Of we ze nu kennen als Mysterie- of Rozenkranssonates, deze vijftien composities, bekroond met een sublieme passacaglia voor niet-begeleide viool, vormen een van de grootste violistische meesterwerken van het barokrepertoire. Deze versie van Amandine Beyer en Gli Incogniti, afgeleid van een dansproject met het Rosas-gezelschap, leidt u naar hun magisch universum door een nieuw prisma, nl. dat van beweging, waaraan deze stukken een oneindige ode zijn. Subliem!

Heinrich Ignaz Franz Biber was een Boheemse componist en violist uit de barokperiode. De muziekwereld kent de naam Biber door zijn “Rosenkranz Sonaten”, gecomponeerd in dienst van bisschop Karl Liechtenstein-Kastelkorn. De religieuze muziek die Heinrich Ignaz Franz Biber von Bibern, geridderd door keizer Leopold I, en zijn zoon componeerden als kapelmeesters van de prins-bisschop voor de Dom van Salzburg, is de afgelopen jaren stilaan herontdekt.

Heinrich Ignaz Franz Biber ontving zijn muzikale opleiding in een Jezuïetenschool in Troppau in Silezië. Hier had hij contact met de trompettist en latere kapelmeester van de aartsbisschop in Kremsier, Pavel Josef Vejvanovský. Vermoedelijk kreeg hij verder les van Johann Heinrich Schmelzer of van de hofkapelmeester Antonio Bertali in Wenen. Zijn eerste compositie was een Salve Regina voor sopraan, viool, altviool en orgel uit 1663. In 1668 trad hij in dienst van de Fürstbischof von Breslau, bisschop Karl II van Liechtenstein-Kastelkorn in Olmütz in Moravië en vanaf 1670 trad hij in dienst van aartsbisschop Max Gandolf von Kuenburg in Salzburg. In 1678 kreeg hij er de functie van assistent-dirigent en na de dood van zijn voorganger, de priester Andreas Hofer, werd hij in 1684 kapelmeester. Hij was een briljante vioolvirtuoos en Keizer Leopold I reikte hem in 1690 de adellijke titel van rentmeester. Vanaf dat moment mocht hij zich Biber von Bibern noemen. In 1715 volgde zijn zoon Carl Heinrich Biber (1681-1749) hem op als kapelmeester.

Biber componeerde Missen, twee Requiems, talrijke vioolsonaten en tafelmuziek. De barokke Dom in Salzburg, ontworpen door Vincenzo Scamozzi en Santino Solari werd in 1611 gewijd. Bibers monumentaalste werk, de 53-stemmige Missa Salisburgensis, componeerde hij in 1682 ter gelegenheid van het 1100-jarig bestaan van het aartsbisdom Salzburg. De Mis werd eerder toegeschreven aan Orazio Benevoli. In de jaren ‘70 werd vervolgens aangenomen dat de voorganger van Biber, Andreas Hofer, mogelijks de componist was, maar sinds 1975 wordt Biber weliswaar beschouwd als de componist. De meeste van Bibers andere religieuze werken zijn vrijwel nog onbekend en van zijn opera’s is alleen “Chi la dura la vince” bewaard.

Zijn Rozenkranssonates (Rosenkranzsonaten, ook wel bekend als de mysteriesonates of kopergravuresonates) zijn een verzameling van 15 korte sonates voor viool en continuo , met een laatste passacaglia voor viool solo. In plaats van een titel heeft elk een met koper gegraveerd vignet dat verband houdt met de praktijk van de christelijke rozenkransdevotie en mogelijk met het feest van de beschermengelen. Aangenomen wordt dat de Mystery Sonates rond 1676 werden voltooid, maar ze waren onbekend tot hun publicatie in 1905. De muziek van Biber werd nooit helemaal vergeten vanwege de hoge technische vaardigheid die nodig was om veel van zijn werken te spelen; dit geldt vooral voor zijn werken voor viool.

