In de jaren van 1800 tot 1824 voltooide Ludwig van Beethoven negen symfonieën, die nu worden beschouwd als een van de grootste meesterwerken van de westerse muziek. Maar ondanks het feit dat deze periode, gelegen in de nasleep van de Verlichting en op het hoogtepunt van de romantiek, een periode was van rijke intellectuele verkenning en sociale verandering, is de invloed van een dergelijk gedachtengoed op Beethovens werk tot nu toe verborgen gebleven.
Beethovens symfonieën geven een frisse kijk op de benadering van de grote componist en de ideeën die hem raakten, en bieden een levendig verslag van de belangrijkste thema’s die zijn radicaal en divers oeuvre verenigden. Martin Geck opent zijn boek met een boeiende reeks culturele, politieke en muzikale motieven die door de symfonieën heen lopen. Een leidend thema is Beethovens intense intellectuele en emotionele betrokkenheid bij de figuur van Napoleon, een engagement dat zelfs Beethovens teleurstelling overleefde over de beslissing van Napoleon om tot keizer te worden gekroond in 1804. Geck duikt ook in de unieke manieren waarop Beethoven het begin en einde benaderde in zijn symfonieën, evenals zijn innovatief gebruik van bepaalde instrumenten. Vervolgens wendt hij zich tot de afzonderlijke symfonieën, toonhoogte, een akkoord, een muzikaal thema – die een nieuwe manier van denken over elk werk bieden en die zelfs de meest toegewijde fans van Beethoven de symfonieën opnieuw zullen laten bewonderen. Dit boek biedt verfrissend inventieve lezingen van het werk van een van de grootste componisten aller tijden en vormt een fascinerend beeld van de symfonieën als een samenhangend oeuvre en van Beethoven als een meester symfonicus.
Martin Geck verbindt Beethovens analyse met interpretatie in zijn introductie in de wereld van de negen symfonieën en verrast met nieuwe inzichten in Beethovens ideeënlandschap. De jaren van 1800 tot 1824 worden in geen enkel geschiedenisboek als een bijzonder tijdperk aangeduid, maar betekenden het begin van een nieuw tijdperk binnen de muziek. Met zijn negen symfonieën beweerde Beethoven de wereld opnieuw te creëren met behulp van kunst. Het gaat niet alleen om pathos en grootsheid, maar ook om momenten van tederheid en onderdompeling, een briljant geformuleerde, beknopte scriptieachtige weergave van Beethovens ideeënwereld. Dit aforistisch wetenschappelijk essay over Beethovens symfonieën bevat geen luisterinstructies ex cathedra, noch enige ultieme waarheden. Maar juist omdat uit elk antwoord nieuwe vragen voortkomen, biedt het een schat aan suggesties om Beethoven opnieuw en anders te beluisteren. Beethoven mikt niet op een harmonieus gladde, ideale wereld in de negen concepten. Bij hem zijn er bruuske pauzes, humor, onconventionele dingen. Gecks boek is een concentraat van Beethoven dat je uitnodigt om zelf na te denken, te luisteren en te horen.”
In het boek leest u achtereenvolgens over Beethoven – symfonische componist bij uitstek, Napoleon Bonaparte, · Orkestkracht, · Mannelijkheidswaanzin, · Structuur, · Jean Paul’s “Bockfuß”, · Negen symfonieën, proloog op de individuele discussies, van ijdele speculaties · van doordachte proloog tot losgelaten finales, · van elementair begin, van archetypische beelden, · van gedenkwaardige fugati en van opvallende dissonanten, over de escapades van de pauken, over expressieve bezuinigingen, over Beethovens voorliefde voor de Eroica, en over het overwinnen van de drempel. Niet te missen!
Martin Geck, Die Sinfonien Beethovens, Neun Wege zum Ideenkunstwerk 168 bladz. met 18 Faksimiles Duits uitg. Olms ISBN 978-3-487-08556-2