Lortzings luchthartige, komische opera, “Der Waffenschmied” uit 1846, sloeg een brug tussen Mozarts Singspiele en de eerste opera’s van de jonge Richard Wagner. Ondanks de relatieve populariteit zijn er echter verrassend weinig volledige opnames van het werk. Nu is er weliswaar deze nieuwe opname met een geweldige cast, onder meer met de stoere Gunther Groissbock en de uiterst veelbelovende Miriam Kutrowatz.

U staat er misschien niet bij stil, maar Albert Lortzing (1801-1858) was 150 jaar lang, na Mozart en Verdi, als de belangrijkste vertegenwoordiger van de Duitse Spieloper, de meest uitgevoerde componist op de Duitse podia. Hij was een veelzijdige man van het theater, die zijn eigen libretti schreef en die zijn 15 Duitse opera’s in de traditie van Mozart en Weber componeerde. In 1824 componeerde hij zijn eerste opera, “Ali Pascha von Janina”. Zijn opera’s bezaten een grote verscheidenheid aan onderwerpen, van romantische sprookjes (“romantische Zauberoper”) tot heroïsche oproepen tot politieke vrijheid (“Rolands Knappen oder Das ersehnte Glück”), welke laatste onvermijdelijk leidde tot censuur en uitvoeringsverbod.

Ook zijn opera-ouvertures weerspiegelden de levendigheid van zijn verbeelding en orkestratie, en de uitzonderlijk melodieuze aard van zijn schriftuur. Zijn muziek straalde zowel imposante grandeur als lichtere verteerbaarheid uit. Albert Lorzting vertegenwoordigde met Beethovens “Fidelio”, Heinrich Marschner, Conradin Kreuzer, Louis Spohr, Franz Schubert (5 Singspiele!), Otto Nicolai, Carl Maria von Weber, Friedrich von Flotow en de jonge Richard Wagner (“Die Feen” (1833), “Das Liebsverbot oder die Novize von Palermo” (1835) en zijn große tragische Oper, “Rienzi , der letzte der Tribunen” (1842)), het ontstaan van de Duits-romantische opera.

Als een productieve componist van “Spieloper” of “komische Oper”, die zich ontwikkelde uit het “Singspiel” van o.a. Mozart, Hiller en Peter von Winter, behaalde Lortzing succes in de late jaren 1830 en de vroege jaren 40, maar overleed desondanks verarmd in 1851. Zijn opera’s worden nog zelden uitgevoerd, hoewel zijn ouvertures periodiek wel eens opduiken. Lortzing componeerde in grote lijnen, in de vorm en de stijl van de ouvertures van Carl Maria von Weber (bv. “Der Freischütz” uit 1821) en zijn tijdgenoten, vol levendige thema’s in ofwel een opvallend opgewekte, lichte instrumentatie, of met de typische klank van de Duitse woudromantiek. Zo is er bijvoorbeeld een mooie hoornpartij in de ouverture tot “Der Waffenschmied”, en in de Ouverture tot “Der Wildschütz”, zijn er opvallende passages voor solo-houtblazers en strijkers.

“Der Waffenschmied” is een komische opera in drie bedrijven op een eigen libretto, gebaseerd op “Liebhaber und Nebenbuhler in einer Person” van Friedrich Wilhelm Ziegler. Tijdens zijn tijd als acteur had Lortzing nl. verschillende keren de rol van graaf von Liebenau gespeeld in dit toneelstuk, dus het materiaal was hem zeer bekend. De ouders van Lortzing, die als rondtrekkende acteurs door Duitsland reisden, richtten het Berlijns theatergezelschap Urania op en maakten van hun amateuristische passie hun beroep. Het eerste podiumoptreden van de jonge Lortzing was op 12-jarige leeftijd en vermaakte het publiek met komische gedichten tijdens de pauze in het Kornhaus aan de Freiburg Münster. Vanaf 1817 maakte de familie Lortzing deel uit van het Josef Derossi-ensemble in het Rijnland en waren ze te zien op podia in Bonn, Düsseldorf, Barmen in de regio Wupperthal en Aken. Albert Lortzing werd een publiekslieveling en speelde de rollen van een jeugdige minnaar, een plattelandsjongen en levensgenieter, soms ook kleine tenor- of baritonrollen. Waren de personages in de komedie van Ziegler, die zich afspeelt in Worms in het midden van de 16^de eeuw, nog extreem grof, in het libretto van Lortzing werden ze veel natuurlijker en geloofwaardiger. De première van de opera was in mei 1846 in het Theater an der Wien in Wenen.

De muzikale hoogtepunten zijn Georgs aria in het eerste bedrijf: “Man wird ja einmal nur geboren” en Marie’s aria in het eerste bedrijf “’s mag freilich nicht so übel sein”, het Duet tussen Marie en de graaf in het tweede bedrijf “Ihr wisst, dass er Euch liebt?” en het koor in de tweede akte “Wie herrlich ist’s im Grünen”, het Lied van George met koor in het tweede bedrijf “War einst ein junger Springinsfeld” en Marie’s aria in het derde bedrijf “Wir armen, armen Mädchen”, en het Lied van de Stadinger in het derde bedrijf “Auch ich war ein Jüngling mit lockigem Haar”.

Rolverdeling:

Günther Groissböck (Hans Stadinger), bas

Miriam KutrowaƗz (Marie), sopraan

Juliette Mars (Irmentraut), alt

Timothy Connor (Ritter Graf von Liebenau), bariton

Andrew Morstein (Georg, zijn schildknaap), tenor buffo

Ivan Zinoviev (Ritter Adelhof aus Schwaben), bas

Jan Petryka (Brenner, herbergier), tenor

Albert Lortzing Der Waffenschmied (The Armorer of Worms) Günther Groissböck Miriam KutrowaƗz Arnold Schoenberg Chor ORF Vienna Radio Symphony Orchestra, Leo Hussain 2 cd Capriccio C5490