Een groot deel van de familie van filmer en auteur, Willy Lindwer, werd in Oekraïne vermoord, een ander deel van zijn familie werd vermoord in de gaskamers van Auschwitz. “Wolf en Ryfka” vertelt het meeslepend verhaal van een verloren Joodse cultuur in Oost-Europa met Amsterdam als toevluchtsoord. De Jodenvervolging in Nederland wordt geassocieerd met de gruwel van de nazivernietigingskampen en de gaskamers. Van de grote Joodse leefgemeenschappen en de moord op de Joden in Oost-Europa weten we echter veel minder. Het heet tegenwoordig ‘Shoah door kogels’. Die begon ruimschoots voor de gaskamers hun vernietigend werk aanvingen. Toen in West-Europa de deportaties begonnen, waren in Oost-Europa nl. al meer dan een miljoen Joden met kogels vermoord!Naast het verhaal over de familie, leest u in dit boek o.a. ook over het vooroorlogse Amsterdam en de tegenstelling tussen de Portugese synagoge en de Hoogduitse sjoel waar in de jaren ‘30 een voorzanger uit Galicië zong, de kvitel, een briefje met chassidisch gebed, bij wijze van zegen, dat nooit mag weggegooid worden, wel verbrand of begraven, de Golem, valse Messiassen die door Europa rondwaarden, en de shadchan of huwelijksmakelaar. Dit maakt het aangrijpend familieverhaal daarenboven ook nog eens heel interessant. Treffende foto’s van o.a. de familieleden illustreren het verhaal.Wolf Kern en Ryfka Lindwer hebben elkaar niet gekend. Wolf is Willy Lindwers grootvader langs moederszijde, Ryfka is zijn oma langs vaderskant. Ryfka werd door de nazi’s vermoord met de kogel in Delatyn in Galicië, een plaatsje in het huidige Oekraïne. Galicië was de bakermat van het chassidisme, een mystieke stroming binnen het ultraorthodox jodendom. Toen in West-Europa de deportatie van Joden richting gaskamers begon, waren in Oost-Europa al meer dan een miljoen Joden vermoord door kogels. Bewoners van complete sjtetls werden in omliggende bossen afgemaakt en verdwenen in massagraven. De familiekroniek Wolf en Ryfka kadert in een groter verhaal, namelijk dat van een verloren Joodse cultuur in Oost-Europa en verbindt de Shoah in Oost-Europa met die van West-Europa.In 1992 bezocht de schrijver, samen met zijn vader, de geboortestreek van zijn familie. Het resulteerde in de film “Terug naar mijn sjtetl Delatyn”. Tijdens een bezoek aan Delatyn in 2017, kreeg Lindwer van de rabbijn een doos, gevonden in een massagraf van de bevolking van de sjtetl. De doos bevatte onder andere een gouden tand, een broche, een poederdoos, oorbellen en vijf kogelhulzen. De moord op zijn oma kwam daarmee opnieuw heel dichtbij. Deze ontdekking werd volgens de auteur de directe aanleiding om zijn boek te schrijven. Jaren eerder had zijn moeder hem een geldkistje overhandigd. Pas na ontvangst van de doos met de kogelhulzen maakte hij ook dat kistje open. Er zaten brieven van opa Wolf in die hij tijdens zijn onderduik aan zijn dochters had geschreven.De lange afscheidsbrief van Willy Lindwers opa Wolf, geschreven in het Jiddisj, tijdens de onderduik in Varsseveld in de Nederlandse provincie Gelderland, waarin hij verhaalt over de lotgevallen van de familie en het Joodse volk, en de recente, onthutsende vondsten in Oekraïne op de plaats waar zijn oma Ryfka werd vermoord, deden hem besluiten het verhaal van Wolf en Ryfka te reconstrueren en daarmee zijn eigen familiegeschiedenis te ontdekken. Deze kroniek verbindt de beide Shoahs aan één familie, in een ontroerend testament dat samenkomt bij zijn Amsterdams-Joodse familie.Dit is een beklemmend en aangrijpend boek over de herkomst van joodse gewoontes en gebruiken, de cultuur en de typisch terminologie van de chassidisch-joodse gemeenschap. Het verhaal en de ervaringen van Willy Lindwer van na de oorlog, zijn onlosmakelijk verbonden met de oorsprong en geschiedenis van zijn Oost-Europese, Joodse familie. Zeker lezen.De documentairemaker, fotograaf en auteur, Willy Lindwer (°1946) uit Amsterdam, werd na zijn studie aan de Nederlandse Filmacademie, regisseur bij de televisieafdeling van de Wereldomroep en werkte voor de documentaire afdeling van de NOS. In 1985 richtte hij in Amsterdam zijn eigen bedrijf, AVA-Productions, op. Binnen dit bedrijf heeft hij de meeste van zijn films gemaakt. In Jeruzalem richtte hij Terra Film Productions op. Hij verwierf internationale bekendheid met zijn boeken, “De laatste zeven maanden van Anne Frank” (1988), “Getuigen van Westerbork” (1990) en “Het fatale dilemma” (1995) over de Joodse Raad, en maakte veel films over de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging. Hij ontving voor zijn werk diverse prijzen, waaronder een internationale Emmy Award en een Gouden Kalf.Willy Lindwer Wolf en Ryfka 296 bladz. geïllustreerd uitg. Prometheus ISBN 9789044643503