Tegenwoordig geldt “Messiah” als een absoluut meesterwerk van de barokmuziek. Het is één van de meest uitgevoerde en opgenomen composities, met een rijke uitvoeringstraditie rond Kerstmis in de hele westerse wereld.
In de nazomer van 1741 componeerde Händel in slechts vierentwintig dagen tijd, een oratorium vol aria’s en melodieuze refreinen, met teksten uit de “King James Bible” en psalmteksten uit het “Book of Common Prayer”. De tekst van “Messiah” was een samenstelling van een groot aantal losse, korte teksten uit het Oude en het Nieuwe Testament. Het werk werd opgesplitst in de profetieën in het Oude Testament met de verkondiging van de Messias, zijn dood, de opstanding en de hemelvaart, en zijn wederkomst en heerschappij. De première als benefietconcert in de Great Music Hall (foto) in Fishamble Street in Dublin in 1742 van dit vernieuwend werk, was een succes. William Cavendish, de 3de Hertog van Devonshire en Lord Lieutenant (de vertegenwoordiger van de Britse vorst) (foto) van Ierland, had Händel nl. uitgenodigd voor medewerking tijdens het winterseizoen aan een aantal liefdadigheidsconcerten in Dublin.
De eerste twee delen behandelen de verwachting van de Messias en zijn komst op aarde, de weg van zijn lijden en sterven, zijn opstanding en hemelvaart en de verbreiding van zijn boodschap in de wereld, die bekroond zal worden met zijn uiteindelijke overwinning. Het derde deel dat de helft korter is dan de eerste twee delen, bezingt de doorwerking van de verlossing door Christus als overwinnaar op de dood en de glorie die als dank voor die verlossing aan God en zijn Gezondene wordt toegebracht.
“Messiah” heeft in de loop der eeuwen veel verschillende orkestraties beleefd. Er bestaan wel zes versies. In 1856 richtten de musicoloog Friedrich Chrysander en de literaire historicus Georg Gottfried Gervinus in Leipzig, de “Deutsche Händel-Gesellschaft” op met als doel authentieke edities van de werken van Händel te publiceren. Tegelijkertijd werd “Messiah” in New York in 1853 uitgevoerd met een koor van 300 man en in Boston in 1865, met meer dan 600 man. In Groot-Brittannië werd in 1857, een “Great Handel Festival” gehouden in het Crystal Palace, waarbij “Messiah” en andere Händel oratoria, met een koor van 2.000! zangers en een orkest van 500 leden werden uitgevoerd.
Verschillende, historische reconstructies zijn ondertussen opgenomen. De Dublin-versie uit 1742 door Scherchen in 1954 en in 1959, en door Jean-Claude Malgoire in 1980, en er zijn verschillende opnamen van de versie van het Foundling Hospital uit 1754, waaronder die o.l.v. Christopher Hogwood ( 1979), Andrew Parrott (1989) en Paul McCreesh. In 1973 voerde David Willcocks “Messiah” uit voor waarin alle sopraan-aria’s werden gezongen door de jongens van het Choir of King’s College, Cambridge, en in 1974, voerde Charles Mackerras de georkestreerde versie met klarinetpartijen van Mozart uit, in het Duits gezongen. De versie van Mozart was een opdracht van Baron Gottfried van Swieten en het “Gesellschaft der Associierten”. Maar, welke instrumenten horen eigenlijk onderdeel uit te maken van het orkest? In welke bezetting voltrok zich de première in Dublin en hoe ging dit een jaar later in Covent Garden in Londen? 
In 1902 had de Engelse componist, theoreticus en docent, Ebenezer Prout (1835-1909) (foto), de oorspronkelijke partijen van de houtblazers ontdekt, en tegen het einde van de jaren zeventig, leidden de nieuwe editie van de Britse musicoloog Watkins Shaw (1911-1996) (foto) uit 1965 (Shaw had in 1963 “The Story of Handel’s ‘Messiah’, 1741-1784” geschreven), en het geheel van de musicologische zoektocht naar de authenticiteit, tot uitvoeringen op oude instrumenten en tot de oorspronkelijke bezetting van het koor en instrumentaal ensemble, en historische speelstijlen. De eerste van dergelijke versies werd geleid door twee specialisten in oude muziek, Christopher Hogwood (in 1979) en John Eliot Gardiner (in 1982). Leuk om weten is dat Prout in die mate een lievelingscomponist had, dat hij zijn zoon de voornamen…Louis Beethoven gaf. Louis Beethoven Proud (1864–1943) werd entomoloog (meer bepaald, een specialist van vlinders (Lepidoptera)) en musicoloog.
De schepping van Handels “Messiah” was, in meer dan één betekenis, een geloofsdaad van twee bijzondere mannen, Georg Friedrich Handel en zijn vriend, literator en muziekliefhebber, landeigenaar en mecenas, Charles Jennens (1700-1773) (foto). Jennes schreef naar alle waarschijnlijkheid ook de libretti van Handels “Saul”, “Israel in Egypt”, “l’Allegro, il Penseroso ed il Moderato” en “Belshazzar”. “Messiah, an Oratorio” of “A New Sacred Oratorio” was een volkomen nieuw fenomeen in het oratoriumgenre. Daardoor was een gunstige ontvangst ten tijde van de eerste uitvoering weliswaar niet vanzelfsprekend. In een culturele omgeving die beheerst werd door regels, normen, betamelijkheid en decorum, had een uniek muzikaal kunstwerk als “Messiah”, tijd nodig om voet aan de grond te krijgen bij publiek en uitvoerders.
“Messiah” was een verhaal over doorzettingsvermogen, overleving en uiteindelijke triomf, de levensbeschrijving van een uitmuntend kunstwerk in een tijdspanne van meer dan een tweeënhalve eeuw. Na Handels overlijden in 1759 werd “Messiah” al snel het slachtoffer van zijn eigen populariteit, een cultusobject dat de veelzijdigheid en originaliteit van het breder oeuvre van de meester op het gebied van opera, kerkmuziek, cantates en instrumentale composities aan het zicht onttrok. Pas in de 20ste eeuw werd de partituur zoals die oorspronkelijk was opgezet en werd uitgevoerd, geleidelijk herontdekt, zodat de bijzondere verhalende kracht van het werk een gelukkige apotheose beleefde die in Handels eigen tijd met al zijn gevoeligheden, als volkomen passend zou zijn ervaren.
Dienaangaande is deze nieuwe opname één van de absolute hoogtepunten in de receptiegeschiedenis van dit meesterwerk. De uitvoerders zijn Rachel Redmond (sopraan), Damien Guillon (contratenor) Nicholas Mulroy (tenor) en Matthias Winckhler (bas), en La Capella Reial de Catalunya en Le Concert des Nations o.l.v. Jordi Savall. Daarenboven gaat het hier over een bijzonder mooi uitgegeven Live opname in de kapel van het kasteel van Versailles. Meesterlijk. Niet te missen!
Georg Friedrich Handel Messiah An Oratorio HWV 56 R. Redmond D. Guillon N. Mulroy M. Winckhler La Capella Reial de Catalunya Le Concert des Nations Jordi Savall 2 cd Alia Vox AVSA9936