“Philippe Grisvard, Carl Friedrich Christian Fasch, Works for Keyboard”, door Philippe Grisvard op pianoforte, op het label Audax. Een belangrijke (her)ontdekking!

De muziek van Carl Friedrich Christian Fasch (1736-1800), de zoon van de beroemde kapelmeester van het hof van Zerbst, de violist, Johann Friedrich Fasch, werd onderschat door vroegere musicologen en uitvoerders, en is daardoor lange tijd in de vergetelheid geraakt. Philippe Grisvard wil dit onrecht rechtzetten met een programma dat bestaat uit wereldpremière-opnames, die het mogelijk maken om een originele en visionaire componist te (her)ontdekken. Carl Friedrich Fasch (foto) kreeg muziekles van zijn vader, Johann Friedrich Fasch, die zelf nog les kreeg van Kuhnau en van Johann Sebastian Bach. Johann Friedrich Fasch (1688-1758) (foto’s) werkte o.a. als violist in Bayreuth en Leipzig. In Leipzig richtte hij in 1718, een ‘Collegium musicum’ op, waaruit het later concertwezen van de stad is gegroeid. In 1722 werd hij hofkapelmeester in Zerbst (Saksen-Anhalt). In 1756 werd Carl Friedrich aangesteld als 2de klavecinist aan het hof van Frederik de Grote, en tussen 1774 en 1776 was hij dirigent van de hofopera in Berlijn. In 1791 richtte hij de Berliner Singakademie op, de koorvereniging waarvan hij tot zijn overlijden de dirigent was.Carl Friedrich Fasch begon op jonge leeftijd kerkmuziek te componeren, die hij echter keer op keer vernietigde, omdat ze waarschijnlijk niet aan zijn eisen voldeden. In 1756 kwam hij naar het Pruisisch hof op voorspraak van Franz Benda, een violist in het hoforkest van Frederik II (de Grote). Naast Carl Philipp Emanuel Bach werd de 20-jarige Fasch de tweede hofklavecinist. Een van zijn taken was het begeleiden van de koning bij zijn fluitconcerten. Van 1774 tot 1776 was Fasch er hofdirigent. Hoewel Friedrich II na de Zevenjarige Oorlog en de Beierse Successieoorlog in 1778, de muziek bijna had opgegeven, moest Fasch nog elke vier weken vanuit Berlijn, naar het hof in Potsdam reizen, omdat de koning zijn herhaalde verzoeken om ontslag weigerde. Gedurende deze tijd wijdde Fasch zich voornamelijk aan het componeren van canons, het schrijven van muziektheorie en zijn diverse academische studies.

De Berlijnse hofmuziekdirecteur, de componist en schrijver, Johann Friedrich Reichardt (foto), een protégé van Immanuel Kant, bracht hem uit Italië een werk van de vroegbarokke, Italiaanse componist, Orazio Benevoli, mee, een 16-stemmige mis die Fasch fascineerde en hem ertoe aanzette een soortgelijk werk te componeren. Toen hij probeerde een koor te vinden dat het werk aankon, had hij helaas geen succes,. Noch de schoolkoren die tot zijn beschikking stonden, noch de hofzangers, waren aan het werk. Daarom begon Fasch zijn mis in te studeren met zijn privéleerlingen. Uit deze repetities, die vanaf 1790 in privékringen plaatsvonden, ontstond de beroemde, Berlijnse Singakademie (foto), die werd opgericht op 24 mei 1791, op de dag dat Fasch voor het eerst een repetitieboek bijhield en de bijeenkomst een meer institutionele structuur begon te ontwikkelen met een meer bindend karakter.In september van hetzelfde jaar had het gemengd koor zijn eerste publieke optreden in de Marienkirche met een compositie op tekst van de 51ste Psalm (Miserere Mei) en eind 1793, repeteerde het koor aan de Königlichen Akademie der Künste. Vanaf 1794 studeerde Fasch regelmatig werken van Johann Sebastian Bach in met het koor, naast die van hemzelf. Componisten als Joseph Haydn en Ludwig van Beethoven, die in 1796 de “Sing-Akademie zu Berlin” bezochten, componeerden speciaal voor het ondertussen befaamd koor. In de loop der jaren, tot aan zijn overlijden, componeerde Fasch dan ook zelf tal van koorwerken. De “Sing-Akademie zu Berlin” kreeg al snel bekendheid buiten Berlijn, en toen Fasch in 1800 overleed, telde het koor al 137! leden. Fasch overleed op 3 augustus 1800 en werd begraven op het Jerusalemer Friedhof, nabij de Hallepoort. Het graf is het ere-graf van de deelstaat Berlijn en een van de oudste bewaard gebleven graven op de begraafplaats. Op de grafsteen staat Psalm 40 als inscriptie: “Ik wachtte op de Heer en hij boog voor mij, en legde een nieuw lied in mijn mond om onze God te prijzen”. Bij zijn begrafenis werd Mozarts Requiem voor het eerst uitgevoerd in Berlijn. De buste van Fasch, gemaakt naar de marmeren buste van Schadow, werd in januari 2005 gestolen uit het graf van de componist en is sindsdien vermist. Het monument voor Fasch voor de voormalige Singakademie, waar nu het Maxim-Gorki-Theater in Dorotheenstadt (Ortsteil Mitte) is gevestigd, is het werk van de beeldhouwer Fritz Schaper (1841-1919), de ontwerper van het bas-reliëf (foto) op het fronton van de Reichstag in Berlijn. Na 1945 kwam de buste via de toenmalige directeur van de Singakademie, Georg Schumann, in de collectie van het Märkisches Museum, en werd daar later door Schaper vermeld als “een onbekend mannenportret”. De Berlijnse kunsthistoricus, Jörg Kuhn, slaagde er in 1996 weliswaar in, de buste te identificeren op basis van historische foto’s. Deze foto’s en de originele buste (foto) dienden als sjabloon voor het mooi Fasch-monument (foto) dat in 2011 werd opgericht.

Op de cd staan “La Hagenmeister”, “L’Antoine”, “La Jeannette”, een Sonate in B flat major, voor blokfluit, twee violen en b.c, “La Cecchina”, “La Socrates”, een Sonate in F, en een “Ariette avec quatorze variations”.Na een studie piano en hobo, maakte Philippe Grisvard (foto’s) kennis met het klavecimbel door de befaamde klaveciniste, Anne-Catherine Bucher, aan het conservatorium van Nancy. In 1999 trok hij daarop naar de Schola Cantorum in Bazel, om klavecimbel en basso continuo te volgen bij één van de leraren van Bucher, Jesper B. Christensen, de auteur van “Die Grundlagen des Generalbaßspiels”. Philippe Grisvard is ondertussen een vast lid van het Ensemble Diderot en heeft deelgenomen aan meer dan 50 schitterende opnames, met name voor de labels Ricercare, Virgin, harmonia mundi, Accent en Linn. Een cd gewijd aan Händel, “Handel Works For Keyboard” (foto), uitgebracht door Audax Records, was zijn discografisch solo debuut. Het Engels magazine, “The Arts Desk”, schreef over deze release, ‘Wat Grisvard zo goed doet, is opnieuw creëren, wat een waarnemer in Händels tijd, omschreef als Händels ongewone genialiteit en beheersing van die verbazingwekkende kracht en energie”. Dit is hier met de cd met de klaviermuziek van Fasch, (daarenboven heel mooi uitgegeven), niet anders. Bravo. Warm aanbevolen.

Philippe Grisvard Fasch Works for Keyboard cd Audax ADX13725