Over Koninklijke kampioenen, vallende edelen en vloekende vorsten, met verhalen van achter de coulissen, is “Kroon en scepter”, verteld door een meesterverteller, dé ideale gids om u op een heel onderhoudende en verrassende manier, een belangrijk onderdeel van de Britse monarchie te laten zien.

De kroningsceremonies in het middeleeuws christendom, zowel in het Westen als in het Oosten, werden beïnvloed door de praktijk van de Romeinse keizers, zoals deze zich tijdens de late oudheid ontwikkelde, en door Bijbelse verslagen over koningen, die gekroond en gezalfd werden. De Europese kroningsceremonies, misschien het best bekend in de vorm die ze in Groot-Brittannië hebben aangenomen, stammen af van rituelen die aanvankelijk werden gecreëerd in Byzantium, Visigotisch Spanje en Karolingisch Frankrijk, en het Heilig Roomse Rijk.

De Engelse kroningsceremonie kent haar oorsprong in 973, toen de benedictijn Dunstan het hoofd van koning Edward (“de Vredevolle”) zalfde en vervolgens kroonde. Sindsdien volgde men hetzelfde stramien. Dit stramien kende weliswaar een hobbelig parcours… De aanwezige menigte durfde wel eens luidruchtig beginnen eten en drinken, een te kronen tienjarige viel ooit in slaap tijdens de ceremonie, de kroningskroon donderde op de grond, een monarch had meer oog voor zijn maîtresse dan voor zijn koningin, eentje moest zelfs letterlijk uit een vrijpartij worden gesleurd…, het koor zong wel eens vals, of wachters aan de poorten van Westminster Abbey schrokken zo hard van het gejuich dat opsteeg, dat ze van de weeromstuit Londen begonnen te plunderen…

Engelse kroningen werden en worden traditioneel gehouden in Westminster Abbey, waarbij de vorst op de kroningsstoel zit. De belangrijkste elementen van de kroningsdienst en de vroegste vorm van eed zijn terug te voeren op de ceremonie die Saint Dunstan bedacht voor de kroning van koning Edgar in 973 na Christus in de abdij van Bath. Het was gebaseerd op ceremonies die werden gebruikt door de koningen van de Franken en die gebruikt werden bij de wijding van bisschoppen. Twee versies van kroningsdiensten, bekend als ordines (van het Latijnse ordo dat “orde” betekent) of recensions, zijn bewaard gebleven van vóór de Normandische verovering. Het is niet bekend of de eerste recensie ooit in Engeland werd gebruikt, en het was de tweede recensie die in 973, door Edgar en door daaropvolgende Angelsaksische en vroege Normandische koningen, werd gebruikt

De kroning van Charles II bv. was de glorieuze viering van het herstel van de monarchie na een staatsgreep, de burgeroorlog en een 11-jaar durende regering van de Commonwealth onder Oliver Cromwell. De officiële kroning in Londen vond weliswaar een jaar later plaats in Westminster Abbey op 23 april, St. George’s Day van het jaar 1661, iets minder dan een jaar na zijn terugkeer naar Engeland, op de dag van zijn’ 30ste verjaardag. Het was een grootschalig politiek spektakel en een feestelijke patriottische verklaring.

De kroning van Koning George II van het Huis Hannover, een magnifieke gebeurtenis, met veel pracht en praal, werd nog versterkt door muziek van o.a. Händel. De gevierde operacomponist, kreeg de opdracht van de prins, die de nieuwe koning zou worden, om de muziek te componeren bij deze grootse ceremonie in Westminster Abbey. Händels antifonen vervoegden de traditionele, ceremoniële werken van andere componisten zoals Henry Purcell, John Blow, Thomas Tallis, John Farmer, Orlando Gibbons en William Child, vermengd met prachtige fanfares en trommels. Het resultaat was van de mooiste ceremoniële muziek, ooit geschreven voor een kroning in Engeland. Händels Kroningshymnen, bekend als “Coronation Anthems”, bestonden uit vier anthems, waaronder “Zadok de priester”, dat uitgevoerd wordt bij de zalving van de toekomstige koning, en “My heart is inditing”, gespeeld bij de kroning van de koningin, in dit geval, de ontwikkelde markgravin en prinses van Wales, Caroline van Brandenburg-Ansbach.

