Als u weet dat er bibliotheken vol geschreven zijn over Richard Wagner, kan het dan dat één boek volstaat om u te introduceren in de wereld van dit genie? Het is antwoord is ja, wanneer het gaat over deze magistrale uitgave van om en bij de 500 bladzijden, geschreven door ongeveer vijftig specialisten en uitgegeven door Metzler/Bärenreiter.
Wagner fascineert, Wagner enthousiasmeert en Wagner roept minachting op. Wagner wordt nog steeds beschouwd als dé toetssteen voor zangers, instrumentalisten en vooral voor dirigenten en regisseurs. Maar Wagner de componist is niet zomaar enkel het onderwerp van de musicoloog en de muzikant. Hij is hét onderwerp van de intellectuele en artistieke wereld in de breedste zin. Wagner behoort tot het onderzoeks- en studieterrein binnen de Duitse literatuur en de Romantiek, wordt geanalyseerd door filosofen, schilders, schrijvers, beeldhouwers, historici, politicologen, theologen, psychologen, juristen, en meer recent cultuur en media.
Indrukwekkend referentiewerk
In dit boek, geschreven door vijftig specialisten, bieden de afzonderlijke hoofdstukken alle essentiële informatie over Wagner als componist, schrijver, dichter, briefschrijver, regisseur, dirigent en als organisator. Grote hoofdstukken zijn gewijd aan Wagners politieke, culturele, historische en muzikale omgeving en een gedetailleerde kroniek van zijn leven, zijn muzieken de geschiedenis en een register completeren dit indrukwekkend referentiewerk.
Na de ‘Zeittafel’ samengesteld door Michael Meyer en de inleiding, ‘Leben und Denkmal – Wahrnehmungen Wagners’ door Laurenz Lütteken, krijgen we een vrij volledig beeld van Wagners ‘LEBENSWELTEN’. In dit eerste hoofdstuk komen achtereenvolgens aan bod Wagners Schauplätze (Sven Friedrich), Stammbaum der Familie Wagner Wagner und Frankreich (Damien Colas), Wagner und Italien (Michele Calella), Wagner als Dirigent (Hans-Joachim Hinrichsen), Wagners Dirigate (Ulrike Thiele), Wagners Briefwelten (Margret Jestremski), Wagner und die Oper seiner Zeit (Luca Zoppelli), Die Tagebücher Cosima Wagners (Eva Rieger) en Richard Wagner im Porträt (Dietrich Erben).
In het hoofdstuk ‘POLITIK UND GESELLSCHAFT’ bespreken achtereenvolgens Rudolf Wellingsbach,Eckhard Roch, Hannelore Putz, Rudolf Wellingsbach en Joachim Heinzle Wagner und die Revolution 1848/1849, Wagners musikpolitische Aktivitäten, Wagner und König Ludwig II. von Bayern , Wagner und der Antisemitismus en Mythos, Mythen und Wagners Mittelalter. Daarop volgt het hoofdstuk ‘SCHRIFTEN UND ÄSTHETIK’ waarin de geschriften en de uitgaven worden besproken. Einführung zu den Schriften (Andreas Dorschel), Die Schriften von 1834 bis 1848/1849 (Lothar Schmidt), Die Zürcher Kunstschriften (Hans-Joachim Hinrichsen), Die Schriften von 1859 bis 1882 (Lothar Schmidt), Wagner als Kritiker (Ulrich Tadday), Die Ausgaben der Schriften (Peter Jost), Verzeichnis der Schriften (zusammengestellt von Ulrike Thiele). Het hoofdstuk eindigt met drie essays over Wagners betrekking tot de kunst van zijn tijd, Wagner und die Literatur seiner Zeit (Cord-Friedrich Berghahn), Wagner und die bildende Kunst seiner Zeit (Andrea Gottdang) en Wagner und die Philosophie seiner Zeit (Claus-Dieter Osthövener).
