“James Ehnes, Ysaÿe, Sonatas for Solo Violin”, op het label Onyx. Twee meesters van de viool samen.

De zes sonates voor vioolsolo van Ysaÿe zijn samen met de Sonates & Partitas van J.S Bach, de belangrijkste werken voor vioolsolo. De meermaals bekroonde Canadese violist, James Ehnes, die deze cd tijdens de lockdown, bij hem thuis opnam, zorgt voor een krachtige en intieme luisterervaring.Het componeren was voor Eugène Ysaÿe (1858-1931) een intieme noodzaak. Dat kwam door zijn gezondheid. Vanaf 1899 had de topviolist nl. last van krampen in de rechterhand en peesontstekingen en leed hij daarenboven aan diabetes. Sombere gedachten tot gevolg overwon Ysaÿe o.a. met de verklanking van herinneringen aan de zorgeloze kinderjaren, van de landschappen van zijn geboortestreek (het mooi land van Herve rond Luik), en van de sfeervolle îles de Godinne rond het idyllisch dorp Godinne aan de Maas, waar hij van 1902 tot 1911 in zijn villa “La Chanterelle” woonde. (La chanterelle is de Franse benaming voor de hoogst gestemde, open 1ste snaar, de mi snaar, van de viool).  Ysaÿe evolueerde geleidelijk van een briljant vioolvirtuoos naar een componist van intieme, innemende muziek. In 1923-1924 componeerde hij zijn befaamde “Six sonates pour violon” op. 27. Nadat Ysaÿe nl., Joseph Szigeti (1892-1973) (foto), de Sonate voor viool solo in sol klein van Johann Sebastian Bach had horen spelen, raakte Ysaÿe geïnspireerd om zelf vioolwerken te componeren die de evolutie van muzikale technieken en uitdrukkingen van zijn tijd vertegenwoordigden. In zijn reeks van 6 sonates gebruikte Ysaÿe prominente kenmerken van muziek uit het begin van de 20ste eeuw, zoals toonladders, dissonanten en kwarttonen. Hij gebruikte ook virtuoze boog- en linkerhandtechnieken, want hij geloofde dat ‘tegenwoordig, beheersing van expressie, techniek en mechanisme, veel meer nodig waren dan in vervlogen tijden’. Deze sonates stellen dus hoge technische eisen aan de uitvoerder. Toch waarschuwde Ysaÿe violisten herhaaldelijk, dat ze nooit mochten vergeten te spelen in plaats van zich bezig te houden met technische elementen. Een vioolmeester “moet een violist zijn, een denker, een dichter, een mens, hij moet hoop, liefde, hartstocht en wanhoop gekend hebben, hij moet het hele scala van emoties hebben doorlopen om ze allemaal in zijn spel tot uitdrukking te brengen”.

Ysaÿe componeerde elk van de 6 sonaten met een bepaalde violist in gedachten, (Joseph Szigeti, Jacques Thibaud, Georges Enesco, Fritz Kreisler, Mathieu Crickboom en Manuel Quiroga), en legde hun persoonlijkheid en kenmerken van hun spel vast. Deze sonates vormden de stilistische brug tussen oud en nieuw, tussen traditie en improvisatie en boden een kijkje in een ‘gouden’ tijdperk van snel evoluerende speltradities, waarvan Ysaÿe een van de leidende figuren was.Geboren in 1976 in Brandon, Manitoba in Canada, begon James Ehnes zijn vioolstudie op 4-jarige leeftijd. Vijf jaar later werd hij protégé van de bekende Canadese violist Francis Chaplin (1927-1993). Ehnes studeerde dan bij Sally Thomas aan de Meadowmount School of Music en zette zijn studie bij haar verder aan de Juilliard School. Hij studeerde in 1997 af aan Julliard en won de Peter Mennin prijs voor “Outstanding Achievement in Music”. In oktober 2005 werd James geëerd door de Brandon University met een Doctor of Music degree (honoris causa). In juli 2007 werd hij de jongste persoon ooit verkozen tot Fellow van de Royal Society of Canada. James Ehnes bespeelt de fameuze “Ex Marsick” Stradivarius uit 1715 uit de prive! Collectie van David Fulton.James Ehnes wordt algemeen beschouwd als één van de meest dynamische en boeiendste artiesten in de wereld van de klassieke muziek. De “Daily Telegraph” omschreef James Ehnes dan ook terecht als één van de begaafdste en meest expressieve kunstenaars van de laatste jaren. Hij trad onder meer op in meer dan 25 landen op vijf continenten en was te zien en te beluisteren met ’s werelds bekendste orkesten en dirigenten. Ehnes’ uitgebreide discografie met meer dan 20 opnamen werd vereerd met vele internationale onderscheidingen en prijzen, waaronder een Grammy en vijf Juno awards. Voor het bijzonder interessant label Onyx heeft hij al drie opvallende opnamen gemaakt, nl. één met de magistrale Vioolconcerti van Barber, Korngold en Walton (Grammy en Juno winnaar), één met Elgars Concerto (Gramophone Award) en de CD-DVD opname van zijn recital “Homage”, een eerbetoon aan de instrumenten uit de collectie van David Fulton. Ehnes bespeelt in deze documentaire 14 verschillende, Cremonese instrumenten uit Fultons collectie. In een andere film “Violin Masters: Two Gentlemen of Cremona” uit 2010, bespelen James Ehnes, Joshua Bell, Midori Seiler, Itzhak Perlman e.a. Stradivari en Guarneri del Gesù violen uit de collectie van Fulton.James Ehnes Ysaÿe Sonatas for Solo Violin cd ONYX4198