Na een leiding rond de meest recente kroning van prins Charles tot koning Charles III, volgen 2 delen, die elk onderverdeeld zijn in hoofdstukken over de verschillende dynastieën, chronologisch geordend.

In het eerste deel “de geschiedenis van de Britse kroningen”, heeft de auteur het over een ritus van meer dan duizend jaar oud. Na het legendarisch jaar 1066 (de kroning van Willem de Veroveraar (William the Conqueror)) (foto), komen eerst de Plantagenets, Edwards, de Rozenkoningen en Tudors aan bod. De oorspronkelijk uit Anjou afkomstige, eerste koninklijke dynastie van Engeland, heerste ruim driehonderd jaar over Albion. De vorsten zorgden ervoor dat Engeland uit de middeleeuwen tevoorschijn kwam als een georganiseerd rijk, dat heerste van Schotland tot Jeruzalem. Het huis Plantagenet, afgeleid van Planta genesta (brem), de bijnaam van Godfried V van Anjou, de stamvader van het geslacht, regeerde van 1154 tot 1485 over het koninkrijk Engeland. Richard van York, de vader van de koningen, Eduard IV en Richard III, voerde vanaf ca. 1448 deze geslachtsnaam. De familie veroverde Wales en Ierland en regeerde daarnaast over Normandië, Aquitanië, Maine, Anjou, Touraine, Gascogne en Saintonge.

Deze Franse bezittingen gingen weliswaar tijdens de Honderdjarige Oorlog (van 1337 tot 1453), verloren. In de 15^de eeuw viel het huis Plantagenet uiteen in het huis York en het huis Lancaster, die elkaar de Engelse troon betwistten tijdens de Rozenoorlogen (1455 tot 1485). Deze oorlogen eindigden in 1485 met het aantreden van de eerste vorst uit het Huis Tudor, Hendrik VII, waarmee er een eind kwam aan de dynastie der Plantagenets. De laatste directe mannelijke afstammeling van de Plantagenets, Eduard Plantagenet, werd in 1499 geëxecuteerd door Hendrik VII, en zijn zuster Margaretha Pole, werd in 1541 door Hendrik VIII ter dood gebracht.

Toen Elizabeth I in 1603 kinderloos overleed, werd haar neef de nieuwe koning van Engeland als James I. Hij was trouwens al als James VI, koning van Schotland. Door de Act of Union van 1707, werden de koninkrijken Engeland en Schotland met elkaar verenigd in het Koninkrijk van Groot-Brittannië. Door de Act of Union van 1801, werden de koninkrijken Groot-Brittannië en Ierland met elkaar verenigd in het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland. In 1922 scheidde de Ierse Vrijstaat zich af van het Verenigd Koninkrijk. Het protestante noordelijke deel bleef in bezit van de Britten. In 1927 werd de naam officieel veranderd in het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Noord-Ierland. Naar aanleiding van de Eerste Wereldoorlog werd de naam van het Britse koningshuis in 1917 veranderd van Saksen-Coburg-Gotha in Windsor.

Na de Tudors, vervolgt de auteur met de Stuarts en de republiek van Cromwell, de (Duitse) Hannovers en het Imperial Kingdom van de Windsors, oorspronkelijk, net als in België, von Saksen-Coburg und Gotha. De machtsovername in 1688-1689, door de Nederlandse stadhouder Willem III van Oranje-Nassau en zijn gemalin Maria Stuart II (foto), als koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland, ging de geschiedenis in als de “Glorious Revolution”. De muziek hernam geleidelijk haar plaats in de rituelen en genoegens van het koninkrijk en het was Henry Purcell die Engeland opnieuw een stem gaf, waardig aan de glorieuze wedergeboorte en zijn persoonlijke, grandioze ambities.

