Muziek kan ontroeren, pijn verzachten of de dansbenen prikkelen. Maar wat ervaren we precies als we luisteren naar Chopin, Pink Floyd of Bob Dylan? Wat maakt onze beleving van muziek zo kenmerkend? Tomas Serrien wil in zijn boek achterhalen hoe we muziek gewaarworden. Hoewel muziek erin de eerste plaats is om naar te luisteren, legt de auteur uit waarom ook denken en schrijven over muziek zinvol is. Naast het uitwerken van een methode, neemt hij de lezer mee op een muzikale zoektocht vol diepzinnige overpeinzingen.

De auditieve crisis volstrekt zich in een wereld die geconfronteerd wordt met een overdaad aan visuele prikkels. Door de massale consumptie van visuele media worden we voortdurend door beelden verleid. Het beeld domineert immers steeds vaker het geluid, de klank en de gerichte aandacht voor muziek. De reductie tot abstracte visualisatie heeft ook de studie van geluid en muziek beïnvloed. Visuele metaforen en abstracte beschrijvingen verengen de muziekwetenschap, visualiseren de muziek en zorgen dat auditieve aspecten van de wereld onderbelicht raken. Geluiden leggen fundamentele relaties vast tussen mensen en de wereld, schrijft Serrien. Mensen zijn betrokken op de wereld, omdat ze kunnen luisteren en spreken. Spreken zorgt ervoor dat ze met anderen auditief, en dus ook muzikaal, kunnen communiceren.

Bij het zoeken naar de waarde van de muzikale wereld, botst de auteur op onbeantwoorde vragen, die de mens sterker aanbelangen dan ooit gedacht. Muziek kan ontroeren, pijn verzachten of de dansbenen prikkelen. Maar wat ervaren we precies als we luisteren naar Chopin, Pink Floyd of Bob Dylan? Wat maakt onze beleving van muziek zo kenmerkend? Maar, luistert de mens wel aandachtig genoeg? Wat is het verschil tussen muziek en geluid? Hoe ervaren doven muziek? Wat is de rol van emoties bij het luisteren naar muziek? En kan muziek ook levens redden?

Dit boek is een lees- en luisterwijzer bij luisterervaring, een methode om over muzikale geluiden na te denken en te spreken met woorden, maar ook met klanken, interactief en multimediaal. Elk hoofdstuk begint met een lijst van de gebruikte muziekstukken, de componist en het jaartal. De titel van elk hoofdstuk verwijst naar een bepaald muziekstuk. De hoofdstukken gaan niet specifiek over die nummers, maar de titels verwijzen wel naar de inhoud ervan. De muziekstukken gaan van Bach en Mozart, Beethoven en Debussy, tot Cage, Steve Reich, Jeff Buckley, Nick Cave, Sex Pistols en Psycho killer van Talking Heads. Origineel en boeiend.

Tomas Serrien wil die ervaring vatten met de hulp van denkers die geïnspireerd zijn door de fenomenologie, o.a. Smith, Clifton, Hermsen, Bowman en Bjørkvold, met een zienswijze die ervan uitgaat dat in een onderzoek de ervaringen met een fenomeen, in dit geval muziek, altijd centraal moeten staan. Een verruimende kijk. Warm aanbevolen.

Tomas Serrien (°1992) is filosoof, leerkracht en muzikant. In 2015 won hij de Geert Grote Pen Scriptieprijs die wordt toegekend aan de beste Nederlandstalige masterproef in de wijsbegeerte. Zijn eindwerk vormde de inspiratie voor dit boek. Met de oprichting van de onafhankelijke website Mirari ontwikkelde hij een online platform voor vrije dialoog. Tomas Serrien geeft daarnaast regelmatig lezingen over filosofische thema’s.

Tomas Serrien Klank Een filosofie van de muzikale ervaring 212 bladz. Uitg. Houtekiet ISBN 978 90 8924 609 7

https://www.stretto.be/2022/04/30/tomas-serrien-hoor-een-verrijkende-uitgave-van-houtekiet/