Eenmaal herontdekt, werden de Mystery Sonatas de meest bekende compositie van Biber. Het werk wordt geprezen om zijn virtuoze vocale stijl, scordatura-stemmingen en zijn programmatische structuur. In zijn sonates voor viool integreerde Biber nl. nieuwe technische vaardigheden met nieuwe compositorische expressie en was hij zelf in staat om technieken te bereiken die geen enkele andere bekende violist in zijn tijd kon. De Mystery Sonates bevatten zeer snelle passages, veeleisende dubbelsnaren en een groter bereik, met positiewisselingen op de viool die niet iedereen kan spelen! Amandine Beyer wel…Ontdek ze op deze cd bovendien met gamba en violone, aartsluit en theorbe, en klavecimbel en orgel.

Amandine Beyer begon op vierjarige leeftijd viool en blokfluit te leren aan het conservatorium in haar geboorteplaats. Ze ging naar het Nationaal Conservatorium voor Muziek en Dans in Parijs, waar ze in 1994 een eerste prijs behaalde in de vioolklas van Sylvie Gazeau. In 1995 werd ze toegelaten tot de barokvioolklas van Chiara Banchini aan de Schola Cantorum in Bazel, waar ze in 1999 het diploma van solist behaalde. Tegelijkertijd deed ze studies van musicologie die werd afgesloten met een masterscriptie over Karlheinz Stockhausen. Vanaf 1998 speelde ze regelmatig met Ensemble 415 (onder leiding van Chiara Banchini), La Capella Reial de Catalunya (onder leiding van Jordi Savall ), Les Cornets noirs, Le Concert Français, L’ Academia Montis Regalis, The Assembly of Honest Curious met wie ze in 1998 de Prix Bonporti de Rovereto won en verschillende veelgeprezen cd’s opnam. Sinds 2000 trad ze regelmatig op als soliste in festivals en concertzalen over de hele wereld, met Pablo Valetti (de) en de ensembles Café Zimmermann en Stylus Phantasticus, La Fenice (Jean Tubéry), met de klavecinist Pierre Hantaï, evenals met Edna Stern op pianoforte.

In 2001 won ze de Antonio Vivaldi-wedstrijd voor barokviool in Turijn. De oprichting van haar ensemble Gli Incogniti (Les Inconnus) in 2006, had een eerste groot succes met de opname van verschillende niet-gepubliceerde of opnieuw samengestelde concerten van Johann Sebastian Bach. In 2008 was hun opname van Vivaldi ’s Vier Jaargetijden ook een publiek en kritisch succes. Amandine Beyer was professor aan de barokmuziekcursus in Barbaste en professor aan de Escola Superior de Música e das Artes do Espectaculo in Porto. In september 2010 volgde ze, samen met Leila Schayegh, Chiara Banchini op als professor barokviool aan de Schola Cantorum in Bazel. In 2013 speelde ze op het podium Bachs Partita for Solo Violin No. 2 voor het hedendaags dansballet Partita 2 gecreëerd door de Belgische choreografe Anne Teresa De Keersmaeker in samenwerking met Boris Charmatz. Samen met een aantal collega-muzikanten is ze een van de oprichters van het Kitgut Quartett, dat sinds 2015, op historische instrumenten en darmsnaren, vooral muziek uit de tweede helft van de 18de eeuw speelt.

Gli Incogniti werd in 2006 opgericht door een groep vrienden, bij elkaar gebracht door Amandine Beyer. Het is vernoemd naar de Accademia degli Incogniti, een artistieke en academische kring die tot de meest actieve en libertaire van het 17e-eeuwse Venetië behoorde. De geest van deze Accademia is inderdaad wat de Incogniti vandaag drijft: een voorliefde voor het onbekende in al zijn vormen, voor geluidsexperimenten, onderzoek naar nieuw repertoire, voor herontdekking van de “klassiekers” en van minder bekende meesterwerken. Het oprechte plezier dat ze beleven aan het samen repeteren en spelen, beantwoordt aan hun kernambitie: het overbrengen van een toegewijde en coherente visie op de stukken die ze spelen, verbonden met hun gecombineerde gevoeligheden en persoonlijke voorkeuren. De groep behoort nu tot de beste referentie-ensembles voor historisch geïnformeerde uitvoeringen en verkent een repertoire van barok (Vivaldi, Bach, Pachelbel) tot klassiek met Haydn, CPE Bach of zelfs Mozart.

Heinrich Ignaz Franz Biber Mystery Sonatas Amandine Beyer Gli Incogniti 2 cd harmonia mundi HMM90271213