“Ancor che col partire”, schitterende Cipriano de Rore (1515-1565)

De cd geeft een vrij volledig beeld van het rijk sonoor universum van een  polyfonist die grote invloed had op de evolutie van de vocale devotie in de 16de eeuw.

Het mooie Ronse, de geboortestad van Cipriano De Rore, vierde in april diens 500ste verjaardag met een heus festival,  volledig  gewijd aan hem en  aan zijn werk. De ensembles Capella Mediterranea, Doulce Mémoire en Currende brengen  nu elk met een cd hulde aan het omvangrijk oeuvre van Italiaanse madrigalen, Latijnse motetten, Franse chansons, missen, psalmen en Magnificats waardoor Cipriano de Rore terecht beschouwd wordt als een van de meest toonaangevende componisten van de zestiende eeuw.

Cipriano de Rore’s leven in vogelvlucht. Na een vermoedelijk verblijf in Venetië in de kring van Willaert was hij kapelmeester aan het hof van Ercole II d’Este, hertog van Ferrara.  Tussen 1560 en 1563 was hij in dienst van Margaretha van Parma in Brussel en van haar echtgenoot Ottaviano Farnese in Parma en zou vervolgens opvolger geweest zijn van Willaert als kapelmeester aan de San Marco in Venetië.  Hij was opnieuw in dienst van Farnese in Parma tot zijn overlijden in Parma in september 1565.

Cypriano de Rore was een representatieve vertegenwoordiger van de generatie Nederlandse polyfonisten na Josquin, aanwezig in Italië  (tussen  1542 en 1546 was hij bv. in Brescia),  die bepalend was voor de ontwikkeling van de muziek van de late Renaissance. De Rore was met name ook een van de meest vooraanstaande componisten van Italiaanse madrigalen.

Het is met een hulde  aan de grootste Vlaamse Renaissance componist dat  het label Ricercar haar 35 jaar vierde. Het werk van Cipriano de Rore genoot aanzienlijk succes, ook na zijn dood. Sommige van zijn madrigalen zijn te vinden in tientallen  versies en dit tot aan het begin van de zeventiende eeuw. Om dit jubileum te vieren, bracht Ricercar haar musici bijeen om zo  een originele bijdrage te leveren en een compleet beeld te geven van de invloed van het werk van Cipriano de Rore op het gebied van wereldlijke muziek. Zijn “Ancor che col partire” madrigaal, met haar  erotische toespelingen en tal van instrumentale versies,  is het thema van deze cd. Op de cd staan nl. vocale en instrumentale versies van de Cabezon, Bovicelli, Bassano en Dalla Casa. Meer dan ooit, vervolgt Ricercar met deze cd uitgave  haar weg van het gespecialiseerd onderzoek in de vorm van cd opnamen naar  de  geschiedenis van de oude muziek.

Een cd met Currende onder leiding van Erik Van Nevel en geproduced door Klara werd naar aanleiding van het de Rore Festival in Ronse uitgebracht. De Rore is het bekendst omwille van zijn Italiaanse madrigalen, maar hij was ook een productief componist van missen en motetten. Vertrekkend van de verschillende imitatie- en canontechnieken en van de harmonisering van de samenklank volgens de cadensering van bepaalde graden van Josquin, componeerde de Rore  o.a. vijf missen, ongeveer 80 motetten en  psalmen. In de inleidende tekst in het bijhorend boekje vertelt Erik Van Nevel “dat zijn  cd samengesteld werd rond het ‘Magnificat primi toni’.

De 12 alternatim verzen van dit Magnificat zijn opgesplitst in 6 delen van telkens een gregoriaanse en een polyfone zetting”, vertelt hij,  “en daartussen staan één of meerdere motetten, al dan niet thematisch geordend. De tonaliteiten van deze motetten corresponderen met de modus van het Magnificat, de zogenaamde eerste of de re-modus. De Magnificat-onderdelen, versterkt door de gregoriaanse verzen”, zo vervolgt hij, “geven aan het geheel een rustige refreinstructuur wat de eenheid van heel de cd ten goede komt. Elk motet en ook het begin van de cd wordt ingeleid door een ‘intonatio’ voor orgel (resp. een toccata bij het begin) en dit in navolging van de orgelpraktijk uit de 16de eeuw. Voor deze intonatio’s inspireert de organist zich op het compositiemateriaal van het daarop volgend motet. Hij werkt het uit met een diminutie-techniek (een omspeling met kleinere notenwaarden) die de klavierspelers toen al hanteerden.” De combinatie instrumentaal en vocaal zorgt voor verfrissende afwisseling en de globale klank weerspiegelt de plechtige diepgang van de devotie van weleer. Bijzonder mooi.

k.

Cipriano de Rore Ancor che col partire Cappella Mediterranea Clematis L’Achéron Vox Luminis cd Ricercar RIC 355

https://www.stretto.be/2020/05/11/in-spiritu-humilitatis-et-in-animo-contrito-suscipiamur-domine-a-te-marcantonio-ingegneri-missa-laudate-pueri-dominum-en-giovanni-croces-in-spiritu-humilitatis-door-het-choir-of-girton/