De musici van het vooraanstaand, Frans ensemble, Trio Wanderer, bieden ook dit keer met hun opname op historische instrumenten, opnieuw een subliem inzicht in de structuur en de individuele partijen van kamermuziekwerken. Nu kozen ze voor César Franck en Louis Vierne. Het Trio Wanderer vervolgt met deze cd, zijn meermaals bekroonde Schumann-3 cd uitgave met een verkenning van de fascinerende wereld van César Franck. De kloof tussen zijn jeugdige trio’s en de wonderbaarlijke werken van zijn volwassenheid onthulde een fundamenteel keerpunt in de geschiedenis van de Franse kamermuziek.
Vanaf zijn vroege dagen in Parijs in 1835, componeerde de jonge pianovirtuoos, César Franck (1822-1890), afkomstig uit Luik, toen nog Neutraal Moresnet, officieel Het Onverdeelde Gebied van Moresnet, een aantal composities, voornamelijk klaviertrio’s, die werden gepubliceerd als zijn op. 1 en die hem een gunstig advies opleverde van Liszt. Maar, in deze werken, bv. in het Grand Trio in do klein voor piano, viool en cello, waren het kenmerkend harmonisch en melodisch vocabulaire en het cyclisch principe, nog niet aanwezig. Had trouwens moeilijk gekund, aangezien hij pas 12 was toen hij het trio componeerde. Het is een levendige miniatuur, geïnspireerd op de conventies van sprankelende opera-aria’s uit die tijd. Maar diezelfde, vroege werken, laten ook horen dat Franck zijn materiaal reeds manipuleerde om bv. in zijn eerste Trio-concertant in fis klein, een hele driedelige structuur te smeden uit kernachtige ideeën. Dit was een opmerkelijk werk, nog niet gekleurd door de kronkelige chromatiek van zijn latere muziek, maar uitgehouwen met dramatische kracht en fantasierijke economie. Alle drie trio’s, gepubliceerd in 1843 als op 1, zijn dan ook zeker het ontdekken waard, evenals een vierde, op. 2, herschikt uit de originele finale van het 2de trio en opgedragen aan Liszt.
Francks Pianokwintet ging in januari 1880, in première in Parijs door het Marsick Quartet met Saint-Saëns aan de piano. Gecomponeerd in 1879, behoort het pianokwintet in fa klein van César Franck tot de vruchtbare laatste periode van zijn creatief leven. Het luidde het begin in van een reeks indrukwekkende late orkest- en kamermuziekwerken. De organist transformeerde zijn virtuoze orgelklanken in grootse orkestrale en vocale composities, en werd één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het muzikaal symbolisme. De composities van César Franck kregen tijdens zijn leven echter weinig aandacht, tot het succes in 1882, van “Le Chasseur maudit”, zijn symfonische verklanking van een dramatische jacht en het gruwelijk lot van een vervloekte jager. Gecomponeerd in oktober 1882, en uitgevoerd op een concert van de Société nationale de musique, in maart van het volgend jaar, behoort dit symfonisch verhaal vandaag tot zijn populairste en meest uitgevoerde werken.
De openbare ontvangst van het kwintet was gunstig, maar zonder toekomst. Bepaalde melodieuze wendingen lagen reeds in de lijn van zijn Sonate voor viool en piano (1886), opgedragen als huwelijkscadeau aan Eugène Ysaÿe. De eerste beweging van het kwintet begint op een dramatische toon die zich vervolgens ontwikkelt tot een krachtig en gepassioneerd discours. De tweede beweging van een meer elegisch karakter, presenteert zich als een lange melodie waarbij de piano in dialoog gaat met het strijkkwartet in een muzikaal discours met complexe harmonische contouren. De finale neemt thema’s van de vorige bewegingen over, en creëert een soort muzikale dramaturgie die zich zonder onderbreking uitstrekt tot de finale coda.
