Deze cd, gewijd aan Marcel Proust (1871-1922) en de muziek waar hij van hield, verschijnt om de 150-jarige verjaardag van zijn geboorte te vieren, en de 100^ste verjaardag van zijn overlijden, te herdenken. Op de cd staat het zelden gespeeld Pianoconcerto uit 1930, van Reynaldo Hahn, werken van o.a. Fauré, Gluck, Massenet, Richard Strauss en Debussy, en de mogelijke reconstructie van de fictieve “Sonate de Vinteuil”. De cd eindigt met de lezing door de Franse acteur Guillaume Gallienne (Comédie-Française), van de Madeleine-reminiscentie uit “Combray”, de eerste episode van “Du côté de chez Swann”, het eerste deel van “A la recherche du temps perdu”.

Marcel Proust hield hartstochtelijk veel van muziek. Voor Proust was muziek een onuitputtelijke bron van sensaties en emoties. Het is dan ook niet verwonderlijk dat zij een essentiële plaats innam in zijn werk, aangezien hij vooral gehecht was aan het vertalen van het innerlijk leven van zijn personages. Als jonge man bezocht hij concerten en de opera. Daarnaast boden de salons van dames uit de hoge Parijse kringen (o.a. Madame Arman de Caillavet, Madeleine Lemaire, de gravin Greffulhe (foto)), plaats voor concerten en een manier om componisten en uitvoerders te ontmoeten. Op deze plaatsen kwam Proust om inspiratie op te doen. Daar hoorde hij niet alleen de muziek van zijn tijd, maar ook werken uit het verleden.