Na William III of England, regeerde Anne Stuart (1665-1714) (foto), bekend als Queen Anne, de laatste vorst uit het Huis Stuart. Zij was van 1702 tot 1707, koningin van Engeland en Schotland en daarna tot 1714, van Engeland. Anne was de dochter van koning James II en zijn eerste vrouw, Ann Hyde. In 1683, huwde ze in de koninklijke kapel van St. James’s Palace, met George van Denemarken, bekend als Prince George of Denmark (1653-1708). Koningin Anna werd in totaal zeventien keer zwanger. Twaalf van haar zwangerschappen liepen uit op een miskraam of doodgeboren kinderen. Van de vijf levend geborenen, overleden er vier vóór hun tweede verjaardag. De vijfde overleed op 11-jarige leeftijd…

De opmars van de Coburgs begon in de 18^de eeuw. Dankzij een heel doordachte huwelijkspolitiek lieerden de Coburgs zich aan de huizen van Hohenzollern, Hannover, Romanov en Habsburg en kwamen familieleden op de troon in Engeland, Bulgarije, België en Mexico. Albert von Saksen-Coburg und Gotha was bv. gemaal van de Britse koningin/keizerin Victoria, zijn broer Ernst II was gehuwd met Alexandrine, de dochter van groothertog Leopold van Baden, zijn oom Leopold was dan weer de eerste koning der Belgen en zijn neef Ferdinand (zoon van Ferdinand George August, de broer van onze koning Leopold I), was als Dom Fernando II, koning van Portugal.

In het tweede deel, gaat de auteur in op de specifieke symboliek van en handelingen bij een Engelse kroning, o.a. de diamanten op de kroon, de kroningstroon, de Schotse steen van Scone of Stone of Destiny in de Coronation Chair, de regalia van Schotland en de muziek, voorzien van een playlist op spotify, die u kan beluisteren door een QR-code te scannen. Tot slot, een handige overzichtstabel van de Engelse en Britse kroningen, met naast de naam, telkens de vermelding van de dynastie, regeerperiode en de datum van de kroning.

Wil u kennis maken met historisch heel gedegen onderbouwde, historische kennis, fratsen, anekdotes, chaos en kostelijke weetjes, over kroningen binnen het Huis Wessex (802-1016), het Huis Denemarken (1013-1042), het Huis Normandië (1066-1154), het Huis Plantagenet (1154-1399), het Huis Lancaster (1399-1471) en het Huis York (1461-1485), de Tudors (1485-1603) en de Stuarts (1603-1714), het Huis Oranje-Nassau (1694-1702) en het Huis Hannover (1714-1820), het Huis Saksen-Coburg en Gotha (1901-1917) en de Windsors (van 1917 tot heden), dan moet u dit bijzonder onderhoudend boek zeker lezen. Heerlijk!

Harry De Paepe (1981), leraar geschiedenis, publiceert regelmatig over de Britse politiek bij onder meer Doorbraak.be, Knack.be en VRT NWS. Op Radio 1 is hij vaak te gast om boeken te bespreken of ronduit te vertellen over Engeland en geschiedkundige onderwerpen. Hij is ook regelmatig te gast in de Afspraak (Canvas) en Terzake (Canvas). Voor Klara maakte hij samen met Flip Feyten en Sven Speybroeck de vijfdelige reeks ‘Stiff Upper Lips – Waarom de Engelsen zo Engels zijn’.

Sinds oktober 2019, ligt zijn nieuwe boek ‘De twee kanten van het Kanaal, Een geschiedenis van Engeland en de Nederlanden’ in de boekhandel. In het voorjaar van 2020, verscheen er een nieuwe geactualiseerde ‘Brexit-Update’ versie van “Stiff Upper Lips”. In het najaar van 2020, gevolgd door “Sausage”, een blik op Elizabeth II. Zeker lezen!

Harry De Paepe Kroon en scepter. Pracht, praal en het dolste van de Engelse kroningen 175 bladz. geïllustreerd uitg. Manteau ISBN 9789022339930