Met goedkeuring van César Franck maakte Jules Delsart van de Vioolsonate ook een versie met cello. Het is trouwens niet uitgesloten dat het werk eigenlijk oorspronkelijk voor cello was bedoeld. Dit is toch wat Pablo Casals altijd beweerd. De compositie zou al een eind gevorderd zijn, toen Franck besloten zou hebben de sonate om te werken voor viool. Na de voltooiing vroeg de pianiste Marie-Léontine Bordes-Pène hem nl. of hij genegen was het werk aan te bieden aan Ysaÿe en zijn bruid Louise Bourdeau de Courtrai. Franck schreef terug: “Ik wil dat graag doen, ik heb het nog aan niemand anders beloofd en het zou mij een groot genoegen doen als zo’n groot kunstenaar ervoor zou pleiten”. Charles Bordes, de zwager van de pianiste, nam de taak op zich het werk te presenteren als Francks huwelijksgeschenk op de ochtend van de trouwdag op 26 september 1886, in Arlon/Aarlen. Na een snelle oefensessie speelden Ysaÿe en Marie-Léontine Bordes-Pène het stuk voor de gasten. De sonate kende haar eerste publieke uitvoering door dezelfde uitvoerders in december 1886, in het Brusselse Musée Moderne de Peinture, ondergebracht in het Oude Hof (het Paleis van Karel van Lorreinen) nabij het Koningsplein.
Naast enkele kleinere werken, componeerde Louis Vierne (1870-1937) (foto) aangaande kamermuziek, een Strijkkwartet (1894), een Vioolsonate, opgedragen aan Eugène Ysaÿe (1905-1907), een Cellosonate (1910) en het hier opgenomen Pianokwintet in do-klein op. 42 (1917-1918), gecomponeerd ter nagedachtenis aan zijn gesneuvelde zoon, Jacques. Louis Vierne, vrijwel blind geboren, was een leerling in de orgelklas van César Franck aan het Parijse Conservatorium in 1889 met het statuut van auditeur libre alvorens leerling te worden van Charles-Marie Widor, die Franck’s klas overnam na zijn dood in 1890. Na het winnen van een Premier Prix in 1894, werd hij benoemd tot organist van de kerk van Saint-Sulpice, en vervolgens van de kathedraal Notre-Dame in Parijs van 1900 tot aan zijn dood in 1937. 
Naast een aanzienlijk corpus orgelmuziek, liet hij het nageslacht verschillende kamermuziekwerken na, waarvan het bekendste het Pianokwintet op.42. Tijdens de Eerste Wereldoorlog trok hij zich terug in een sanatorium in Lausanne, waar hij een operatie onderging voor een glaucoom dat hem verschrikkelijk leed bezorgde. Van januari 1916 tot augustus 1918, onderging hij verschillende bijzonder pijnlijke operaties en zat maandenlang in het donker.
In november 1917 hoorde hij van de dood van zijn oudste zoon, Jacques, die ondanks de tegenzin van zijn vader, in dienst trad. Hoewel de jongeman officieel was gesneuveld, lijkt het vrijwel zeker dat hij dat was neergeschoten nadat hij weigerde te vechten. Van streek door het vreselijk nieuws van de dood van zijn zoon, besloot Vierne een Pianokwintet te componeren, “ter nagedachtenis van mijn dierbare zoon Jacques, die op zeventienjarige leeftijd stierf voor Frankrijk”, zoals de inscriptie op de eerste titelpagina van de uitgave vermeldde. Gecomponeerd in de lijn van Francks kwintet tussen december 1917 en mei 1918, bestaat het werk uit drie bewegingen, die getuigen van zijn verdriet.
Het Trio Wanderer (foto) bestaat uit Vincent Coq piano, Jean-Marc Phillips-Varjabédian (sinds 1995 ter vervanging van Guillaume Sutre) viool, en Raphaël Pidoux cello. De leden van Trio Wanderer zijn allemaal afgestudeerd aan het Conservatorium van Parijs. Ze studeerden bij Jean-Claude Pennetier, Jean Hubeau, Janos Starker, Menahem Pressler van het Beaux Arts Trio, en het Amadeus Quartet. In 1988 wonnen ze de ARD-wedstrijd in München en in 1990 de Fischoff-kamermuziek wedstrijd in de VS. In 2014 bekleedden Jean-Marc Phillips-Varjabédian en Raphaël Pidoux de functie van hoogleraar viool en cello aan het Conservatoire National Supérieur de Musique et de Danse in Parijs, en Vincent Coq is sinds 2010, hoogleraar kamermuziek aan de Haute École de Musique de Lausanne.
César Franck Piano Trio & Quintet Violin Sonata Vierne Piano Quintet Trio Wanderer, Catherine Montier, Christophe Gaugué 2 cd Harmonia Mundi HMM902318.19