Janina Ramirez, “Femina, een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen, via de vrouwen die daaruit geschrapt zijn”, een uitgave van Prometheus. Eruditie met passie, een openbaring!.

Met “Femina” schreef Janina Ramirez de vergeten geschiedenis van vrouwen in de Middeleeuwen, o.a. in Angelsaksische koninkrijken ten tijde van de zogenaamde “Dark Ages”. Een fascinerend, verruimend en baanbrekend werk voor onze kennis van de Middeleeuwen.

De Middeleeuwen associëren wij veelal met kruistochten, ketterjachten en koningen: een patriarchale en duistere tijd waarin men vrouwen onderdrukte. Maar als we een beetje verder kijken en gebruikmaken van onderzoeksmateriaal uit allerlei disciplines, zien we dat ze allesbehalve duister waren. De middeleeuwen worden gezien als een bloeddorstige tijd van Vikingen, heiligen en koningen: een patriarchale samenleving die vrouwen onderdrukte en uitsloot. Maar als we wat dieper in de waarheid graven, kunnen we zien dat de ‘donkere’ eeuwen allesbehalve waren. Er waren toen nl. krachtige, intelligente, politiek bedreven vrouwen, die hun tijd hebben gevormd en wiens verhalen verloren zijn gegaan, uitgewist door latere generaties mannen.

De historicus Janina Ramirez uit Oxford heeft talloze invloedrijke vrouwennamen ontdekt die uit historische archieven zijn geschrapt, met het woord Femina ernaast geannoteerd. Toen poortwachters uit het verleden opdracht gaven om boeken te verbranden, kunstwerken te vernietigen en nieuwe versies van mythen, legendes en historische documenten te produceren, is onze kijk op de geschiedenis gemanipuleerd. Pas nu, door zorgvuldig onderzoek van de artefacten, geschriften en bezittingen die ze hebben achtergelaten, komen de invloedrijke en veelzijdige levens van vrouwen aan het licht. ‘Femina’ gaat verder dan de officiële documenten om de ware impact te ontdekken van vrouwen zoals Jadwiga, de enige vrouwelijke koningin in Europa, Margery Kempe, die haar imago en verhaal uitbuitte om haar bekendheid te verzekeren, en de Loftus Princess, wiens bestaan ons aanwijzingen geeft over het begin van het Christendom in Engeland. Bekijk de middeleeuwse wereld met frisse ogen en ontdek waarom deze opmerkelijke vrouwen uit ons collectief geheugen zijn verwijderd.

Cultuurhistorica Janina Ramirez ontdekte vele archeologische sporen en historische bronnen die getuigen van machtige vrouwen. Het resultaat is een fascinerende, meeslepende en veel completere geschiedenis van die duizend jaren. Bovendien laat ze ons zien dat de Middeleeuwen aanzienlijk meer op onze tijd leken dan we misschien denken. De auteur splitste de vrouwen op in kopstukken en besluitvormers (in het koninkrijk Mercia), krijgers en leiders (in het Birka van de 10de eeuw), kunstenaars en hun beschermers (over de vrouwen achter het Tapijt van Bayeux en het mysterie van Aelgyva in het Normandië van de 11de eeuw), multitalenten en wetenschappers (over Hildegard von Bingen), spionnen en vogelvrijverklaarden (over katharen in Montségur in de 13de eeuw), koningen en diplomaten (in Krakau aan het eind van de 14de eeuw), entrepreneurs en influencers (Margery Kempe in King’s Lynn), bijzonder en buitenstaander (over Eleanor Rykener).

Zo ontmoet u o.a. Æthelbald en Osthryth (eind 7de eeuw) (de koning en koningin van Mercia), Cynethryth (eind 8ste eeuw), koningin en abdis, Edith, koningin van Wessex (ca. 1029-1075) (de gemalin van Edward the Confessor), de Rijnlandse benedictines en mystica, Elisabeth von Schönau (1129-1164), Jadwiga van Anjou (1373-1399) (foto) (koningin “Hedwig” van Polen, gemalin van Władysław II Jagiełło), de Engelse mystica en schrijfster van “Sixteen Revelations of Divine Love”, Juliana van Norwich (ca. 1342 – ca. 1416), Jutta van Sponheim (1091 – 1136) (de lerares van de jonge Hildegard von Bingen), de prinses van Loftus (foto) (The Loftus Saxon Princess) in de North York Moors, en de Brabantse begijn en mystica, de heilige Maria van Oignies (1177-1213), die in de Priorij van Oignies verbleef, een gehucht van Aiseau in de Belgische gemeente, Aiseau-Presles, in Henegouwen. Noten, een uitgebreide bibliografie en een handig personenregister, vervolledigen dit uitzonderlijk fascinerend, meeslepend en erudiet geschreven boek. Een meesterwerk. Zeker lezen! “A New History of the Middle Ages, Through the Women Written Out of It” werd vertaald door Mario Molegraaf.

Dr. Janina Ramirez (geb. Maleczek, 1980) behaalde een graad in Engelse literatuur, gespecialiseerd in Oud- en Midden-Engels, aan St Anne’s College, Oxford, voor ze haar postdoctorale studie aan het Center for Medieval Studies, University of York, afrondde. Ze promoveerde in 2006, op de artistieke en literaire symboliek van vogels (“The Symbolic Life of Birds in Anglo-Saxon England”), wat leidde tot een lectoraat aan de afdeling kunstgeschiedenis van York, gevolgd door lezingen aan de Universiteit van Winchester, de Universiteit van Warwick en de Universiteit van Oxford. Ze is als cultuurhistorica, verbonden aan de universiteit van Oxford en maakte vele programma’s voor de BBC. Eerder schreef ze “The Private Lives of the Saints: Power, Passion and Politics in Anglo-Saxon England”, “Julian of Norwich: A Very Brief History”, “Riddle of the Runes (A Viking Mystery)”, “Way of the Waves (A Viking Mystery)”, “Beowulf” en “Goddess: 50 Goddesses, Spirits, Saints and Other Female Figures Who Have Shaped Belief”.

Janina Ramirez Femina, een nieuwe geschiedenis van de Middeleeuwen, via de vrouwen die daaruit geschrapt zijn 429 bladz. geïllustreerd uitg. Prometheus ISBN 9789044650143

https://www.stretto.be/2019/10/06/luit-van-der-tuuk-lof-en-laster-vrouwen-in-de-vroege-middeleeuwen-een-opvallende-uitgave-van-omniboek/

https://www.stretto.be/2022/04/07/edward-de-maesschalck-moed-en-tegenspoed-edelvrouwen-in-de-bourgondische-tijd-een-mooi-geillustreerde-uitgave-van-sterk-de-vreese/