“Contrasto Armonico” neemt Händels complete, Italiaanse cantates op, magnifieke composities met instrumentale begeleiding door een ensemble, of enkel met basso continuo. Een ambitieus project van ayros.

“ayros” is een onafhankelijk platenlabel dat in 2012 werd opgericht door de Italiaanse organist en klavecinist, Marco Vitale (°1980), klavecinist bij o.a. ‘Le Concert des Nations’ van Jordi Savall. In 2015 onderging ayros een herstructurering en het nieuw bedrijf ayros Sp.z.o.o. werd opgericht samen met de Poolse filmregisseur, Mirosław Bork. Ayros ondersteunt alle opnames van Contrasto Armonico en Marco Vitale, met de flexibiliteit en vrijheid die alleen een onafhankelijk label kan bieden. 

Sedert hun eerste cd, uitgebracht begin 2013, wil men het ambitieus Handel Cantata-project van Contrasto Armonico voortzetten, plus andere uitdagende en interessante nieuwe opnames, en dit altijd met de hoogste artistieke en technische normen. ayros wordt wereldwijd gedistribueerd door New Arts International. “Contrasto Armonico” is een toonaangevend ensemble dat zich richt op oude muziek, in het bijzonder op muziek, gecomponeerd in de Italiaanse stijl. Het werd in 2004 opgericht door Marta Semkiw en Marco Vitale (muzikaal directeur), en opgericht met de steun van De Brauw Blackstone Westbroek, het wereldberoemd, Nederlands advocatenkantoor met vestigingen in Amsterdam, Brussel, Londen, Shanghai en Singapore. De geboorte van het orkest werd in Delft gevierd met twee producties van Händel-opera’s: “Siroe, Re di Persia” en “Lotario”.

Het doel van Contrasto Armonico is om terug te gaan naar de roots van de HIP “Historically Inspired Performance”, door onderzoek te doen en de grenzen van de oude muziekpraktijk te verleggen. Een idee van HIP als een constant “werk in uitvoering”, gezien als een filosofie in plaats van een geconsolideerde traditie.

Het orkest bestaat uit professionele musici van over de hele wereld die dezelfde idealen en gevoelens delen voor de oude muziekpraktijk, met kopieën van originele instrumenten, historische toonhoogtes en transposities, met als doel de intentie om zo dicht mogelijk bij de muziek te komen, de stijl en esthetiek van het uitgevoerde werk. Contrasto Armonico speelde in prestigieuze concertzalen en op festivals zoals Concertgebouw Amsterdam, Utrecht Early Music Festival, Styriarte Graz, Songs of Our Roots (Jaroslaw, Polen).

De Duitse cantates van Händel, waarschijnlijk gecomponeerd voor 1704 in Halle, zijn verloren gegaan. Na een verblijf in Hamburg vertrok hij nl. in 1706 naar Italië. Händel verbleef er eerst in Firenze, bij Gian Gastone de Medici en zijn broer Ferdinando (foto’s). Het jaar van ontstaan van “La Lucrezia, O numi eterni”, HWV 145 is onduidelijk, vermoedelijk 1706 of 1707. Vervolgens trok hij naar Rome, en ontmoette zowel kardinaal Benedetto Pamphili (of Pamphilj) als Francesco Maria Marescotti Ruspoli.

Benedetto Pamphilj (foto) was een belangrijke persoonlijkheid op het gebied van kunst en cultuur in het Rome van de 17de–  en 18de  eeuw. Hij schreef een aantal libretti voor oratoria, sonnetten en cantates, deels door hemzelf getoonzet. Hij gaf diverse componisten (Corelli, Lulier, Melani, Bononcini en Cesarini) de gelegenheid hun muzikale carrière onder zijn bescherming te beginnen, financierde daarbij publicaties en uitvoering van hun werken. Tijdens het verblijf van Händel in Rome bouwde hij een langdurige vriendschap met hem op. Händel componeerde in januari 1707 zijn eerste cantate op een tekst van Pamphili (“Il delirio amoroso”, HWV 99).

Markies Francesco Maria Ruspoli (1672 – 1731) (foto) was één van de rijkste mensen van Rome en lid van de Accademia dei Arcadi. Hij stelde sedert 1707 zijn schitterende tuin ter beschikking van de Accademia. Rond 1709 had hij een huisorkest met wel 80 musici. Händel bewoonde in 1707 en 1708 maandenlang een van Ruspoli’s paleizen, voor wie hij meer dan vijftig cantates componeerde. Voor Ruspoli componeerde hij verder in 1707 nog een groot aantal wereldlijke en geestelijke cantates, bestemd voor de Italiaanse sopraan, Margherita Durastanti. In 1708 verbleef hij korte tijd in Napels voor de uitvoering van de cantate of serenate “Aci, Galatea e Polifemo” HWV 72.

