hoe de wereld hen ziet.
Er zijn maar weinig boeken die geschiedenis schrijven. Dit is zo’n boek. The Souls of Black Folk, hier vertaald als De ziel van zwart Amerika, staat aan de basis van de zwarte vrijheidsstrijd in de 20ste eeuw. De literaire begaafde W.E.B. Du Bois beschrijft hoe raciale vooroordelen doorwerken in het alledaagse leven van zwarte mensen. Anders dan witte mensen, worden zij gedwongen tot een ‘dubbel bewustzijn’, waarbij ze zichzelf ook steeds door de ogen van de witte mens zien. Met dit boek gaf Du Bois de aanzet tot een hernieuwd zwart zelfbewustzijn. Zo voedde hij de latere strijd voor toegang tot het hoger onderwijs. Inmiddels geldt het boek, waarin het ideaal van het panafrikanisme centraal staat, als een mijlpaal in de Afro-Amerikaanse literatuur. De inleiding is van de hand van Stephan Sanders. Babah Tarawally laat in het nawoord zien dat Du Bois’ meesterwerk weinig aan actualiteit heeft ingeboet. William Edward Burghardt Du Bois (1868-1963) promoveerde in de filosofie. Als vooraanstaand Amerikaanse mensenrechtenactivist richtte hij de National Association for the Advancement of Colored People op. Dit is opmerkelijk genoeg, de eerste vertaling van zijn meesterwerk.
De 14 essays zijn: Ons spirituele streven; Het gloren der vrijheid; Booker T. Washington en anderen; De betekenis van vooruitgang; De vleugels van Atalanta; Het opleiden van zwarte mensen; De Zwarte Gordel; De zoektocht naar het gulden vlies; De zonen van meester en mens; Het geloof der vaderen; De dood van de eerstgeborene; Alexander Crummell; De komst van John; De treurzangen. “The Souls of Black Folk. Essays and Sketches” werd vertaald door Jabik Veenbaas.
W.E.B. Du Bois De ziel van zwart Amerika 272 bladz. uitg. Noordboek ISBN 9789056158583