De fysicus, sterrenkundige en filosoof, Hans Plets, combineert bij zijn zoektocht naar onze kennis over de werkelijkheid, wetenschap, filosofie en geschiedenis, en komt tot unieke inzichten. In “Verdwaald in de werkelijkheid”, zijn eerste boek, fungeren wetenschap, filosofie en geschiedenis als gidsen in onze zoektocht naar de kennis over de werkelijkheid.De mens stond eeuwenlang in het centrum van een behapbaar en geborgen universum, tot Copernicus de mens uit het centrum van de kosmos verjoeg, en we uiteindelijk zelfs verbannen werden naar een uithoek van de Melkweg, een onbeduidend stipje in een onpeilbaar groot universum. Hoe meer we weten, hoe raadselachtiger de wereld blijkt. Een kosmos geregeerd door toeval, zonder plan, zonder doel. Vandaag zijn we nog steeds op zoek naar het ultieme inzicht in de fundamenten van de werkelijkheid en onze verhouding tot de kosmos. Is onze eindbestemming wel bereikbaar? Zijn we niet stilaan hopeloos verdwaald? “De vraag hoe de werkelijkheid in elkaar zit, is zo veelomvattend dat we ze opsplitsen in enkele deelvragen”, zo lezen we. “Wat is het fundament van de werkelijkheid, is het heelal ooit ontstaan en zo ja, hoe dan, en hoe slagen we erin de wereld te begrijpen?Hoe zit de werkelijkheid in elkaar? Zowel de kosmos als de nanowereld geven steeds meer van hun geheimen prijs. We kunnen de evolutie van het heelal reconstrueren tot vlak na de Oerknal en hebben een verfijnd model over de bouwstenen van materie en kracht. Maar alles heeft zijn prijs. Ooit stond de mens in het centrum van een betekenisvol en harmonieus universum. De hedendaagse wetenschap toont ons een wereld die veeleer vreemd, ongrijpbaar, abstract en raadselachtig oogt. Een kosmos geregeerd door toeval, zonder plan of architect, zonder doel of bezieling, onverschillig voor het leven van mensen. Staan we aan de vooravond van een nieuwe grote doorbraak die alles in een ander daglicht stelt? Of versperren hardnekkige obstakels ons de weg naar het ultieme inzicht in de fundamenten van de werkelijkheid en onze verhouding tot de kosmos?De fysica beleeft verwarrende tijden. Jazeker, de successen zijn overweldigend, zowel Einsteins relativiteitstheorie als de kwantumfysica blijven al meer dan 100 jaar lang glorieus elke test doorstaan. In de voorbije jaren ontdekten we zelfs zowel zwaartekrachtgolven als het Higgsdeeltje, waarvan het bestaan respectievelijk 100 en 50 jaar geleden voorspeld werd. En toch is het onbehagen groter dan ooit tevoren. Over zowat 96% van het heelal weten we helemaal niets. Eigenlijk begrijpen we zelfs nog steeds niet goed waarom er überhaupt iets bestaat. Het begrip ‘tijd’ is één groot mysterie. Onze twee zonet bejubelde succestheorieën, de relativiteitstheorie en de kwantumfysica, blijven botsen met onze intuïties en lijken onderling onverzoenbaar. En terwijl speculeren over buitenaardse wezens vroeger voer voor fantasten was, begrijpt de hedendaagse wetenschapper niet waarom we nog steeds geen signalen van E.T. opgevangen hebben.Het boek bestaat uit 4 delen. In deel 1, “De kracht van de rede in de Klassieke Oudheid: een nieuwe kijk op de wereld”, bespreekt de auteur de dubbele werkelijkheid van Plato, de wereld volgens Aristoteles, kern, kosmos en kennis in de antieke periode, en de nieuwe wereld van het hellenisme aan het einde van de Oudheid. In dat deel doorloopt hij het denken over de werkelijkheid van de antieke Grieken tot aan het einde van het hellenisme. We zien hoe het rationeel denken over de natuur ontstaat in de 6de eeuw voor Christus, en verder evolueert doorheen de Klassieke Oudheid.In deel 2 “Van Middeleeuwen naar klassieke wetenschap”, heeft hij het over het wereldbeeld van de Middeleeuwen, het wereldbeeld van de Renaissance, de val van Aristoteles, de nieuwe wetenschap, het mechanistisch wereldbeeld, en het einde van de fysica. In dat deel bekijkt hij hoe de christelijke middeleeuwers de vraag over het wezen van de werkelijkheid oppikten en hoe de humanisten er in de Renaissance een nieuwe wending aan gaven. De wetenschappelijke revolutie van de 17de eeuw mondt uit in de klassiek natuurwetenschap, culminerend in het gevoel van ‘het bouwwerk van de fysica is af’ aan het einde van de19de eeuw.In deel 3, “Moderne wetenschap”, bespreekt hij het ontstaan van de kwantumfysica, Kosmologie die wetenschap wordt, en het wereldbeeld van de moderne wetenschap. In dat deel schieten Einstein en consoorten dat beeld in de 20ste eeuw aan flarden. De mens is niet langer de maat der dingen. De wereld van het allerkleinste gedraagt zich vreemd, terwijl de werkelijkheid op kosmische schaal niet langer te bevatten is voor de menselijke geest. De denkrichtingen om uit de impasse te geraken, maken de aard van de werkelijkheid alleen maar buitenissiger.“Maar waar de moderne wetenschap, de successen nog aan elkaar wist te rijgen, stokt de wetenschappelijke machine in de hedendaagse wetenschap”, zo lezen we. Dat is het onderwerp van deel 4. In dat deel, “Hedendaagse wetenschap”, komen nl. de kosmos vandaag en morgen, de mens in de kosmos, de kern vandaag en morgen, de raadselachtige werkelijkheid, kennis vandaag en morgen, aan bod. Hans Plets volgt het pad van de wetenschappers en ziet een vreemde, ongrijpbare, abstracte en raadselachtige werkelijkheid opdoemen. Wat is dan nog onze plaats in deze kosmos?, vraagt hij zich af. Nu ons beeld van de werkelijkheid sterker dan ooit bepaald is door de wetenschap, voelen steeds meer wetenschappers de verantwoordelijkheid om ook na te denken over de gevolgen van het wetenschappelijk wereldbeeld voor de zin en betekenis van ons bestaan. Een aanrader.Hans Plets is fysicus, sterrenkundige en filosoof. Hij schrijft regelmatig over wetenschap en filosofie. Hij studeerde fysica, filosofie en bedrijfskunde aan de KULeuven en behaalde er een doctoraat in de sterrenkunde. Hij verrichtte wetenschappelijk onderzoek in geofysica, meteorologie en astrofysica en doceerde aan de UGent. Momenteel leidt hij het departement International Affairs van Skyes/Belgocontrolhet autonoom overheidsbedrijf dat o.a. belast is met de luchtvaart en de luchtverkeersleiding.   Hans Plets Verdwaald in de werkelijkheid. De mens op zoek naar zijn plaats in de kosmos 288 bladz. uitg. Sterck & De Vreese ISBN 978 90 5615 696 1