De meeste cantates zijn voor een sopraan geschreven. Van sommige cantates bestaan verschillende versies. Eén enkele Nò se emenderá jamas” is op een Spaanse tekst met enkel gitaarbegeleiding (HWV 140). ‘Sans y penser’, HWV 155 deest (niet in de HWV catalogus opgenomen), is op een Franse tekst. Naast cantates voor begeleiding door een ensemble, componeerde Händel een groot aantal cantates met basso continuo begeleiding. Deze cantates hebben meer het karakter van kamermuziek. De cantates met ensemblebegeleiding lijken meer op operascènes of op kleine opera’s.

Händels cantates vormen een belangrijk muzikaal repertoire dat tot voor kort weinig bekend was. Bestaande uit ongeveer 100 composities, werden de meeste gecomponeerd in een periode van een paar jaar voor privé uitvoeringen in Italië. Händel componeerde cantates op Italiaanse teksten voor één, twee of drie zangers met begeleiding van een instrumentaal ensemble. De cantates dienden later gedeeltelijk als bron voor de opera’s, die hij Londen componeerde.

Ze variëren van muzikale miniaturen met slechts twee aria’s, verbonden door een recitatief en begeleid door continuo (cello en klavecimbel), tot grotere werken met benoemde personages, een dramatisch verhaal en een rijke instrumentatie. Deze intieme werken, op teksten die geschreven werden voor en soms over, de leden van het geprivilegieerd publiek waarvoor ze werden gecomponeerd, vertellen vaak over de pijn van de liefde. Een aantal Händel-cantates hebben teksten van één van zijn belangrijkste, Italiaanse beschermheren, kardinaal Benedetto Pamphilj (foto).

Dalla guerra amorosa (HWV 102) op de tweede cd, is een wereldlijke kamercantate voor zowel bas (HWV 102a) als voor sopraan (HWV 102b), gecomponeerd in Italië in 1708-1709. De titel van de cantate betekent vrij vertaald, “Over de oorlog van amoureuze passie”. De cantate wordt beschouwd als een van de werken gecomponeerd voor Francesco Maria Marescotti Ruspoli, 1ste prins van Cerveteri, aangezien de bron, het manuscript van een kopie is die in augustus 1709 gemaakt werd voor Ruspoli. De muziek is delicaat en aangrijpend. De aria over het vervagen van schoonheid, “La bellezza è un fiore”, doet denken aan “Come rosa in su la spina” in “Apollo e Dafne”. De cantate heeft een refrein (“Fuggite, sì fuggite”) en eindigt na het laatste refrein, met een heerlijk arioso.

Het project van Marco Vitale (foto) om alle cantates van Händel op te nemen is spannend. De cantates met continuo bv. zijn nog nooit compleet opgenomen. Dit project zal dus grotendeels onbekende muziek tot leven brengen van één van ’s werelds grootste componisten. Verder zullen de uitvoeringen van alle cantates de grotere, instrumentale werken in de muzikale context van hun creatie plaatsen.

Op de eerste cd staan de cantaten, “Notte placida e cheta”, HWV 142, “Qualor l’egre pupille”, HWV 152, “Ne’ tuoi lumi, o bella Clori”, HWV 133 en “Dietro l’orme fugaci” (“Armida abbandonata”), HWV 105. Uitvoerders zijn de geweldige sopraan Roberta Mameli (foto) een befaamde specialiste van het Händel-repertoire, Marco Vitale en Contrasto Armonico.

Op de tweede cd zingt Mitchell Sandler (bas-bariton) (foto) de cantaten, “Spande ancor a mio dispetto”, “Dalla guerra amorosa”, “Nell’Africane selve” en “Cuopre tal volta il cielo”, afgewisseld met de instrumentale Sonata’s nrs. 3 en 5 uit Händels op. 4 . De andere uitvoerders zijn Pierre-Augustin Lay (cello), Enrique Gómez-Cabrero Fernández (viool) (foto’s) en Contrasto Armonico.

Op de derde cd staan de cantaten, “Alpestre monte”, HWV81, “Chi rapì la pace al core”, HWV 90, “Pensieri notturni di Filli” (“Nel dolce dell’oblio”), HWV 134, “Ah, che pur tropo e vero”, HWV 77, “Non sospirar, non piangere”, HWV141, en “Figlio d’alte speranze”, HWV 113. Soliste is Beatrice Palumbo (foto), begeleid door Contrasto Armonico o.l.v. Marco Vitale.

Handel Cantate 01 Roberta Mameli (soprano) Contrasto Armonico, Marco Vitale cd ayros AYHC01

Handel Cantate 02 Mitchell Sandler (bass-baritone) Contrasto Armonico cd ayros AYHC02

Handel Cantate 03 Beatrice Palumbo Contrasto Armonico, Marco Vitale cd ayros AYHC03

https://www.stretto.be/2022/04/04/handel-la-resurrezione-door-the-english-concert-o-l-v-harry-bicket-op-het-label-linn-alweer-magnifiek/

https://www.stretto.be/2017/04/03/handel-in-italy-volume-1/

https://www.stretto.be/2019/07/08/complete-italiaanse-kamercantates-van-handel-door-fabio-bonizzoni-en-zijn-ensemble-la-risonanza-op-het-label-glossa/