De zoektocht van Proust naar de verloren tijd, ging gepaard met muzikale herinneringen en citaten, afkomstig uit de salons van het fin-de-siècle Parijs. Voor de componisten uit die tijd vormden die salons een perfect platform voor de introductie van nieuw werk, uitgevoerd door de beste musici, voor een sympathiek, mooi, goed opgeleid en rijk publiek. Voor de muziekminnende Marcel Proust boden ze talloze mogelijkheden om de componisten te ontmoeten die hij zo bewonderde.Tijdens de ‘Belle Époque’ vermenigvuldigen de muzikale salons zich. In dat van de prins van Polignac bv., speelden Gabriel Fauré en Maurice Ravel, en Proust ontdekte er de Sonate voor viool en piano van César Franck (1886). In 1894 ontmoette hij er Reynaldo Hahn (foto’s), een eclectische componist en verlichte muziekcriticus, die hem in contact bracht met de wereld van Ballets Russes. De twee mannen zijn niet alleen twee jaar lang geliefden geweest, maar hebben hun hele leven, een esthetische en intellectuele relatie onderhouden die rijk was aan uitwisselingen en confrontaties. Ontdek hier het Pianoconcerto van Reynaldo Hahn, dat hij componeerde voor de toen beroemde, Frans-Braziliaanse pianiste en lerares, Magdalena Maria Yvonne Tagliaferro (1893-1986) (foto). De 3 bewegingen zijn “Improvisation: modéré très librement”, “Danse: Vif”, en “Rêverie, Toccata et Finale: Lent, Gai, Allegro”.Uit zijn correspondentie weten we dat Proust vooral van Christoph Willibald Gluck, Schumann, Massenet, Saint-Saëns en Richard Wagner hield. Hij speelde piano en had daardoor een diepgaande kennis van muziek. Proust was bovendien geïnteresseerd in alle vocale manifestaties van een eclectisch repertoire dat wetenschappelijke werken (seculier en religieus) en populaire muziek combineerde. Hij luisterde ook naar de gesproken stem en liet ons zijn personages horen, van wie vocale kenmerken hun persoonlijkheid weerspiegelden. Voor Proust was een muzikaal thema echt een idee dat de componist uitdrukte, en dat toegang gaf tot een universum, dat alle rationele gedachten te boven ging. De muziek wekte, vooral in het personage van Swann, een hele wereld van emoties en begraven gedachten op. Het was een kans om een verleden volledig te herbeleven, om verloren tijd te herbeleven. Muziek speelde dus een rol die analoog was aan die van de andere grote zintuiglijke ervaringen uit La Recherche, deze van het beroemd Madeleintje.Tussen “de kleine frase” van “de witte Sonate” van Vinteuil en de ontvouwing van Swanns liefde voor Odette, ontstaat een geheime correspondentie, en de fasen van Marcels liefde voor Albertine, worden begeleid door “het septet van dezelfde Vinteuil. Bij Proust was Vinteuil een fictieve componist. Zijn Septet wordt genoemd aan het einde van “La Prisonnière”, het onderbrak de mijmering van de verteller als hij zijn relatie met Albertine in twijfel trok. De Sonate belichaamde ook Swanns gepassioneerde relatie met Odette. Het werd voor het eerst aan Swann onthuld in het eerste deel van “A la Recherche, als het onderwerp van een lange beschrijving met een poëtische kwaliteit, rijkdom aan beelden en een bijna muzikaal karakter. Maar, hoewel Proust uitvoerig het karakter en de effecten van de “kleine frase” in Vinteuils Sonate beschreef, zegt hij niet genoeg om met zekerheid een werk of een auteur te identificeren aan wie het toebehoorde. Hier wordt de “Sonate de Vinteuil” gereconstrueerd aan de hand van een Nocturne, Mazurka en de Sérénade espagnole van Reynaldo Hahn, Eugène Ysaÿe en Cécile Chaminade. Ze blijft weliswaar één van de grootste Proustiaanse mysteries. Een magnifieke cd. Niet te missen.Shani Diluka (°1976), een pianiste van Sri Lankaanse ouders, werd geboren in Monaco. Daar kon ze op 6-jarige leeftijd, profiteren van een programma, dat werd geïnitieerd door prinses Grace van Monaco, waardoor getalenteerde kinderen, speciale muzieklessen konden krijgen die geïntegreerd werden in hun normale schoolopleiding. Ze ontving de eerste prijs in de Académie de Musique (Fondation Prince Rainier III) en daarna studeerde ze bij Odile Poisson, een gewezen leerlinge van Pierre Sancan (1916-2008) (zelf leerling van Yves nat). Odile Poisson was de pianiste van het befaamd, vrouwelijk Quatuor Élyséen, dat bestond van 1968 tot 1998. Aan het Conservatorium in Parijs, studeerde Shani Diluka bij Georges Pludermacher en François-Frédéric Guy, en later bij Marie-Françoise Bucquet, Nicholas Angelich en Bruno Rigutto. Ze won er een eerste prijs met eenparigheid van stemmen van de jury, na geadviseerd te zijn door B. Rigutto, G. Pludermacher, M.-F. Bucquet en J. Chaminé. Tijdens deze periode markeerde haar ontmoeting met Leon Fleisher, definitief haar carrière. Tijdens haar postgraduaat, ontmoette ze Maria Joao Pires, Menahem Pressler en Murray Perahia, die haar alle drie uitnodigden om met hen samen te werken. Andere ontmoetingen volgden, toen ze lid werd van de prestigieuze Fondation Theo Lieven aan het Como Meer (International Piano Academy Lake Como), voorgezeten door Martha Argerich.Tracklist:

Hahn: Piano Concerto in E major

Debussy: Rêverie

Hahn: Valse ‘Ninette’

Gluck: Plainte d’Orphée

Fauré: Au bord de l’eau, Op. 8 No. 1 (Prudhomme)

(met Natalie Dessay (sopraan))

Franck: Prélude (from Prélude, Fugue et Variation Op. 18)

“Sonate de Vinteuil” (met Pierre Fouchenneret (viool)):

-Hahn: Nocturne for violin & piano

-Ysaÿe: Mazurka No. 1, Op. 10

-Chaminade: Sérénade espagnole, Op. 150 (arr. Fritz Kreisler)Fauré: Romance sans paroles, Op. 17 No. 3

Wagner: Elegy in A flat

R. Strauss: Stimmungsbilder Op. 9: Nocturno

Hahn: Hivernale

(Guillaume Gallienne (verteller))Fauré: Les berceaux, Op. 23 No. 1

Massenet: Mélodie – Élegie

Fauré: Le secret Op. 23 No. 3

(met Natalie Dessay (sopraan)

Debussy: L’isle joyeuse

Hahn: Les reveries du Prince Eglantine

Proust, L’Episode de “la madeleine”

(Guillaume Gallienne (verteller))

Shani Diluka The Proust Album Natalie Natalie Dessay Pierre Fouchenneret Guillaume Gallienne Orchestre de Chambre de Paris Hervé Niquet cd Warner Classics 9029667625