Destouches was een van de meest succesvolle operacomponisten van de generatie tussen Lully en Rameau. Zijn muziek bezat een opmerkelijke originaliteit die door de aanstekelijkheid van de melodieën en de durf van zijn harmonieën, al naar Rameau verwees. Callirhoe bv. is een ontroerend, muzikaal drama waarin liefde, jaloezie, macht en adel, gecombineerd werden tot een aangrijpend meesterwerk. Niet te missen!

Geboren in Parijs, als de zoon van Étienne Cardinal, een rijke koopman, werd André Cardinal (1672-1749) opgeleid door jezuïeten. Hij ging op een missie naar Siam voor twee jaar en enige tijd later naar Kaap de Goede Hoop. Toen hij in september 1688 terugkeerde naar Frankrijk, bracht hij enkele maanden door aan de academie in de Manège royale, rue de Tournon. In 1692 trad hij toe tot het leger en nam hij deel aan de invasie van Namen, waar hij zijn muzikaal talent ontdekte en ging les volgen bij André Campra. Toen zijn vader in augustus 1694 overleed, voegde André Cardinal, “Destouches” toe aan zijn naam, ter nagedachtenis aan (de titel van) zijn vader, Seigneur des Touches et de Guilleville. Hij verliet het leger in 1696 om zich volledig te wijden aan de muziek. Destouches’ opera, “Issé”, werd in 1697, opgevoerd voor Louis XIV in het Trianon. De koning was onder de indruk en zei dat hij net zoveel van zijn muziek genoot als die van Jean-Baptiste Lully. De opera werd een paar weken later met succes herhaald in de Opéra.

Na een reeks succesvolle opera’s en het begin van zijn succesvolle samenwerking met de librettist Pierre-Charles Roy, benoemde de koning Destouches in 1713, tot inspecteur-generaal van de Académie Royale de Musique. Later, in 1725, zou Louis XV hem benoemen tot inspecteur van de Chambre du Roi, en vervolgens tot directeur van de Académie. Onder de Régence, toen de opera’s van Destouches nieuw leven werden ingeblazen in de Opéra, kon Destouches het domein La Vaudoire in Sartrouville, nabij Parijs kopen. In 1721, danste de jonge Louis XV in Destouches’ ballet “Les élémens” (sic) in de Tuileries, en de bejaarde Destouches leidde de muzikanten nog voor het gemaskerd bal van de dochters van de koning op 13 januari 1744. Met het begin van de openbare Concerts Spirituels in Parijs, voerde Destouches zijn De Profundis (1725), zijn cantate Sémélé (1728) en het motet voor groot koor, O dulcis Jesu, (1728) uit. Koningin Maria Leszczyńska gaf Destouches het bevel om de concertreeks in de Tuilerieën na te spelen. Met het overlijden van Michel Richard Delalande in 1726, nam Destouches de controle over, van de muziek voor de Koning. In 1724 trouwde hij met Anne-Antoinette de Reynold de la Ferrière en werd begraven in de crypte van Saint-Roch in Parijs.

L’abbé Simon-Joseph Pellegrin (1663-1745), lid van de Ordre des Servites in Moustiers-Sainte-Marie (foto) (Alpes-de-Haute-Provence), was de librettist van tal van Franse opera’s, o.a. van Rameau (“Hippolyte & Aricie” en “Les Fêtes d’Hébé”), Destouches (“Télémaque & Calypso”), Montéclair (“Jephté”) en Desmarest (“Renaud ou la Suite d’Armide”).

“Télémaque et Calypso”, een ‘tragédie en musique’ met een proloog en vijf bedrijven, werd voor het eerst opgevoerd in de Académie Royale de Musique in november 1714. De plot was ontleend aan “Les Aventures de Télémaque” van François Fénelon, die zich baseerde op de “Tēlemacheia” uit de Odyssee van Homerus. Telemachus lijdt schipbreuk terwijl hij op zoek is naar zijn vader Ulysses, en weerstaat de verleiding van de zeenimf Calypso vanwege zijn liefde voor de herderin Eucharis. De opera werd geïmiteerd door een aantal andere Italiaanse en Franse versies, waaronder Telemaco van Alessandro Scarlatti en Carlo Sigismondo Capece, de hofdichter van Maria Casimira Louise de la Grange d’Arquien, koningin van Polen tijdens haar huwelijk met koning Jan III Sobieski in de periode 1674-1696.