In ‘WAGNERS WERK JENSEITS DER PARTITUREN’ gaat het over Richard Wagner als Dichter (Cord-Friedrich Berghahn), Die Villa Wahnfried (Roland Kanz), Das Festspielhaus in Bayreuth (Markus Kiesel und Dietmar Schuth) en Wagners Inszenierungen (Christian Bührle). In een eerder gespecialiseerd hoofdstuk ‘SCHAFFENSPROZESS’ maken we kennis met Grundzüge der Überlieferung (Klaus Döge †), Von der Idee zum Werk (Egon Voss), Motivtechnik, kompositorische Syntax und Form (Christian Thorau) en Orchestersatz und Orchesterbehandlung (Ulf Schirmer). In ‘INSTRUMENTALWERKE’bespreken Peter Revers en Manuela Jahrmärker Wagners orkestwerken en pianocomposities. ‘VOKALWERKE UND SCHAUSPIELMUSIK’ worden onderverdeeld in Chorwerke (Reinhard Kapp), Lieder (Thomas Seedorf ) en Schauspielmusik (Antje Tumat).
Dan volgt het uitgebreid hoofdstuk ‘BÜHNENWERKE’ waarin Wagners opera’s en drama’s worden besproken. Die Feen (Arne Stollberg), Das Liebesverbot oder Die Novize von Palermo (Inga Mai Groote), Rienzi, der Letzte der Tribunen (Gundula Kreuzer), Der fliegende Holländer (Wolfgang Sandberger), Tannhäuser und der Sängerkrieg auf Wartburg (Cristina Urchueguía), Lohengrin (William Kinderman), Der Ring des Nibelungen: Einführung (Egon Voss), Das Rheingold (Thomas Grey), Die Walküre (Andreas Jacob), Siegfried (Ulrich Konrad), Götterdämmerung (Gernot Gruber), Tristan und Isolde (Karol Berger), Die Meistersinger von Nürnberg (Klaus Pietschmann) en Parsifal (Melanie Wald-Fuhrmann).
In ‘BEARBEITUNGEN UND FRAGMENTE’ hebben Inga Mai Groote en Ivana Rentsch het over Wagner als Bearbeiter en Fragmente.
Een heel interessant en gevarieerd hoofdstuk is het hoofdstuk ‘INTERPRETATION UND REZEPTION’. Daarin leest u over Wagner auf den Bühnen seiner Zeit (Christian Bührle), Übersicht: Wagners Werke auf den Bühnen seiner Zeit (zusammengestellt von Ulrike Thiele), Wagner-Gesang im 19. Jahrhundert (Jürgen Kesting), Dirigenten um Wagner (Hans-Joachim Hinrichsen), Wagner in der Presse des 19. Jahrhunderts (Ulrich Tadday), Wagners Werke in zeitgenössischen Bearbeitungen (Inga Mai Groote), Wagner als Ideologe (Sven Friedrich) en Wagner und die Komponisten seiner Zeit (Friedrich Geiger). Als laatste bespreken Stephan Mösch en Giselher Schubert Cosimas Bayreuth (1886–1906) en de Kompositorische Wagner-Rezeption im 20. Jahrhundert. Als Anhang de voorstelling van de auteurs, Werk- und Schriftenregister en het Personenregister. Dit is een onnoemelijk interessant boek dat niet mag ontbreken in uw bibliotheek.
De samensteller en uitgever Laurenz Lütteken (°1964) is sinds 2001 hoogleraar musicologie aan de Universiteit van Zürich. Hij is lid van talrijke wetenschappelijke organisaties en zijn belangrijkste onderzoeksinteresse omvatten de muziek van de late middeleeuwen en de renaissance, de 18de en de 19de eeuw. Zijn meest recente publicatie bij Bärenreiter over de Renaissance heet ‘Musik der Renaissance. Imagination und Wirklichkeit einer kulturellen Praxis’ (2011).
Wagner-Handbuch Laurenz Lütteken (Herausgeber) diverse auteurs Duits 512 bladz. Uitg. Metzler ISBN 3476024288