In Homeros’ Odyssee hield Calypso de held Odysseus zeven jaar vast en hield ze hem tegen naar zijn huis in Ithaka terug te keren, omdat ze met hem wilde trouwen. Pallas Athena klaagde hierover bij Zeus en die zond Hermes naar Calypso om haar opdracht te geven Odysseus los te laten. Ze gaf daarop Odysseus de raad om een vlot te bouwen en gaf hem voedsel en drank mee voor onderweg.

Het verhaal van de opera, Télémaque & Calypso speelt op het mythisch eiland Ogygia. Terwijl Neptunus een storm ontketent, probeert de ontroostbare Calypso een knappe jonge schipbreukeling genaamd Telemachus te verleiden. Zal de zoon van Ulysses reageren op de gevaarlijke charmes van de nimf? Zal het hem lukken om als nederige sterveling in het plan van de goden te ontsnappen van het eiland waar zijn vader ooit gevangen zat? Telemaque & Calypso, een typisch Homerisch epos, is een flamboyant eerbetoon aan Destouches’ eigen dramatische efficiëntie, en zijn bijzondere aandacht voor ‘levendige spraak’ en natuurlijke declamatie.

Rolverdeling:

Isabelle Druet: Calypso, Bas-dessus (Mezzosopraan)

Antonin Rondepierre: Télémaque, Haute-contre

Emmanuelle de Negri: Eucharis/Antiope, Dessus (Sopraan)

David Witczak: Adraste, Basse-taille (Bariton)

Hasnaa Bennani: L’amour/Cléone/Prêtresse de Neptune/Nymphe/ Matelote, Dessus (Sopraan)

Adrien Fournaison: Apollon/Idas, Basse-taille (Bariton-basse)

Marine Lafdal-Franc: Minerve/Grande Prêtresse de l’Amour, Dessus (Sopraan)

David Tricou: Arcas/Un des Arts/Un Plaisir, Haute-contre

Colin Isoir: Grand Prêtre de Neptune, Taille (Tenor)

“Callirhoé” op een libretto van Pierre-Charles Roy, was gebaseerd op een verhaal uit “De beschrijving van Griekenland” van Pausanias. De opera werd voor het eerst opgevoerd in december 1712 door de Académie royale de musique in het Théâtre du Palais-Royal in Parijs. Destouches herwerkte de partituur voor een heropleving in oktober 1743. Deze versie eindigde abrupt met de dood van Corésus.

Prinses Callirhoé, erfgename van het koninkrijk Calydon, betreurt haar lot. Haar ouders dwingen haar te trouwen met een man die ze verafschuwt, Corésus, de hogepriester van Bacchus, terwijl ze echt verliefd is op Agénor. De huwelijksceremonie van Corésus en Callirhoé wordt onderbroken wanneer deze flauwvalt bij het altaar. In de tweede akte verklaart Agénor zijn liefde voor Callirhoé, maar het stel wordt verrast door de woedende Corésus. Corésus roept de priesters van Bacchus en de bevolking van Calydon op om Agénor te vermoorden. In de daarop volgende akte wil de moeder van Callirhoé een einde maken aan de ongeregeldheden en neemt haar dochter mee om het orakel van Pan te raadplegen. De god spreekt zijn vonnis uit: het bloed van Callirhoé moet worden vergoten of dat van iemand die verliefd op haar is. Callirhoé heeft er genoegen mee zichzelf op te offeren voor het welzijn van het koninkrijk. Maar de mensen protesteren tegen het orakel en Agénor verklaart dat hij bereid is zelf te sterven om zijn geliefde te redden.

In de vijfde en laatste akte, denkt Corésus in de tempel na over wat hij moet doen. Als Agénor wordt opgeofferd, zal hij Callirhoé winnen, maar zij zal hem voor altijd haten. Terwijl Agénor en Callirhoé de tempel binnengaan, beiden gretig om zichzelf op te offeren om de ander te redden, steekt Corésus zichzelf dood. Het orakel gaat in vervulling: het bloed van een man die verliefd is op Callirhoé is vergoten. Met de solisten Stephanie d’Oustrac, Cyril Auvity, Joao Fernandez, Ingrid Perruche en Renaud Delaigue, dirigeert Herve Niquet Le Concert Spirituel, op deze onlangs heruitgegeven opname van “Callirhoe”.

Destouches Télémaque & Calypso Antonin Rondepierre, Emmanuelle de Negri, Les Ombres, Margaux Blanchard, Sylvain Sartre, Les Chantres Du Centre de Musique Baroque de Versailles, Isabelle Druet 2 cd Château de Versailles Spectacles CVS128

Andre Cardinal Destouches Callirhoe Le Concert Spirituel Herve Niquet Glossa 2 cd GCD921634